Το Ισλαμικό Κράτος συναντά τη Νοτιοανατολική Ασία

Στις 23 Μαρτίου 2019, οι υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ κουρδικές και αραβικές πολιτοφυλακές κατέλαβαν το τελευταίο εδαφικό οχυρό του Ισλαμικού Κράτους (ή ISIS) στο Ιράκ και την Συρία. Μετά από μια αιματηρή, τετραετή εκστρατεία, ένα χαλιφάτο περίπου του μεγέθους του Ηνωμένου Βασιλείου είχε μειωθεί σε ένα χωριό 1,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην ανατολική Συρία -και στην συνέχεια σαρώθηκε από τον χάρτη εξ ολοκλήρου.

Έξι μήνες αργότερα, το ISIS εξακολουθεί να τρεκλίζει από το σοκ. Οι μαχητές του ISIS ήταν αρχικά προστατευμένοι υπόγεια σε θύλακες σε ολόκληρο το Λεβάντε. Ξεκίνησαν μια διαρκή εκστρατεία δολοφονιών και ενεδρών [1] ενάντια στους μεσίτες της πολιτικής εξουσίας και τις δυνάμεις ασφαλείας, ιδίως στο Ιράκ. Ταυτόχρονα, οι ομάδες θυγατρικών και τα παρακλάδια της οργάνωσης αύξησαν την σημασία τους και η εδαφική τους εμβέλεια επεκτάθηκε ανατολικά.

Κυβερνητικές δυνάμεις των Φιλιππίνων παρουσιάζουν εκρηκτικές ύλες υψηλής ποιότητας και την σημαία του ISIS, που ανακτήθηκαν από στρατιώτες στην πόλη Marawi, στις Φιλιππίνες, τον Ιούνιο του 2017. REUTERS / Romeo Ranoco
-------------------------------------------------------------

Ειδικότερα, η Νοτιοανατολική Ασία έχει αποκτήσει έναν σημαντικότερο ρόλο στην παγκόσμια στρατηγική της τρομοκρατικής οργάνωσης, παρά το γεγονός ότι έχει επισκιασθεί από υψηλότερου προφίλ βιλαέτια, ή αλλιώς επαρχίες, του χαλιφάτου κατά το παρελθόν. Ο αριθμός των μαχητών του ISIS, των βομβιστών αυτοκτονίας, των οργανωμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και των προπαγανδιστικών βίντεο που προέρχονται από την περιοχή, έχει αυξηθεί σταθερά τα τελευταία χρόνια. Χωρίς μια διεκδίκηση για φυσικό έδαφος πλέον, οι ενημερωτικές επιχειρήσεις της οργάνωσης έχουν γίνει ακόμα πιο κρίσιμες για την επιτυχία της. Ως αποτέλεσμα, η φύση και η εξάπλωση του ISIS ως οργανισμού άλλαξαν.

Η Νοτιοανατολική Ασία μπορεί να είναι το νεότερο έδαφος αναπαραγωγής του μαχητικού Ισλάμ. Βαθιά διασυνδεδεμένη αλλά δύσκολο να κυβερνηθεί, η κατάστικτη από νησιά περιοχή προσφέρεται για αντισυμβατικό πόλεμο. Και τουλάχιστον το 2018, όταν έγινε όλο και πιο δύσκολο να ταξιδέψει κανείς στο Ιράκ και την Συρία, ξένοι μαχητές από την περιοχή και μακρύτερα από το εξωτερικό, συνέρρεαν στις Φιλιππίνες, την Ινδονησία και τη Μαλαισία λόγω της αυξανόμενης φήμης των χωρών αυτών ως αναδυόμενων μετώπων για την παγκόσμια τζιχάντ. Η βία που διαπράττουν οι φιλο-ISIS ομάδες στην περιοχή αυτή είναι επεισοδιακή και ασυντόνιστη, αλλά η υποκείμενη τάση είναι σαφής -το ISIS έχει απομακρυνθεί από την αρχική του ανησυχία για την κυριαρχία επί της γης και των ανθρώπων, κινούμενο, στην διαδικασία, προς την κατεύθυνση ενός αποκεντρωμένου, παγκόσμιου μοντέλου εξέγερσης.

ΝΕΟ ΠΕΔΙΟ, ΚΑΙΝΟΦΑΝΕΣ ΣΧΕΔΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Το ISIS πρωτοπάτησε στη Νοτιοανατολική Ασία το 2014 [2]. Καθώς η ομάδα σάρωνε το Ιράκ και την Συρία εκείνη την χρονιά, υπάρχουσες τζιχαντιστικές οργανώσεις της Νοτιοανατολικής Ασίας υποσχέθηκαν πίστη στον ηγέτη του ISIS, Abu Bakr al-Baghdadi. Μεταξύ αυτών ήταν η Abu Sayyaf, μια ισλαμική τρομοκρατική ομάδα με μακροχρόνιους δεσμούς με την Αλ Κάιντα˙ η Maute Group, μια ομάδα τρομοκρατών συνδεδεμένη με το ISIS, η οποία διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο σε μια αιματηρή πολιορκία το 2017 στην πόλη των Φιλιππίνων, Marawi˙ και η Jamaah Ansharut Daulah (JAD), μια άλλη θυγατρική που εδρεύει έξω από την Ινδονησία.

Αρχικά, αυτές οι υποσχέσεις αφοσίωσης δεν αναγνωρίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τους ηγέτες του ISIS στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, μέχρι το τέλος του 2014, περίπου 1.000 Νοτιοανατολικοί Ασιάτες είχαν ενταχθεί στους μαχητές του ISIS στο Ιράκ και την Συρία. Περισσότεροι από 300 από αυτούς ανήκουν σε μια ενιαία στρατιωτική μονάδα -την Katibah Nusantara [3]- που επέδειξε εντυπωσιακές στρατιωτικές ικανότητες εναντίον των Κούρδων στο πεδίο της μάχης στην Συρία.

Σταδιακά, η κεντρική ηγεσία του ISIS άρχισε να δείχνει ενδιαφέρον. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η προπαγάνδα της οργάνωσης εμφανίζονταν ολοένα και περισσότερο στους Νοτιοανατολικούς Ασιάτες, συμπεριλαμβάνοντάς τους και στα φαινομενικά πανταχού παρόντα βίντεό τους με αποκεφαλισμούς [4]. Το 2016, το ISIS ξεκίνησε την δημοσίευση μιας εβδομαδιαίας εφημερίδας [5] στην γλώσσα Bahasa -την επίσημη γλώσσα που ομιλείται σε όλη την Ινδονησία- και δημιούργησε εκατοντάδες κανάλια μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην Bahasa για να προωθήσει την ιδεολογία του ISIS. Την ίδια χρονιά, η Βαγδάτη ανακήρυξε τον Φιλιππινέζο αρχηγό της Abu Sayyaf, τον Isnilon Hapilon [6], εμίρη του ISIS στην Ανατολική Ασία. Η Βαγδάτη επίσης χαρακτήρισε αρκετές μικρότερες, εδρεύουσες στις Φιλιππίνες ομάδες που είχαν υποσχεθεί πίστη στο ISIS επισήμως ως «ταξιαρχίες».

Παρόλο που ανακήρυξε μόνο έναν εμίρη για όλη την Ανατολική Ασία, το ISIS δεν αντιμετωπίζει την περιοχή ως μονόλιθο. Αντ' αυτού, η οργάνωση προσαρμόζει τόσο τις τεχνικές στρατολόγησης όσο και τις στρατιωτικές τακτικές του στις τοπικές ευαισθησίες. Στην Ινδονησία [7], για παράδειγμα, η ομάδα στρατολογεί κυρίως με την καλλιέργεια προσωπικών σχέσεων σε μια χούφτα τζαμιών και μαντρασών, ενώ στη Μαλαισία -όπου το κράτος ελέγχει τα τζαμιά- επικεντρώνεται στην ριζοσπαστικοποίηση των ανθρώπων στο διαδίκτυο. Οι Μαλαισιανοί στρατολογημένοι προέρχονται από όλο το κοινωνικοοικονομικό φάσμα. Αντίθετα, στις Φιλιππίνες, το ISIS έχει βρει πρόθυμους στρατολογηθέντες κυρίως μεταξύ των φτωχών.