Ένα πραγματικό σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου στην Υεμένη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ένα πραγματικό σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου στην Υεμένη

Για να σταματήσετε τις μάχες, συνεχίστε να υποστηρίζετε την Σαουδική Αραβία

Οι διαπραγματευτές των Ηνωμένων Εθνών προσπαθούν τώρα να εφαρμόσουν ένα τρίτο σχέδιο για να μετακινήσουν τις δυνάμεις των Houthi από την [πόλη-λιμάνι] Hodeidah και άλλα λιμάνια της Ερυθράς Θάλασσας, και αμφότερες οι πλευρές να υποχωρήσουν πίσω από τις πρώτες γραμμές [των μαχών] στην Hodeidah. Αλλά εάν δεν δοθεί στους Χούθι ένα ισχυρό κίνητρο για να υποχωρήσουν, δεν υπάρχει λόγος να αναμένεται ότι θα το κάνουν.

Αντί να προκαλέσει αδιέξοδο, η διακοπή της υποστήριξης των ΗΠΑ προς τον υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας συνασπισμό θα μπορούσε να επιτρέψει στους Χούθι να κερδίσουν μια στρατιωτική νίκη, όπως το καθεστώς του Άσαντ, το Ιράν και η Ρωσία επιτυγχάνουν σιγά-σιγά στην Συρία. Αυτό το αποτέλεσμα είναι ελάχιστα επιθυμητό. Οι Χούθι είναι αντι-αμερικανοί, αντισημίτες και όλο και πιο αντισουνίτες. Στην πραγματικότητα, ο Houthi, οι οποίοι είναι σιιτικής Ζαϊντί [ισλαμικής] πίστης, είναι μόνο μια φυλή από τις εκατοντάδες στην χώρα. Δεν υπάρχει ιστορική ή λαϊκή βάση για τους Χούθι ώστε να κυβερνούν την πρωτεύουσα, Σαναά, ή τα λιμάνια. Ως αποτέλεσμα, μια μεταπολεμική Υεμένη υπό την διακυβέρνηση των Houthi θα απαιτούσε πιθανώς σημαντική καταστολή για να διατηρηθεί.

Στα μέλη του Κογκρέσου των ΗΠΑ ενδέχεται να μην αρέσει ο εμφύλιος πόλεμος ή η σαουδική παρέμβαση, και οι επικριτές [3] ορθώς κατηγορούν την παρέμβαση για την αύξηση της εξάρτησης των Χούθι από το Ιράν, ενισχύοντας έτσι την επιρροή της Τεχεράνης στην χώρα. Αλλά αυτή η επιρροή είναι πλέον πραγματικότητα. Οι Houthi έχουν ήδη εκτοξεύσει ιρανικούς πυραύλους κατά του Ριάντ και κατά πλοίων (συμπεριλαμβανομένων αμερικανικών στρατιωτικών σκαφών) στο Bab el-Mandeb, την ζωτική λωρίδα που συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με τον Κόλπο του Άντεν. Ένα αιματηρό τέλος στον εμφύλιο πόλεμο που θα αφήσει νικητές τους Χούθι και ευγνώμονες στο Ιράν μόνο θα υπονομεύσει τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και θα τρομοκρατήσει τους συμμάχους τους στην περιοχή.

Ωστόσο, το status quo δεν είναι αποδεκτό από ανθρωπιστική άποψη. Η μερική κατάπαυση του πυρός προκάλεσε μια συλλογική διεθνή ανάσα ανακούφισης, με τους παρατηρητές να ελπίζουν ότι το [λιμάνι στην] Hodeidah θα μπορούσε πάλι να χρησιμεύσει ως μια γραμμή ζωής για την χώρα που είχε καταστραφεί από τον πόλεμο. Αλλά μόλις 619.085 τόνοι τροφίμων μεταφέρθηκαν κατά την διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2019 –πολύ λιγότεροι από τους 1,7 εκατομμύρια τόνους τροφίμων που μεταφέρθηκαν στο λιμάνι κατά την ίδια περίοδο το 2016, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων (World Food Program). Οι εμπορικοί μεταφορείς τροφίμων δεν θα επιστρέψουν έως ότου διευθετηθεί το μακροπρόθεσμο καθεστώς της Hodeidah και άλλων λιμένων της Ερυθράς Θάλασσας, έως ότου σταθεροποιηθεί το νόμισμα της Υεμένης και αποκατασταθεί η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών με την επανάληψη της κρατικής μισθοδοσίας. Ως αποτέλεσμα, ο κίνδυνος λιμού εξακολουθεί να είναι μεγάλος.

