Έφθασε τελικά το τέλος του Netanyahu;

Τον επόμενο Μάρτιο, οι Ισραηλινοί θα πάνε στις κάλπες για τρίτη φορά σε λιγότερο από έναν χρόνο και, για άλλη μια φορά, οι εκλογές θα αποτελέσουν ένα δημοψήφισμα για την διακυβέρνηση του πρωθυπουργού, Βενιαμίν Νετανιάχου. Ο Νετανιάχου ίσως τώρα να βρίσκεται στην τελική πράξη της πολιτικής σταδιοδρομίας του: Ο Μάγος, όπως οι Ισραηλινοί συνήθιζαν να αποκαλούν τον μακροβιότερο πρωθυπουργό τους, έχει χάσει την πρότερη λαβή του στο πολιτικό σύστημα, αφού απέτυχε δύο φορές να σχηματίσει έναν [κυβερνητικό] συνασπισμό μετά τις περυσινές εκλογές. Αλλά έστω και το ότι ο Netanyahu κρατιέται, ακόμα και ενώ αντιμετωπίζει καταγγελίες με πολλές κατηγορίες διαφθοράς, είναι αξιοσημείωτο -και μια απόδειξη του πόσο ακριβώς έχει μετασχηματίσει την δημοκρατία του Ισραήλ.

Ο Netanyahu στην Ουάσινγκτον, τον Μάρτιο του 2019. Dan Balilty / The New York Times / Redux
----------------------------------------------------

Η ψηφοφορία τον Μάρτιο θα είναι η τρίτη στην σειρά προσπάθεια της χώρας να διαμορφώσει μια σταθερή κυβέρνηση μετά από δύο διαδοχικές εκλογές τον Απρίλιο και τον Σεπτέμβριο που κατέληξαν σε αδιέξοδο. Ο κεντρώος αμφισβητίας του Netanyahu, ο Benny Gantz, έφθασε κοντά στο να σχηματίσει πλειοψηφία την τελευταία φορά, και την επόμενη φορά μπορεί να βρίσκεται σε ισχυρότερη θέση. Ακόμα κι έτσι, ο Netanyahu χρησιμοποιεί το ατελείωτο απόθεμά του σε ελιγμούς και κόλπα για να ηγείται στον κύκλο των ειδήσεων, να συσπειρώνει την δεξιά βάση του και να κρατά τους αντιπάλους του νευρικούς. Εάν όντως πέσει –λόγω των καταγγελιών, μέσω μιας εσωκομματικής αμφισβήτησης ή από τα χέρια του Γκαντς- το Ισραήλ θα χρειαστεί λίγο χρόνο για να ανακάμψει από την διχαστική θητεία του.

ΚΥΝΗΓΙ ΜΑΓΙΣΣΩΝ

Επί του παρόντος, ο Νετανιάχου παραμένει στην εξουσία ως επικεφαλής μιας προσωρινής κυβέρνησης που υποστηρίζεται από ένα δεξιό μπλοκ συντηρητικών και θρησκευτικών κομμάτων. Οι [εναντίον του] κατηγορίες για πολλές δωροδοκίες και κατάχρηση εμπιστοσύνης, που δημοσιοποιήθηκαν επισήμως τον Νοέμβριο μετά από μήνες φημολογιών, προοιωνίζεται προβλήματα, καθώς ο Netanyahu δεν διαθέτει σήμερα αρκετές ψήφους στο κοινοβούλιο για να εξασφαλίσει την ασυλία του από μια δίωξη. Ωστόσο, οποιαδήποτε πιθανή δοκιμασία εξακολουθεί να απέχει αρκετούς μήνες και μπορεί να μετατραπεί σε παρατεταμένη νομική διαμάχη.

Αν ο Netanyahu φαίνεται πιο αδύνατος σήμερα από όσο πριν από έναν χρόνο, είναι επίσης επειδή αντιμετωπίζει, στο [πρόσωπο του] Gantz, τον πρώτο σοβαρό αντίπαλό του σε μια δεκαετία. Ο πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων στερείται του χαρίσματος, της ρητορικής [δεινότητας], και της πολιτικής εμπειρίας του Bibi, αλλά έχει συναρμολογήσει ένα εμβαλωματικό κεντρώο κόμμα (το Μπλε και Λευκό) και καθιερώθηκε ως αξιόπιστος υποψήφιος σε λιγότερο από έναν χρόνο, ενώ παράλληλα άντεχε μοχθηρές απόπειρες δολοφονίας χαρακτήρα. Ο πυρήνας της ελκυστικότητας του Γκαντς και η κεντρική του προεκλογική υπόσχεση είναι ότι δεν είναι ο Νετανιάχου –κατεβαίνει [στις εκλογές] ως ένας καθαρός υποψήφιος, ο οποίος θα βγάλει έναν κατηγορούμενο για μη βίαια εγκλήματα από την πλάτη της χώρας. Τα ζητήματα πολιτικής υπήρξαν ως επί το πλείστον ένα παράπλευρο θέμα.

Μια άλλη ενόχληση για τον Netanyahu είναι ο Avigdor Lieberman, ένας παλιός φίλος και μερικές φορές πολιτικός σύμμαχος που συμμερίζεται τις σκληρές απόψεις του πρωθυπουργού για τους Παλαιστίνιους και την αραβική μειονότητα του Ισραήλ, αλλά μισεί την συγκαταβατική συμπεριφορά προς, και αντιτίθεται στην πολιτική συμμαχία του με, πολλά υπερ-ορθόδοξα κόμματα. Ήταν ο Λίμπερμαν που ξεκίνησε το σημερινό εκλογικό «τρενάκι του τρόμου», όταν απέσυρε την υποστήριξή του προς την κυβέρνηση συνασπισμού του Netanyahu τον Νοέμβριο του 2018. Η αποστασία ήταν ένα μάθημα σεμνότητας για τον πρωθυπουργό, ο οποίος διαπίστωσε ότι δεν μπορεί να κυβερνήσει χωρίς τον Lieberman, και για την ισραηλινή τάξη των ειδημόνων και των εθισμένων στην πολιτική, οι οποίοι αρχικά πρόβλεπαν ότι ο Νετανιάχου θα κάνει περίπατο στην επανεκλογή του πάνω σε ένα ασταμάτητο δεξιόστροφο μπλοκ.

Ο Νετανιάχου και οι υποστηρικτές του αρνούνται όλες τις κατηγορίες περί διαφθοράς, ρίχνοντας την ευθύνη σε μια συνωμοσία του βαθέως κράτους από πεινασμένους για εξουσία εισαγγελείς και εκδικητικούς δημοσιογράφους. Αν αυτό ακούγεται οικείο στους Αμερικανούς, έτσι πρέπει: Μπορεί ο Νετανιάχου να έκανε προεκλογική εκστρατεία εναντίον των «ανέγγιχτων» ελίτ πολύ πριν από τον Donald Trump, αλλά το παράδειγμα του προέδρου των ΗΠΑ ενέπνευσε τον ίδιο και τους συμμάχους του να διπλασιάσουν την λαϊκιστική τους ρητορική. Και για τους περισσότερους Ισραηλινούς ψηφοφόρους, μόλις ο ψυχολογικός φραγμός της ατελείωτης [προεκλογικής] εκστρατείας και των εποχικών εκλογών έσπασε, οι πολίτες έπαψαν να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στο παιχνίδι επίρριψης ευθυνών από τους πολιτικούς για την αποτροπή μιας νέας κυβέρνησης. Οι Ισραηλινοί στις εκλογές απολαμβάνουν μια μέρα διαλείμματος από την εργασία και το σχολείο, τα καταστήματα κάνουν πωλήσεις, και ο καιρός τον Μάρτιο είναι σπουδαίος. Εάν οι πολιτικοί δεν μπορούν να συμφωνήσουν μεταξύ τους, οι Ισραηλινοί θα ψηφίζουν και πάλι μέχρι να σχηματιστεί μια νέα πλειοψηφία.

Ο Gantz στο Τελ Αβίβ, τον Νοέμβριο του 2019. Corinna Kern/Reuters
------------------------------------------------------

ΠΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