Οι διαδηλώσεις του Ιράν δεν αφορούν μόνο τις τιμές των καυσίμων

Το εύρημα ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακό όταν δοκιμάσαμε την ίδια ανάλυση για το τελευταίο κύμα διαμαρτυρίας, το 2017-18. Η εκλογική προσέλευση δεν ήταν μια ισχυρή πρόβλεψη διαμαρτυρίας σε έναν δεδομένο νομό τότε. Ένας πιθανός λόγος για την διαφορά αυτή είναι ότι το Διαδίκτυο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην διάδοση των διαμαρτυριών σε ολόκληρη την χώρα το 2017-18, έτσι ώστε ο χάρτης των διαδηλώσεων σε αυτό το συγκεκριμένο κύμα να μην αντιστοιχεί στον χάρτη των πολιτικών παραπόνων. Ωστόσο, κατά την διάρκεια του φετινού κύματος διαμαρτυριών, το Διαδίκτυο έκλεισε [6]. Μόνο το βάθος και η πολιτικοποίηση των παραπόνων θα μπορούσαν λοιπόν να διαδώσουν τις διαδηλώσεις σε ολόκληρη την χώρα.

Για τις φετινές διαδηλώσεις, θέλαμε να γνωρίζουμε όχι μόνο εάν η συμμετοχή στις εκλογές συσχετίζεται με δραστηριότητες διαμαρτυρίας, αλλά επίσης αν η επιλογή υποψηφίου, από εκείνους που όντως ψήφισαν, θα μπορούσε να χαρτογραφηθεί στον ακτιβισμό ενός νομού με τρόπο που να έχει νόημα. Το 2017, ο πρόεδρος Χασάν Ρουχανί ήταν ο υποστηριζόμενος από τους μεταρρυθμιστές υποψήφιος, ο οποίος κατέβηκε στις εκλογές εναντίον του Ebrahim Raisi, ο οποίος ήταν ο κύριος υποψήφιος της σκληροπυρηνικής πλευράς. Διαπιστώσαμε ότι οι νομοί που ψήφισαν περισσότερο υπέρ του Ρουχανί ήταν πιο πιθανό να έχουν μια ημέρα διαμαρτυρίας και οι νομοί με περισσότερες ψήφους υπέρ του Raisi ήταν λιγότερο. Το μέσο ποσοστό ψήφων του Ρουχανί στις διαμαρτυρόμενες πόλεις ήταν 59%, ενώ το ποσοστό του σε μη διαμαρτυρόμενες πόλεις ήταν περίπου 51%.

Τα αποτελέσματα αυτά υπογραμμίζουν μια σημαντική δυναμική στην ιρανική πολιτική. Για πολλούς πολίτες, η ψήφος υπέρ του Ρουχανί ήταν μια ρεαλιστική επιλογή [7], όχι ο δείκτης μιας βαθύτερης πίστης στη νομιμότητα του καθεστώτος, όπως θέλει να ισχυρίζεται ο Χαμενεΐ. Δεδομένου του υψηλού ποσοστού διαμαρτυρίας στους νομούς που ψήφισαν αποφασιστικά υπέρ του μετριοπαθούς υποψηφίου το 2017, μπορούμε να υποθέσουμε ότι ορισμένοι από αυτούς τους ψηφοφόρους έχουν απογοητευθεί από το αποτέλεσμα της επιλογής τους.

Οι υποσχέσεις της προεκλογικής εκστρατείας του Ρουχανί περιλάμβαναν πολλές που δεν τήρησε, όπως εκείνες για την εισαγωγή πολιτικών μεταρρυθμίσεων και την βελτίωση της κατάστασης της οικονομίας του Ιράν. Ορισμένοι ψηφοφόροι είναι ίσως τόσο απογοητευμένοι από την έκβαση της προσπάθειάς τους να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα μέσω των εκλογικών θεσμών του καθεστώτος, που έχουν κατεβεί στους δρόμους για να εκδηλώσουν τον θυμό και την απογοήτευσή τους. Η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων είναι πιθανό να εντείνει αυτά τα αισθήματα. Ορισμένοι από τους μεταρρυθμιστές υποστηρικτές του Ρουχανί δήλωσαν πρόσφατα [8] ότι αυτή η καταστολή σηματοδοτεί το τέλος της συνηθισμένης εκλογικής πολιτικής στην Ισλαμική Δημοκρατία.

