Η αγία διπλωματία του πάπα Φραγκίσκου στην Ουκρανία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η αγία διπλωματία του πάπα Φραγκίσκου στην Ουκρανία

Γιατί η Ουάσιγκτον και το Βατικανό δεν τα βρίσκουν πια

Όσον αφορά την εκκλησιαστική σύγκρουση [21] σχετικά με την αυτοκεφαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, οι διπλωμάτες του Βατικανού δεν πιστεύουν ότι οι πιστοί μπορούν να χειραγωγηθούν εύκολα. Η πλειοψηφία των Ουκρανών ανήκει στην Ορθόδοξη εκκλησία που συνδέεται με το Πατριαρχείο της Μόσχας και δεν θα εγκαταλείψουν αψήφιστα τους επισκόπους και τους τοπικούς ιερείς τους. Και πολλοί Ορθόδοξοι πιστοί [22] δεν αισθάνονται υποχρεωμένοι να αυτοπροσδιορίζονται ως μέλη της μιας ή της άλλης «φίρμας». Πράγματι, μετά την ήττα του Ποροσένκο στις προεδρικές εκλογές του Απριλίου, η ουκρανική κυβέρνηση εγκατέλειψε τις προσπάθειές της να εξαναγκάσει τις συνδεδεμένες με τη Μόσχα ενορίες να ενταχθούν στην αυτοκέφαλη ουκρανική εκκλησία. Τον Ιούλιο, ο νέος πρόεδρος της Ουκρανίας, Volodymyr Zelensky, έγραψε στο Twitter, «Προτρέπω τους ηγέτες των εκκλησιών να προχωρήσουν σε διάλογο, προκειμένου να ενώσουν την πίστη και να μην διχάσουν τους Ουκρανούς. Στην ενότητα είναι η δύναμή μας και το μέλλον μας». Ήταν μια δήλωση μέσα από την καρδιά του Φραγκίσκου.

ΣΠΕΥΔΕ ΒΡΑΔΕΩΣ

Ο Φραγκίσκος πιστεύει ότι το χέρι του Θεού εμφανίζεται στην ιστορία, και ότι η δουλειά του είναι να ενθαρρύνει την συμφιλίωση χωρίς να προσπαθεί να ελέγξει το αποτέλεσμα. Με υπομονή και επιμονή, τα καλά πράγματα εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η πεποίθηση -ότι ο χρόνος είναι σημαντικότερος από τον χώρο- είναι η τέταρτη αρχή που διαμορφώνει την διπλωματία της Αγίας Έδρας. Σύμφωνα με την άποψη του πάπα, η πολιτική απασχολείται με την λήψη θέσεων, την απόκτηση πλεονεκτημάτων, και την κατοχή χώρου με έναν τρόπο που μιμείται την στρατιωτική δράση. Προτιμά να προχωρά αργά, μέσα από προσωπικές συναντήσεις που βαθμιαία χτίζουν αγάπη και αμοιβαίο σεβασμό.

Τα πρόσφατα δεδομένα δημοσκοπήσεων επιβεβαιώνουν την διαίσθηση του Φραγκίσκου. Καθώς ο χρόνος περνά, οι απλοί Ουκρανοί γίνονται λιγότερο πολωμένοι και πιο πρόθυμοι να «συμβιβάσουν την διαφορετικότητα», για να χρησιμοποιήσω την φράση του Φραγκίσκου από το Evangelii Gaudium. Νωρίτερα φέτος, μια δημοσκόπηση της κοινής γνώμης στο Κίεβο [23] διαπίστωσε ότι μεταξύ των Ουκρανών τα ευνοϊκά αισθήματα προς την Ρωσία είχαν αυξηθεί από 30% το 2015 σε 57% σήμερα.

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ

Η ουδέτερη γραμμή του πάπα στην Ουκρανία είναι το τελευταίο παράδειγμα του πώς το Καθολικό δόγμα και η διπλωματία του Βατικανού απέκλιναν από τις προτιμήσεις της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β', για παράδειγμα, έστειλε κορυφαίους διπλωμάτες για να αποτρέψει προσωπικά τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους [τον νεότερο] από το να εισβάλλει στο Ιράκ, προειδοποιώντας προφητικά τον Μπους ότι ο πόλεμος θα οδηγήσει σε αμέτρητες απώλειες και σε μακροχρόνιες περιφερειακές αναταραχές, συμπεριλαμβανομένης της μετατροπής των χριστιανικών κοινοτήτων σε αποδιοπομπαίους τράγους και στην καταπίεσή τους.

Κατά την άποψη του Βατικανού, η εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών μετά τον Ψυχρό Πόλεμο ήταν υπερβολικά μιλιταριστική και απορριπτική όσον αφορά στα οφέλη της ειρηνικής διπλωματίας. Έχουν υπάρξει αξιοσημείωτες εξαιρέσεις -η Ρώμη υποστήριξε σθεναρά την πυρηνική συμφωνία της διοίκησης Obama με το Ιράν και την προσέγγισή της με την Κούβα. Γενικά όμως η Αγία Έδρα ανησυχεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες σταμάτησαν να ασκούν την σημαντική ηθική επιρροή τους ως χώρα που προσπαθεί να ηρεμήσει τις εντάσεις, να ενθαρρύνει την φιλελεύθερη τάξη, και να διευκολύνει την ειρήνη, επιλέγοντας αντ' αυτού την αντιπαραγωγική πολεμική.

Ωστόσο, η επιθετικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών άνοιξε χώρο για το Βατικανό. Μεταξύ της απώλειας του κύρους της Αμερικής και του πολλαπλασιασμού των συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν λιγότεροι ανιδιοτελείς φορείς που αποσκοπούν στην εξουδετέρωση των συγκρούσεων και στην δημιουργία περιθωρίου για εναλλακτικές λύσεις. Αυτή την εβδομάδα, ο πάπας ξεκινά μια περιοδεία σε τρεις χώρες στη νότια Αφρική, όπου θα αναπτύξει διάλογο –βασισμένο στις τέσσερις αρχές που σκιαγραφούνται παραπάνω- ως την κύρια μέθοδο της διπλωματίας του. Το δρομολόγιο του Φραγκίσκου, το οποίο περιλαμβάνει μια επίσκεψη στη Μοζαμβίκη για να ενθαρρύνει μια νέα ειρηνευτική συμφωνία και ένα ταξίδι στη Μαδαγασκάρη για να ενισχύσει την εύθραυστη μετάβαση της χώρας στην συνταγματική διακυβέρνηση, υποδηλώνει ότι δεν υπάρχει έλλειψη τόπων ανυπόμονων για τις ενέργειες του Αγίου Πατέρα.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2019-09-05/pope-francis-...