Η Huawei στοχεύει νότια | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Huawei στοχεύει νότια

Η μάχη για τα δίκτυα 5G πηγαίνει στην Λατινική Αμερική

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ βρίσκεται στο μονοπάτι του πολέμου κατά της Huawei [1]. Για μήνες, η διοίκηση του Trump έχει πιέσει τους συμμάχους της στην Ευρώπη να αποκλείσουν την κινεζική εταιρεία τεχνολογίας από τα συστήματα τηλεπικοινωνιών 5G, επιμένοντας ότι τα προϊόντα της Huawei ενδέχεται να αποτελέσουν απειλή για την ασφάλεια στις Δυτικές χώρες. Μέχρι στιγμής, αυτές οι προειδοποιήσεις έχουν αντιμετωπίσει αδιαφορία.

Τώρα η εκστρατεία εναντίον της Huawei έχει φθάσει σε νέα σύνορα: Την Λατινική Αμερική. Το Μεξικό και η Αργεντινή σκοπεύουν να δρομολογήσουν τα πρώτα δίκτυα 5G της περιοχής το 2020˙ η Βραζιλία αναμένεται να ακολουθήσει τον επόμενο χρόνο. Όπως και στην Ευρώπη, η διοίκηση του Trump εργάζεται σκληρά για να πείσει αυτά τα κράτη να μην βασίζονται στον εξοπλισμό 5G που κατασκευάζεται στην Κίνα. Αλλά, όπως και στην Ευρώπη, η Ουάσιγκτον κινδυνεύει να έχει υπερτιμήσει τις δυνάμεις της.

12052019-1.jpg

Μια υπάλληλος της Huawei στην Shenzhen, στην Κίνα, τον Μάρτιο του 2019. TYRONE SIU / REUTERSΣΕΙ ΣΗΕΝΖΗΕΝ
-----------------------------------------------------------------

Η Βραζιλία είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όταν ο Jair Bolsonaro, ο πρόσφατα εκλεγμένος πρόεδρος, επισκέφθηκε τον Αμερικανό ομόλογό του στον Λευκό Οίκο τον Μάρτιο για να καθιερώσει ισχυρότερους διμερείς δεσμούς, ο Donald Trump περιέγραψε το τι περίμενε από την Βραζιλία για να κάνει τη νέα φιλία να διαρκέσει. Η Βραζιλία, είπε ο Trump στον Bolsonaro, θα πρέπει να γίνει αξιόπιστος σύμμαχος στον περιορισμό της κινεζικής επιρροής στην Λατινική Αμερική. Βασικό [στοιχείο] σε αυτή την προσπάθεια, όπως προειδοποίησε η κυβέρνηση των ΗΠΑ, θα είναι ο περιορισμός της εξάπλωσης της τεχνολογίας Huawei στα επόμενης γενιάς δίκτυα 5G της περιοχής. Η κινεζική τεχνολογική εταιρεία έχει ήδη ανοίξει ένα εργαστήριο Ίντερνετ των Πραγμάτων (Internet of Things) στην πολιτεία του Σάο Πάολο και σχεδιάζει να κατασκευάσει ένα εργοστάσιο συναρμολόγησης smartphone στην Βραζιλία αργότερα αυτό το έτος.

Θεωρητικά, η Ουάσιγκτον βρήκε ένα πρωτοπαλίκαρο στο [πρόσωπο του] Μπολσονάρο. Ο Βραζιλιάνος πρόεδρος, του οποίου η στρατηγική εξωτερικής πολιτικής εξαρτάται από την προσέγγιση με την διοίκηση Trump, γνωρίζει ότι θα χάσει τα πλεονεκτήματα αυτής της εγγύτητας αν δεν προχωρήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες εναντίον της Huawei. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να υποβαθμίσουν την ανταλλαγή [μυστικών] πληροφοριών, ή να εμποδίσουν τις βραζιλιάνικες επιχειρήσεις από το να προσχωρήσουν σε ορισμένες αμερικανικές συμβάσεις στον τομέα της άμυνας, προνόμια που χορήγησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Βραζιλία τον Μάρτιο όταν ανακήρυξαν την χώρα σε «σημαντικό μη ΝΑΤΟϊκό σύμμαχο». Η Ουάσινγκτον θα μπορούσε επίσης να αποσύρει την υποστήριξή της στην υποψηφιότητα της Βραζιλίας για ένταξη στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).