Από τον Mohammad Ali Kadivar
----------------------------------------------------------------------------------

ΦΤΙΑΧΝΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ

Οι αυξήσεις των τιμών που απογείωσαν τις διαμαρτυρίες έχουν εγγενείς οικονομικές αιτίες: Οι κυρώσεις από τις ΗΠΑ, μαζί με την κυβερνητική κακοδιαχείριση και διαφθορά, οδήγησαν σε σοβαρή οικονομική συρρίκνωση στο Ιράν. Αλλά μια βαθύτερη δυναμική που σχετίζεται με τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη του Ιράν μπορεί επίσης να έχει συμβάλει στο να γίνουν τόσο εκρηκτικές οι αυξήσεις των τιμών των καυσίμων.

Οι διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν στα πιο ανεπτυγμένα μέρη του Ιράν. Μετρήσαμε το επίπεδο ανάπτυξης σε κάθε νομό όσον αφορά το ποσοστό αλφαβητισμού, το ποσοστό των φοιτητών, τον αριθμό των δημόσιων νοσοκομειακών κλινών ανά 1.000 κατοίκους, και το ποσοστό των νοικοκυριών που λαμβάνουν ηλεκτρική ενέργεια. Το γεγονός ότι τα υψηλότερα επίπεδα ανάπτυξης συσχετίζονται έντονα με την υψηλότερη εμφάνιση διαδηλώσεων συνδέεται με ένα επιχείρημα [9] που έχει κερδίσει εξέχουσα θέση στη μελέτη της ανάπτυξης και των κοινωνικών κινημάτων. Οι μελετητές διαπίστωσαν ότι οι πολίτες των αναπτυσσόμενων χωρών που επενδύουν στις υποδομές, την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη στην συνέχεια ενεργοποιούνται για να απαιτήσουν μεγαλύτερη πολιτική συμμετοχή. Όταν αυτά τα κράτη κάνουν μια νεοφιλελεύθερη στροφή και προσπαθούν να μειώσουν τις επιδοτήσεις ή να ιδιωτικοποιήσουν κρατικές επιχειρήσεις, οι ενισχυμένοι πολίτες γίνονται η αντιπολίτευση εναντίον του κράτους [10]. Ο Καρλ Μαρξ είπε κάποτε ότι η αστική τάξη παράγει τους δικούς της νεκροθάφτες. Μπορεί κάποιος επίσης να πει ότι τα αναπτυξιακά (developmental) κράτη δημιουργούν την αντιπολίτευσή τους.

Το Ιράν είναι ένα αναπτυξιακό κράτος [11] που έχει πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις [12] στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και τις υποδομές σε εθνικό επίπεδο. Οι νομοί που έχουν βιώσει διαμαρτυρίες είναι μεταξύ εκείνων των οποίων η ανάπτυξη έχει ωφεληθεί περισσότερο από την κρατική στήριξη -και όπου οι άνθρωποι είναι ιδιαίτερα πιθανό να αντιταχθούν στην απόσυρσή της, με τη μορφή περικοπών στις επιδοτήσεις ενέργειας. Οι αξιωματούχοι της Ισλαμικής Δημοκρατίας αποκάλεσαν τους διαδηλωτές «κακοποιούς» [13] και απεικόνισαν την κινητοποίησή τους σε ολόκληρη την χώρα ως μια κατευθυνόμενη από το εξωτερικό διαμαρτυρία ενάντια στο κράτος. Ωστόσο, τα ευρήματά μας υποδεικνύουν ότι η Ισλαμική Δημοκρατία έχει ενισχύσει τους πολίτες που τώρα την αψηφούν στους δρόμους.