Το μέλλον του δολαρίου

Αυτή η επιτυχία ήταν δυνατή σε μεγάλο βαθμό επειδή η υπάρχουσα χρηματοοικονομική υποδομή της Κίνας ήταν απαρχαιωμένη και το κρατικό τραπεζικό της σύστημα ανεπαρκές. Εξίσου σημαντικό, οι πιστωτικές κάρτες δεν έπιασαν ποτέ στην Κίνα, οπότε όταν τα smartphones έγιναν φθηνά και διαδεδομένα, ήταν απολύτως λογικό να κάνουν ένα άλμα από μια οικονομία που βασιζόταν στα μετρητά απευθείας στο mobile banking.

Επιπλέον, παρά το πόσο έχει γίνει «χωρίς μετρητά» η Κίνα, πολλοί Αμερικανοί, θα πιέζονταν επίσης αρκετά για να θυμηθούν την τελευταία φορά που χρησιμοποίησαν μετρητά για οτιδήποτε άλλο εκτός από μια μικρή συναλλαγή. Μπορούν να μεταφέρουν χρήματα από έναν τραπεζικό λογαριασμό στον άλλο στιγμιαία και απρόσκοπτα. Οι υπηρεσίες πληρωμών μέσω κινητών συσκευών, όπως η Venmo και η Apple Pay λειτουργούν όπως και οι Alipay και WeChat. Όμως, σε γενικές γραμμές, οι Αμερικανοί εξακολουθούν να προτιμούν τις πιστωτικές κάρτες, επειδή η χρήση τους είναι εξίσου βολική με την χρήση ενός τηλεφώνου και η υπάρχουσα οικονομική υποδομή είναι ασφαλής, στιβαρή και αξιόπιστη.

Οι κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας αύξησαν την καινοτομία για να καλύψουν την ζήτηση των καταναλωτών και να αντισταθμίσουν την ανεπαρκή χρηματοοικονομική υποδομή της χώρας. Επιπλέον, έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν αυτές τις τεχνολογίες σε αναπτυσσόμενες αγορές, των οποίων οι εκκολαπτόμενες οικονομίες ενθάρρυναν την άμεση αποδοχή των smartphone και έτσι προσέφεραν μια τεράστια ευκαιρία στις κινεζικές εταιρείες να αποκτήσουν μερίδιο αγοράς.

Πελάτης σαρώνει έναν κωδικό QR με το WeChat για να πληρώσει σε μια αγορά στο Πεκίνο, τον Απρίλιο του 2020. Tingshu Wang / Reuters
--------------------------------------------------------------------

ΜΟΡΦΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Αν και η κινεζική κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να κυκλοφορήσει ένα ψηφιακό νόμισμα ήδη από το τρέχον έτος, οι τίτλοι των ειδήσεων υπερβάλλουν για το πόσο μετασχηματιστικό θα είναι πραγματικά. Όσοι ανησυχούν ότι αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να προαναγγέλλει το τέλος της υπεροχής του αμερικανικού δολαρίου παρανοούν ότι ενώ η μορφή του χρήματος μπορεί να αλλάζει, η φύση του δεν αλλάζει.

Ένα ψηφιακό RMB θα εξακολουθεί να είναι ένα κινεζικό RMB. Κανείς δεν ανακαλύπτει ξανά το χρήμα. Το διακριτικό που θα χρησιμοποιείται για συναλλαγές μπορεί να είναι διαφορετικό, αλλά οι προοπτικές της Κίνας για το καθεστώς αποθεματικού νομίσματος εξαρτώνται από το ίδιο σύνολο παραγόντων που ισχύουν για τον εκδότη αυτού του νομίσματος. Και παρόλο που η κινεζική κυβέρνηση έχει προωθήσει την χρήση του RMB για τον διακανονισμό των εμπορικών συναλλαγών στο πλαίσιο μιας προσπάθειας διεθνοποίησης του νομίσματος, το πετρέλαιο και άλλα σημαντικά εμπορεύματα εξακολουθούν να τιμολογούνται σε δολάρια ΗΠΑ.

