Οι ΗΠΑ θα πρέπει να φοβούνται μια παραπαίουσα Κίνα

Ακόμη χειρότερα, τα στοιχεία που κάποτε προωθούσαν την οικονομική άνοδο της Κίνας μετατρέπονται γρήγορα σε ζημιές. Στην δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η χώρα επωφελήθηκε από την επέκταση της πρόσβασης στις ξένες αγορές και την τεχνολογία. Η Κίνα ήταν σχεδόν αυτάρκης σε τρόφιμα, νερό και ενεργειακούς πόρους και είχε το μεγαλύτερο δημογραφικό μέρισμα στην ιστορία, με οκτώ ενήλικες σε ηλικία εργασίας για κάθε πολίτη ηλικίας 65 ετών και άνω. Τώρα η Κίνα χάνει πρόσβαση στις ξένες αγορές και την τεχνολογία. Το νερό έχει γίνει σπάνιο και η χώρα εισάγει περισσότερα τρόφιμα και ενέργεια από κάθε άλλο έθνος, έχοντας αποδεκατίσει τα δικά της φυσικά αποθέματα. Χάρη στην πολιτική του ενός παιδιού, η Κίνα πρόκειται να βιώσει την χειρότερη κρίση γήρανσης [11] στην ιστορία, επειδή θα χάσει 200 εκατομμύρια εργαζόμενους και νεαρούς καταναλωτές και θα κερδίσει 300 εκατομμύρια ηλικιωμένους μέσα σε τρεις δεκαετίες. Κάθε χώρα που έχει συσσωρεύσει χρέος, έχει χάσει παραγωγικότητα, ή έχει γίνει γηράσκουσα, οσοδήποτε κοντά στο σημερινό σφίξιμο της Κίνας, έχει χάσει τουλάχιστον μια δεκαετία σε σχεδόν μηδενική οικονομική ανάπτυξη. Πώς θα χειριστεί η Κίνα την επερχόμενη πτώση;

ΤΟ ΕΧΟΥΜΕ ΞΑΝΑΔΕΙ ΑΥΤΟ

Όταν οι ταχέως αναπτυσσόμενες μεγάλες δυνάμεις εξαντλούνται από οικονομική ορμή, συνήθως δεν χαλαρώνουν. Αντίθετα, γίνονται ευερέθιστες και επιθετικές. Η ταχεία ανάπτυξη τροφοδότησε τις φιλοδοξίες τους, αύξησε τις προσδοκίες των πολιτών τους και εκνεύρισε τους αντιπάλους τους. Ξαφνικά, η στασιμότητα σβήνει τις φιλοδοξίες και τις προσδοκίες και δίνει στους εχθρούς την ευκαιρία να εφορμήσουν. Φοβούμενοι τις αναταραχές, οι ηγέτες πατάσσουν τις εγχώριες διαφωνίες. Αναζητούν πυρετωδώς τρόπους για να αποκαταστήσουν την σταθερή ανάπτυξη και να κρατήσουν σε απόσταση την εσωτερική αντιπολίτευση και την ξένη επιβουλή. Η επέκταση παρουσιάζει μια τέτοια ευκαιρία -μια ευκαιρία να αναζητηθούν νέες πηγές πλούτου, να συγκεντρωθεί το έθνος γύρω από το κυβερνών καθεστώς και να απωθηθούν οι αντίπαλες δυνάμεις.