Η σκληρή αλήθεια είναι ότι η κατάπαυση του πυρός στην Hodeidah προκλήθηκε μόνο λόγω της στρατιωτικής πίεσης από την υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας συμμαχία. Η προοπτική μιας σαουδαραβικής επίθεσης στην Hodeidah ανάγκασε τους Houthi να επιλέξουν μεταξύ μιας συμφωνίας ενώ εξακολουθούν να κρατούν την πόλη και μπορούν να το χρησιμοποιήσουν ως διαπραγματευτικό χαρτί, ή αργότερα, αφού ίσως την είχαν χάσει και θα είχαν πολύ λιγότερη μόχλευση. Τώρα που υπάρχει μια κατάπαυση του πυρός, οι Χούθι δεν υπόκεινται πλέον σε τέτοια πίεση ώστε να προχωρήσουν σε μια πιο ολοκληρωμένη ειρηνευτική συμφωνία. Γνωρίζουν ότι η επίτευξη μιας συμφωνίας μόνο θα μειώσει την δύναμή τους, ενώ μια στρατιωτική νίκη θα την ενίσχυε. Τα Ηνωμένα Έθνη και η διεθνής κοινότητα, από την πλευρά τους, απέτυχαν να αντικαταστήσουν την στρατιωτική πίεση στους Χούθι με αντισταθμιστική διπλωματική πίεση. Αυτό που παραμένει, περιγράφεται καλύτερα ως ειρηνευτικό θέατρο: Μια ψευδαίσθηση προόδου που προσφέρει η ευπρόσδεκτη ανάσα από τον πλήρη πόλεμο στην Hodeidah ενώ ταυτόχρονα η βασική κρίση παραμένει.

Η ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΚΑΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

Τι μπορούν λοιπόν να κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες για να σταματήσουν τις μάχες; Η ιστορία των εμφυλίων πολέμων, στην Υεμένη και αλλού, υποδηλώνει μια αντίθετη προσέγγιση: Αύξηση της αμερικανικής στήριξης στον υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας συνασπισμό, που θα του επιτρέψει να καταλάβει την Hodeidah και στην συνέχεια να χρησιμοποιήσει την προκύπτουσα μόχλευση για να αναγκάσει και τις δύο πλευρές να τερματίσουν τις μάχες και να υπογράψουν μια συμφωνία διαμοιρασμού της εξουσίας.

03052019-3.jpg

Μαχητές Houthi στο Hodeidah, τον Απρίλιο του 2017. KHALED ABDULLAH / REUTERS
---------------------------------------------------------------

Όχι μόνο αυτό το σενάριο είναι εύλογο αλλά είναι μάλλον η μόνη βραχυπρόθεσμη λύση που θα μπορούσε να σταματήσει τον εμφύλιο πόλεμο, να σταματήσει τους σκοτωμούς και να απομακρύνει τόσο την σαουδαραβική όσο και την ιρανική παρουσία.

Μια νίκη του συνασπισμού στην Hodeidah είναι δύσκολη αλλά εφικτή. Οι κυβερνητικές δυνάμεις που συγκεντρώθηκαν έξω από την πόλη έχουν καταφέρει πολλές στρατιωτικές επιτυχίες, χάρη στη μεγάλη υποστήριξη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ). Το 2016, μια πολύ μικρότερη δύναμη των στρατιωτών της Υεμένης και των ΗΑΕ κατέλαβε το Άντεν, μια πόλη πολύ μεγαλύτερη από την Hodeidah. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και οι φυλετικές δυνάμεις προχώρησαν στη Mukalla, μια άλλη μεγάλη πόλη-λιμάνι, το επόμενο έτος.