Ο Bolsonaro γνωρίζει, με άλλα λόγια, ότι μια στενή συμμαχία με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι εφικτή μόνο εάν η Βραζιλία μπορεί να βοηθήσει την Ουάσιγκτον να επιτύχει συγκεκριμένους γεωπολιτικούς στόχους. Ωστόσο, αυτό έρχεται με ένα εσωτερικό πολιτικό κόστος, γι’ αυτό και οι περισσότερες από τις προηγούμενες προσπάθειες για την δημιουργία μιας τέτοιας συμμαχίας απέτυχαν.

12052019-2.jpg

Ο Bolsonaro και ο Trump στο Οβάλ Γραφείο, στην Ουάσινγκτον, στις 19 Μαρτίου 2019. KEVIN LAMARQUE / REUTERS
-----------------------------------------------------------

Η ίδια δυναμική εκτυλίσσεται σήμερα. Παρά την ενθουσιώδη ρητορική υπέρ του Trump από την κατά της παγκοσμιοποίησης φατρία στην κυβέρνηση της Βραζιλίας, πιθανότατα η εγχώρια πολιτική θα εμποδίσει τον Bolsonaro να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του Trump. Βραζιλιάνικες ομάδες επιχειρήσεων έχουν ήδη αρχίσει να υπερασπίζονται τους βαθείς εμπορικούς δεσμούς της χώρας με την Κίνα, ορθά επισημαίνοντας ότι οποιαδήποτε ελπίδα να ανασχεθεί η Κίνα και να μετατραπούν ξανά οι Ηνωμένες Πολιτείες στον σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της Βραζιλίας είναι κάτι λίγο περισσότερο από μη ρεαλιστική νοσταλγία. Συνεργαζόμενες με ισχυρούς στρατηγούς του στρατού, οι εν λόγω επιχειρηματικές ενώσεις κινητοποιούνται για να αποφευχθούν οι όποιες τυχόν καθυστερήσεις στην απόκτηση και λειτουργία των δικτύων 5G στην περιοχή που θα μπορούσε να προκαλέσει ο παραγκωνισμός της Huawei.

Ο Bolsonaro θα έχει τον τελευταίο λόγο. Ωστόσο αντιμετωπίζει μια ανηφορική μάχη. Ο αντιπρόεδρος Hamilton Mourão αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος μιας πρόσφατης συνέντευξής του [2] για να χαιρετήσει την Κίνα ως βασικό εταίρο, υποσχόμενος ότι ο Bolsonaro θα αντισταθεί στην αμερικανική πίεση να ασκήσει βέτο στις επενδύσεις της Huawei. Ο Mourão, ένας στρατηγός ε.α. που πολλοί αναλυτές θεώρησαν ως τον «ενήλικα στο δωμάτιο» [3] στην κυβέρνηση Bolsonaro, υποστήριξε ότι «προς το παρόν» η Βραζιλία δεν μοιράζεται τους φόβους των ΗΠΑ ότι η Huawei θα μπορούσε να διαβιβάσει ευαίσθητες πληροφορίες στην κινεζική κυβέρνηση. Οι προειδοποιήσεις της Ουάσινγκτον για τους κινδύνους ασφαλείας, πρόσθεσε, ήταν απλώς ένα όπλο στον εμπορικό πόλεμο μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, μια διαμάχη στην οποία η Βραζιλία δεν θα πάρει το μέρος κανενός.

Η άποψη του Mourão για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στην Λατινική Αμερική είναι καταδικαστική, αλλά συνηθισμένη. Η προσπάθεια της Ουάσιγκτον να πλαισιώσει την επιθετική της εκστρατεία εναντίον της Huawei ως μια υπεράσπιση του κράτους δικαίου και των πρακτικών θεμιτού εμπορίου δεν έχει πείσει πολλούς στην περιοχή. Το αντίθετο: Το θέμα έχει πολιτικοποιηθεί, επισκιάζοντας τις δικαιολογημένες ανησυχίες για την κλοπή τεχνολογίας από την εταιρεία και τους πιθανούς δεσμούς της με την κινεζική κυβέρνηση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν βοήθησαν την υπόθεσή τους τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν η Οικονομική Διευθύντρια της Huawei, Meng Wanzhou, συνελήφθη στο Βανκούβερ και ο Trump πρότεινε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να την χρησιμοποιήσουν ως διαπραγματευτικό χαρτί στις εμπορικές συνομιλίες με την Κίνα. Τα σχόλια του Trump δικαίωσαν εκείνους στην Λατινική Αμερική που θεωρούν την Huawei κάτι λίγο περισσότερο από ένα πιόνι στον εμπορικό πόλεμο. Σήμερα, οι επικριτές μπορούν να κατηγορήσουν οποιονδήποτε εγείρει ανησυχίες σχετικά με την εθνική ασφάλεια για την Huawei, ότι προχωρά στα τυφλά στην γραμμή των ΗΠΑ σε μια γεωπολιτική μάχη μεταξύ ενός αναδυόμενου και ενός φθίνοντα ηγεμόνα.

Μια παρόμοια δυναμική είναι διακριτή σε όλη την περιοχή, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα κρατήσουν εύκολα την Huawei εκτός Λατινικής Αμερικής. Στην Ευρώπη, οι ανησυχίες σχετικά με τον δυνητικό κίνδυνο κινεζικής κατασκοπείας για τις φιλελεύθερες δημοκρατίες βρίσκουν γνήσια δημόσια απήχηση. Αντίθετα, οι ΗΠΑ υπονόμευσαν τις προειδοποιήσεις τους σχετικά με την κινεζική εμπλοκή στην Λατινική Αμερική, όταν ηγέτες της εξωτερικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένου του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας, John Bolton, εξέφρασαν την αγάπη τους για το δόγμα Monroe [4], την αρχή πίσω από μια μακρά και τραυματική ιστορία αμερικανικών παρεμβάσεων στην περιοχή. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι λατινοαμερικανικές ελίτ μοιράζονται μια βαθιά ανησυχία για την υπερβολική αμερικανική επιρροή στην περιοχή, αλλά μια σχετικά ουδέτερη στάση απέναντι στην Κίνα, προτίμησαν γενικά να παραμείνουν υπεράνω της φιλονικίας, καθώς η σχέση της Δύσης με την Κίνα περιέπεσε σε ανοικτή δυσπιστία σε θέματα οικονομικής πολιτικής, τεχνολογίας και εθνικής ασφάλειας.

Ως αποτέλεσμα, η επικέντρωση του Πεκίνου στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής έχει μέχρι στιγμής αποδειχθεί πιο ελκυστική από τις προσπάθειες της Ουάσιγκτον να απεικονίσει την κινεζική κινητή τεχνολογία ως εθνική και γεωπολιτική απειλή για την ασφάλεια. Στην Βραζιλία, όπου η NSA κατασκόπευε την πρώην πρόεδρο Ντίλμα Ρουσέφ και το υπουργικό συμβούλιό της, οδηγώντας την Ρουσέφ να ακυρώσει μια επίσημη επίσκεψη στην Ουάσινγκτον το 2013, οι αμερικανικές προειδοποιήσεις για την κινεζική κατασκοπεία αντηχούν κούφιες -και αυτό επειδή το αίτημα της Ρουσέφ για επίσημη συγγνώμη από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα δεν ικανοποιήθηκε. Αλλού στην περιοχή, επίσης, η αντι-κινεζική ρητορική των ΗΠΑ έρχεται με κόστος. «Ενώ οι Κινέζοι μιλούν για ανάπτυξη, όλες οι ΗΠΑ μιλούν για την Κίνα», μου είπε ένας διπλωμάτης της Κεντρικής Αμερικής. «Ακούγονται σαν ένας ζηλιάρης πρώην αγαπημένος».