Το προνόμιο που αποδόθηκε στο αμερικανικό δολάριο καθώς το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα δεν ήταν προκαθορισμένο. Η υπεροχή του δολαρίου προέκυψε μόνο μέσω ενός συνδυασμού ιστορικών συμβάντων, γεωπολιτικών συνθηκών μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, πολιτικών της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, και του τεράστιου μεγέθους και του δυναμισμού της οικονομίας των ΗΠΑ. Σήμερα, το «φυσικό μονοπώλιο» του αμερικανικού δολαρίου μπορεί να φαίνεται σαν αναπόσπαστο τμήμα του διεθνούς συστήματος, αλλά κατά την διάρκεια του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα, το δολάριο ΗΠΑ και η λίρα Αγγλίας ήταν ουσιαστικά ευθέως ανταγωνιστικά ως αποθεματικά νομίσματα.

Με την πάροδο του χρόνου, το διεθνές νομισματικό σύστημα πιθανότατα θα δώσει και πάλι σχετικά ίσο βάρος σε δύο ή περισσότερα παγκόσμια αποθεματικά νομίσματα. Το RMB είναι ένας κύριος υποψήφιος, καθώς είναι ήδη ένα αποθεματικό νόμισμα μαζί με το γιεν, το ευρώ και την βρετανική λίρα. Και εκτός από μια μεγάλη καταστροφή, η κινεζική οικονομία πρόκειται να γίνει η μεγαλύτερη στον κόσμο στο προβλέψιμο μέλλον. Θα είναι επίσης η πρώτη μεγάλη οικονομία που θα ανακάμψει από την κρίση COVID-19.

Ωστόσο, το ότι το RMB μπορεί να είναι μαζί με το δολάριο ΗΠΑ ως ένα βασικό αποθεματικό νόμισμα δεν αποτελεί προκαθορισμένο αποτέλεσμα. Για να επιτύχει ένα τέτοιο καθεστώς, η Κίνα θα πρέπει να μεταρρυθμίσει την οικονομία της και να αναπτύξει τις κεφαλαιαγορές της με τρόπους που είναι δύσκολοι και συνεπάγονται περίπλοκες εγχώριες πολιτικές εκτιμήσεις. Πρόσφατες κινεζικές φιλοδοξίες που απαιτούσαν παρόμοιες μεταβολές -όπως η καθιέρωση της Σαγκάης ως πλήρους παγκόσμιου χρηματοοικονομικού κόμβου έως το 2020- έχουν αναβληθεί έως τώρα: Ένας χρηματοοικονομικός κόμβος απλά δεν είναι βιώσιμος όταν υπάρχουν capital controls και το νόμισμα δεν καθορίζεται από την αγορά. Το ίδιο ισχύει και για τις προοπτικές του RMB ως σημαντικό αποθεματικό νόμισμα.

Αν και ένα ψηφιακό νόμισμα που υποστηρίζεται από το Πεκίνο είναι απίθανο να υπονομεύσει την υπεροχή του δολαρίου, θα μπορούσε σίγουρα να διευκολύνει τις προσπάθειες της Κίνας να διεθνοποιήσει το RMB. Σε χώρες με ασταθή νομίσματα, όπως η Βενεζουέλα, ένα ψηφιακό RMB είναι μια ελκυστική εναλλακτική λύση για το τοπικό νόμισμα. Κινεζικές εταιρείες, όπως η Tencent, οι οποίες έχουν ήδη μεγάλη παρουσία στις αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, θα μπορούσαν να αυξήσουν την παρουσία τους εκεί, καθοδηγώντας ένα μελλοντικό ψηφιακό RMB να κερδίσει μερίδιο αγοράς. Αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στην ενίσχυση της παγκόσμιας θέσης του RMB και να γίνει μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την προβολή της κινεζικής οικονομικής και πολιτικής επιρροής στο εξωτερικό.

ΕΝΘΑΡΡΥΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΗΠΑ