Οι τζιχαντιστές κατευθύνονται στις πατρίδες τους

Σύμφωνα με [την εφημερίδα] The Independent [16], τουλάχιστον 150 Βρετανοί έχουν απογυμνωθεί από την ιθαγένειά τους από το 2010, αν και δεν είναι σαφές πόσες περιπτώσεις συνδέονται άμεσα με την συριακή διαμάχη. Η Αυστραλία, το Βέλγιο, η Δανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι επίσης γνωστό ότι έχουν ανακαλέσει την ιθαγένεια μελών και στρατολόγων του ISIS˙ πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αυστρίας, της Γερμανίας και της Ελβετίας, είτε εξέτασαν την εφαρμογή του μέτρου είτε ψήφισαν νόμους που τους επέτρεπαν να το πράξουν.

Η απογύμνωση των ταξιδιωτών του ISIS από τα διαβατήριά τους εξυπηρετεί δύο σκοπούς. Το πρώτο είναι εκδίκηση. «Αυτοί οι άνθρωποι πήγαν να πολεμήσουν ενάντια στην δημοκρατία, την ελευθερία και για ό, τι υπερασπίζεται η Δανία, και δεν ανήκουν στην Δανία», δήλωσε η Inger Stojberg, υπουργός Μετανάστευσης της Δανίας [17], τον Μάρτιο. Αυτό το συναίσθημα είναι κοινό σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Το δεύτερο πλεονέκτημα είναι έλεγχος του φόρτου των υποθέσεων, δεδομένου ότι το κόστος παρακολούθησης των επαναπατριζόμενων ήδη πιέζει τους πόρους των ευρωπαϊκών οργανισμών επιτήρησης και αντιτρομοκρατίας.

Βεβαίως, τα δικαστήρια στην Ευρώπη έχουν συχνά ανακαλέσει την ιθαγένεια ατόμων που έχουν καταδικαστεί για σοβαρά εγκλήματα όπως η τρομοκρατία, υπό τον όρο ότι οι καταδικασθέντες είχαν διπλή υπηκοότητα. Σε περιπτώσεις όπως της Begum, ωστόσο, τα κράτη εφαρμόζουν το μέτρο προληπτικά για να αποφύγουν να βάλουν καν τους υπόπτους σε δίκη.

Η ανάκληση της ιθαγένειας των ταξιδιωτών του ISIS εγείρει νομικά ερωτήματα και είναι κακή πολιτική. Ο διεθνής νόμος για τα ανθρώπινα δικαιώματα προβλέπει ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα σε μια ιθαγένεια και ότι κανείς δεν μπορεί να στερηθεί την ιθαγένειά του, αν αυτό θα τον καθιστούσε απάτριδα. Οι περισσότεροι εθνικοί νόμοι, επιπλέον, δεν επιτρέπουν την απογύμνωση ατόμων από την εθνικότητά τους με απλή διοικητική πράξη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι Αρχές ήταν ελλιπώς επιμελείς στο να διασφαλίσουν ότι το συγκεκριμένο άτομο έχει έγκυρη αξίωση για ιθαγένεια αλλού. Στα τέλη του 2018, για παράδειγμα, ένας Βρετανός δικαστής εμπόδισε την απόφαση της κυβέρνησης να αποστερήσει από δύο τζιχαντιστές τα διαβατήριά τους, διαπιστώνοντας ότι δεν είχαν έγκυρη εναλλακτική υπηκοότητα. Ως αποτέλεσμα, τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά δικαστήρια ενδέχεται να εμποδίσουν ή να ανατρέψουν το μέτρο σε άλλες περιπτώσεις.

Επιπλέον, η παρεμπόδιση της επιστροφής των ταξιδιωτών του ISIS με την ανάκληση της ιθαγένειάς τους δεν κάνει τίποτα για επιφέρει δικαιοσύνη στους εκτιμώμενους [18] 1.200 πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πολέμησαν στην Συρία και το Ιράκ και έχουν ήδη επιστρέψει στην πατρίδα τους. Λίγοι από αυτούς τους επαναπατριζόμενους έχουν διωχθεί [ποινικά]. Πέρυσι, μια πρόσφυγας Yazidi, που κρατείτο από το ISIS ως σεξουαλική σκλάβα, είπε στο BBC [19] ότι είχε πετύχει τον πρώην βασανιστή της έξω από ένα σούπερ μάρκετ στην Γερμανία.

Παιδιά σε ένα στρατόπεδο IDP στην βορειοανατολική Συρία, τον Μάρτιο του 2019. ISSAM ABDALLAH / REUTERS
------------------------------------------------------------

Ούτε η αποστέρηση των ατόμων από τα διαβατήριά τους αντιμετωπίζει την δυσχερή κατάσταση των παιδιών που γέννησαν ενώ βρίσκονταν σε εδάφη ελεγχόμενα από το ISIS. Το ISIS δεν εξέδωσε έγκυρα διαβατήρια και τα παιδιά που γεννήθηκαν στην επικράτειά του είναι de facto απάτριδες. Καμία από τις γεννήσεις δεν ήταν νόμιμα εγγεγραμμένη, και πολλά ορφανά παιδιά βρίσκονται υπό την φροντίδα γυναικών που δεν είναι οι μητέρες τους. Οι πολυγαμικοί και κατά σειράν γάμοι καθιστούν δύσκολη την εγκαθίδρυση της γονικής συγγένειας, χωρίς την οποία δεν μπορεί να προσδιοριστεί ο ισχυρισμός περί ιθαγένειας.

Ακόμα, η Σουηδία πρόσφατα επαναπάτρισε τα επτά ορφανά παιδιά ενός γνωστού μαχητή του ISIS, του Michael Skramo, υποχωρώντας στην πίεση των παππούδων των παιδιών. Η Γαλλία είχε αρχικά προγραμματίσει [20] να επαναπατρίσει περίπου 150 παιδιά Γάλλων τζιχαντιστών από την Συρία και το Ιράκ, αλλά η κυβέρνηση, πιθανώς φοβούμενη μια δημόσια κατακραυγή, έχει δεχθεί μόνο λίγα από αυτά. Άλλες κυβερνήσεις ήταν ακόμη λιγότερο επιεικείς. Οι στρατολογημένοι του ISIS «έστρεψαν την πλάτη τους στην Δανία», είπε [17] η Inger Stojberg, υπουργός Μετανάστευσης της Δανίας, «οπότε δεν υπάρχει κανένας λόγος τα παιδιά τους να είναι πολίτες».

Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις για την αντιμετώπιση των αμέτρητων μαχητών του ISIS -από την Ευρώπη και αλλού- που τώρα βρίσκονται υπό κράτηση από τις κουρδικές δυνάμεις που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ. Όμως, η κατάσταση είναι εξαιρετικά ασταθής, και το να αφεθούν οι οικογένειες του ISIS σε στρατόπεδα και φυλακές ή να παραδοθούν στο Ιράκ για εκτέλεση, ίσως να μην είναι μια βιώσιμη τακτική για πολύ περισσότερο. Στην συριακή επαρχία Idlib, τζιχαντιστικές ομάδες -συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που είναι ευθυγραμμισμένες με το ISIS- εξακολουθούν να διεξάγουν έναν ανταρτικό πόλεμο κατά του καθεστώτος του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ-Ασαντ και μπορεί να αποφασίσουν να γεμίσουν τις τάξεις τους απελευθερώνοντας μαχητές του ISIS από κουρδικές φυλακές. Οι αριθμοί στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ στην Συρία έχουν μειωθεί [21] και, σε περίπτωση αποχώρησης των ΗΠΑ, η Τουρκία και το καθεστώς Assad ενδέχεται να επιτεθούν στις κουρδικές δυνάμεις, οι οποίες ίσως να μην είναι πλέον σε θέση να επιβλέπουν τους κρατούμενους.

Το να αφεθούν παιδιά πίσω σε αυτό που παραμένει μια ζώνη πολέμου δεν είναι μια αποδεκτή επιλογή. Τουλάχιστον σε αυτήν την περίπτωση, ο Trump είχε δίκιο: Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πρέπει να φέρουν τους πολίτες τους στην πατρίδα τους και να διώξουν ποινικά εκείνους που διέπραξαν εγκλήματα και θηριωδίες.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.