Τα ιστορικά προηγούμενα είναι άφθονα. Τα τελευταία 150 χρόνια, σχεδόν δώδεκα μεγάλες δυνάμεις γνώρισαν ταχεία οικονομική ανάπτυξη ακολουθούμενη από μεγάλη επιβράδυνση. Καμιά δεν δέχτηκε ήσυχα το νέο φυσιολογικό. Η ανάπτυξη των ΗΠΑ φρέναρε στα τέλη του 19ου αιώνα και η Ουάσιγκτον αντέδρασε με βίαιη καταστολή των εργατικών απεργιών στο εσωτερικό της χώρας, με το να εγχέει επενδύσεις και εξαγωγές στην Λατινική Αμερική και την Ανατολική Ασία, καταλαμβάνοντας εδάφη εκεί και οικοδομώντας ένα γιγαντιαίο ναυτικό για να προστατεύσει τα απομακρυσμένα περιουσιακά στοιχεία της. Επίσης, η Ρωσία είχε επιβράδυνση στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο τσάρος ανταποκρίθηκε εδραιώνοντας την εξουσία του, οικοδομώντας τον Τρανσιβιριανό Σιδηρόδρομο και καταλαμβάνοντας τμήματα της Κορέας και της Μαντζουρίας. Η Ιαπωνία και η Γερμανία υπέστησαν οικονομικές κρίσεις κατά την διάρκεια των μεσοπολεμικών ετών: Αμφότερες οι χώρες στράφηκαν στον αυταρχισμό και προχώρησαν στην εξόφληση πόρων και στην κατάρρευση ξένων αντιπάλων. Η Γαλλία είχε μια μεταπολεμική έκρηξη που ξεφούσκωσε στην δεκαετία του 1970: Η γαλλική κυβέρνηση επιχείρησε τότε να ανασυγκροτήσει την οικονομική της σφαίρα επιρροής στην Αφρική, αναπτύσσοντας 14.000 στρατιώτες στις πρώην αποικίες της και ξεκινώντας δεκάδες στρατιωτικές παρεμβάσεις εκεί τις επόμενες δύο δεκαετίες. Το 2009, οι παγκόσμιες τιμές πετρελαίου κατέρρευσαν, γεγονός που οδήγησε μια Ρωσία σε [οικονομική] στασιμότητα να πιέσει τους γείτονές της να ενταχθούν σε ένα περιφερειακό εμπορικό μπλοκ. Λίγα χρόνια αργότερα, αυτή η εκστρατεία εξαναγκασμού ώθησε την επανάσταση της Μαϊντάν στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία.

Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι κατά πόσον η ταλαιπωρούμενη ανερχόμενη δύναμη θα επεκταθεί στο εξωτερικό, αλλά ποια μορφή θα λάβει αυτή η επέκταση. Η απάντηση εξαρτάται εν μέρει από την δομή της παγκόσμιας οικονομίας. Πόσο ανοιχτές είναι οι ξένες αγορές; Πόσο ασφαλείς είναι οι διεθνείς εμπορικές διαδρομές; Εάν το επιτρέψουν οι περιστάσεις, μια επιβραδυνόμενη μεγάλη δύναμη θα μπορούσε να αναζωογονήσει την οικονομία της μέσω ειρηνικών συναλλαγών και επενδύσεων, όπως προσπάθησε η Ιαπωνία μετά το τέλος του μεταπολεμικού οικονομικού θαύματός της στην δεκαετία του '70. Αν όμως η πορεία αυτή είναι κλειστή, τότε η εν λόγω χώρα μπορεί να χρειαστεί να ανοίξει τον δρόμο της στις ξένες αγορές ή να εξασφαλίσει κρίσιμους πόρους με βία -όπως έκανε η Ιαπωνία στην δεκαετία του 1930. Η παγκόσμια οικονομία είναι πιο ανοικτή σήμερα από όσο στις προηγούμενες εποχές, αλλά η παγκόσμια άνοδος του προστατευτισμού [12] και ο εμπορικός πόλεμος [13] με τις Ηνωμένες Πολιτείες απειλούν όλο και περισσότερο την πρόσβαση της Κίνας σε ξένες αγορές και πόρους. Οι ηγέτες της Κίνας φοβούνται, βασίμως, ότι η εποχή της υπερπαγκοσμιοποίησης που επέτρεψε την άνοδο της χώρας τους έχει λήξει.