Κατά την επίσκεψή του στην Χιλή τον Απρίλιο, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, επιτέθηκε δημοσίως στην Κίνα και προειδοποίησε για τις δραστηριότητες της Huawei. Ο Κινέζος πρεσβευτής στο Σαντιάγκο αντεπιτέθηκε, κατηγορώντας τον Πομπέο ότι «έχασε το μυαλό του [5]» και αρνούμενος ότι η Huawei είχε οποιουσδήποτε δεσμούς με την κινεζική κυβέρνηση. Ο Eduardo Frei, ειδικός απεσταλμένος της Χιλής στην [περιοχή] Ασίας-Ειρηνικού και πρώην πρόεδρος, επίσης επέκρινε τα σχόλια του Pompeo, προσθέτοντας ότι «η Χιλή δεν πρέπει να πιέζεται από κανέναν». Λίγο μετά την επίσκεψη του Pompeo, ο πρόεδρος της Χιλής ταξίδεψε στην Κίνα για να παρακολουθήσει την Σύνοδο Κορυφής [της Πρωτοβουλίας] Belt and Road του 2019, όπου συναντήθηκε επίσης με στελέχη της Huawei. Η Χιλή θα ήθελε η Huawei να ανοίξει ένα εργοστάσιο στο έδαφός της. Το Περού έχει επίσης εκδηλώσει ενδιαφέρον.

12052019-3.jpg

Ο αντιπρόεδρος της Βραζιλίας, Hamilton Mourão, στην πρωτεύουσα Μπραζίλια, τον Μάιο του 2019. ADRIANO MACHADO / REUTERS
-------------------------------------------------------

Στη Λατινική Αμερική, η έλλειψη ήπιας ισχύος και ορατότητας της Κίνας στην καθημερινή ζωή μπορεί, παραδόξως, να είναι και η δύναμή της. Η προσέγγιση του Πεκίνου «κάτω από το ραντάρ» συνέβαλε στην αποφυγή της Σινοφοβίας που συνοδεύει την εμβάθυνση των εμπορικών του δεσμών με ορισμένες χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Πολλοί στην Λατινική Αμερική εξακολουθούν να βλέπουν την Κίνα ως έναν χρήσιμο εταίρο για να συμβάλει στην αντιστάθμιση της υπερβολικής επιρροής των ΗΠΑ -παρόλο που η επιρροή του Πεκίνου στην Βραζιλία και την Χιλή υπερτερεί πλέον της Ουάσινγκτον. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναπόφευκτα προκαλούν αγάπη ή μίσος -μερικές φορές και τα δύο. Αλλά όταν πρόκειται για την Κίνα, πολλοί Λατινοαμερικανοί είναι απλά αδιάφοροι. Το πολύ, την σκέφτονται ως μια αφηρημένη οντότητα. Ακόμη και οι αντι-κινεζικές φατρίες που εμφανίστηκαν μέσα στις δεξιές κυβερνήσεις, όπως του Bolsonaro, θα μπορέσουν να αλλάξουν αυτή την αντίληψη μόνο με αργό ρυθμό.

Προς το παρόν, οι περισσότεροι τηλεπικοινωνιακοί φορείς της Λατινικής Αμερικής επικεντρώνονται στην επέκταση των υφιστάμενων δικτύων 4G, και η περιοχή θα αντιπροσωπεύει μόλις το 5% των παγκόσμιων συνδέσεων 5G μέχρι το 2025. Ωστόσο, η κούρσα για να έρθει η επόμενη γενιά τηλεπικοινωνιών στην Λατινική Αμερική θα έχει μεγάλη σημασία πολύ πέρα από την περιοχή. Εξάλλου, όσο περισσότερες αγορές 5G κατακτήσει η Huawei στον αναπτυσσόμενο κόσμο, τόσο καλύτερα θα είναι σε θέση να γίνει ένας παγκόσμιος κυρίαρχος που να θέτει [τεχνολογικά] πρότυπα.

Ιδιαίτερα, οι Λατινοαμερικανοί υπεύθυνοι για την χάραξη πολιτικής εκφράζουν αμηχανία με την εμμονή των Ηνωμένων Πολιτειών με την Huawei. Οι πωλήσεις smartphone της κινεζικής εταιρείας στην περιοχή αυξήθηκαν κατά 50% πέρυσι. Η επίθεση στον κινεζικό τεχνολογικό γίγαντα δεν σημαίνει μόνο την επιλογή υπέρ ενός ακριβότερου ανταγωνιστή˙ θα έθετε σε κίνδυνο θέσεις εργασίας και δεσμούς με έναν κρίσιμο εμπορικό εταίρο. Δεδομένης της δυσκολίας και της δαπάνης της αναβάθμισης της ψηφιακής υποδομής στο 5G, οι κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής θα το βρουν πολιτικά δύσκολο να δικαιολογήσουν το ότι θα πληρώνουν περισσότερα στο όνομα της ασφάλειας έναντι μιας απειλής που ακούγεται τόσο αφηρημένη όσο και θεωρητική.

Για την Λατινική Αμερική, το να παραμείνει σε καλό κλίμα με την Κίνα είναι η πιο άμεση ανησυχία. Οι βιομηχανίες που εξαρτώνται πραγματικά από το 5G, όπως τα αυτόνομα αυτοκίνητα ή τα drones, οι «έξυπνες» πόλεις και η τεχνητή νοημοσύνη, δεν θα εξαπλωθούν στην Λατινική Αμερική πριν από τα μέσα της δεκαετίας του 2020. Σε εκείνο το σημείο, οι περισσότεροι από τους σημερινούς πολιτικούς θα έχουν αποχωρήσει. Ωστόσο, ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping θα ταξιδέψει στη Μπραζίλια τον Νοέμβριο του 2019 και εκεί αναμένεται να καλέσει όλη την Λατινική Αμερική να ενταχθεί στην κινεζική Πρωτοβουλία Belt and Road. Πολλές κυβερνήσεις στην περιοχή θεωρούν την προσφορά του Xi ως μια ιστορική ευκαιρία για την οικονομική τους ανάπτυξη. «Είναι ένα αμοιβαίο όφελος», δήλωσε ο Μουράο, ο αντιπρόεδρος της Βραζιλίας, απηχώντας την κινεζική «win-win» ρητορική. «Η Κίνα θέλει τα προϊόντα μας˙ χρειαζόμαστε τρένα, λιμάνια και αυτοκινητόδρομους που διευκολύνουν την μεταφορά αυτών των προϊόντων».

Αν ο Bolsonaro, ίσως ο πιο φιλοαμερικανός ηγέτης στην λατινοαμερικανική ιστορία, παλεύει να κατευθύνει την χώρα του μακριά από την Κίνα, η προσπάθεια της διοίκησης του Trump να σταματήσει την Huawei από το ξεδίπλωμα του 5G στην περιοχή αντιμετωπίζει μεγάλα εμπόδια. Καθώς η αμερικανική και κινεζική αντιπαλότητα εντείνεται, οι κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής θα αποφύγουν χωρίς αμφιβολία να συμπαραταχθούν ανοιχτά με την Κίνα. Υπάρχουν, στο κάτω-κάτω, πολλά να κερδίσουν από την διατήρηση των θερμών δεσμών και με τις δύο πλευρές. Όμως, καθώς οι τεχνολογικές σφαίρες της επιρροής εξελίσσονται, η Κίνα βρίσκεται σε καλή θέση να καταλάβει αυτό που κάποτε ήταν η πίσω αυλή των Ηνωμένων Πολιτειών.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/brazil/2019-05-10/huawei-heads-s...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2019-01-30/huawei-pawn-tra...
[2] https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2019/04/china-nao-e-ameaca-e-sim-par...
[3] https://www.americasquarterly.org/node/10299
[4] https://www.washingtonpost.com/world/2019/03/04/what-is-monroe-doctrine-...
[5] https://www.latercera.com/mundo/noticia/embajador-china-pompeo/613890/
[6] https://www.americaeconomia.com/politica-sociedad/politica/ex-presidente...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition