Η διολίσθηση της Πολωνίας προς την ομοφοβική πολιτική | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η διολίσθηση της Πολωνίας προς την ομοφοβική πολιτική

Όταν η ρητορική του Πούτιν συναντά τον λαϊκισμό του Τραμπ
Περίληψη: 

Η προεκλογική στρατηγική του Duda με την ομοφοβική ρητορική μπορεί να μην αποτελεί μόνο την ηχώ του Trump, αλλά να είναι και προάγγελος για το τι θα έρθει καθώς πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ και ο Trump επικεντρώνεται στο παιχνίδι της εκλογικής βάσης του.

Ο DANIEL BAER, Ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace, υπηρέτησε ως Πρέσβυς των ΗΠΑ στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΟΣΑ) από το 2013 έως το 2017.

Ο καταπολεμούμενος πρόεδρος της Πολωνίας, Andrzej Duda, αγωνίζεται σκληρά για να διατηρήσει την θέση του και την λαβή του δεξιού λαϊκιστικού κόμματός του στην εξουσία. Αφού κέρδισε μόνο το 43% των ψήφων στον πρώτο γύρο των εκλογών, βρίσκεται σε μια θερμή αναμέτρηση στις 12 Ιουλίου με τον δήμαρχο της Βαρσοβίας, Rafal Trzaskowski, ο οποίος ελπίζει να κάνει την έκπληξη και να αντιστρέψει την πορεία της Πολωνίας στον λαϊκισμό.

Τον περασμένο μήνα, αντιμετωπίζοντας αυξανόμενη κριτική και ένα σκάνδαλο διαφθοράς [1] σχετικά με την αντίδραση της κυβέρνησης στην πανδημία της [ασθένειας] COVID-19, ο Ντούντα ενέτεινε τις προηγούμενες ομοφοβικές του δηλώσεις και εξέδωσε δήλωση υπογραμμίζοντας την δέσμευσή του να καταπολεμήσει τα δικαιώματα του ΛΟΑΤΚ. Σε έναν σταθμό της [προεκλογικής] εκστρατείας στα νότια του πρώην σοβιετικού δορυφορικού κράτους που έγινε μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, είπε ότι το κίνημα για τα δικαιώματα των LGBTQ ήταν «ακόμη πιο καταστροφικό για τον άνθρωπο» από όσο ο κομμουνισμός [2] και χαρακτήρισε τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚ ως «ξένη ιδεολογία» που στοχεύει να «διεισδύσει στην πραγματικότητά μας, μερικές φορές με την βία» [3].

12072020-1.jpg

Ένας συντηρητικός διαδηλωτής σε πορεία για την ισότητα των LGBTQ στο Plock της Πολωνίας, τον Οκτώβριο του 2019. Wiktor Dabkowski / eyevine/Redux
-------------------------------------------------------------

Ο εναγκαλισμός του Duda με την ομοφοβία δεν αποτελεί έκπληξη: σημαντικές μερίδες του πληθυσμού σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες -ιδίως στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη- συνεχίζουν να έχουν αρνητικές απόψεις για τους ΛΟΑΤΚ και για τις προσπάθειες προστασίας των δικαιωμάτων τους μέσω του νόμου. Η Πολωνία κατατάσσεται τελευταία στα μέλη της ΕΕ [4] στις προστασίες της για τους ΛΟΑΤΚ, σύμφωνα με την International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans και Intersex Association, μια μη κυβερνητική οργάνωση. Και ενώ στην τελευταία έκδοση της εξαμηνιαίας Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας (European Social Survey) [5], μια μικρή πλειοψηφία Πολωνών (53%) συμφώνησε με την δήλωση ότι «οι ομοφυλόφιλοι και οι λεσβίες πρέπει να είναι ελεύθεροι να ζήσουν την ζωή τους όπως επιθυμούν», τέσσερις στους πέντε Πολωνούς που ερωτήθηκαν (και περισσότεροι από εννέα στους δέκα από αυτούς που συνδέονται με το κόμμα του Ντούντα) δήλωσαν ότι στους ομοφυλόφιλους και τις λεσβίες πρέπει να απαγορεύεται να υιοθετούν παιδιά.

Παρόλα αυτά, ενώ οι διακρίσεις και η κοινωνική εχθρότητα υφίστανται σε πολλές χώρες, το αντι-ΛΟΑΤΚ αίσθημα δεν εγγυάται την εμφάνιση αυτού που μπορεί να οριστεί ως μια «ομοφοβική (και τρανσφοβική) πολιτική», στην οποία τα αντι-ΛΟΑΤΚ αισθήματα θα αποτελούν κεντρικό άξονα των κυριότερων πολιτικών παραγόντων.

Η μετακίνηση του Ντούντα προς την ομοφοβική πολιτική είναι εντυπωσιακή για τον ηγέτη ενός μεγάλου κράτους-μέλους της ΕΕ που, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα, θεωρείτο ως μια υγιής δημοκρατία. Παρά το γεγονός ότι μια από τις λίγες θέσεις που είναι κοινή στο πολωνικό πολιτικό φάσμα είναι ο σκεπτικισμός προς τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, με μια πρώτη ματιά οι αντι-ΛΟΑΤΚ ρητορικές του Duda ακούγονται σαν να είναι εμπνευσμένες από τη Μόσχα. Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιεί τα είδη ομοφοβικών μηνυμάτων που προώθησε ο Πούτιν για την εξυπηρέτηση του ίδιου είδους λαϊκιστικής πολιτικής που έχει προκύψει σε άλλες δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών: ο Ντούντα επιτίθεται σε έναν εκλαμβανόμενο «άλλον» προκειμένου να κρύψει τις αποτυχίες του ίδιου και του κόμματός του και να οδηγήσει την πολιτική του βάση στις κάλπες. Οι Αμερικανοί παρατηρητές που παρακολουθούν το πολιτικό δράμα της Πολωνίας δεν βλέπουν τόσο μέσα από ένα τηλεσκόπιο όσο μέσα από έναν καθρέφτη.

ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΤΟΥ ΠΟΥΤΙΝ

Για τον Πούτιν, η πολιτική κατά των ΛΟΑΤΚ ήταν μια τακτική που αποσκοπούσε τόσο στην απόσπαση τις προσοχής από τις εσωτερικές αποτυχίες όσο και στην προώθηση των γεωπολιτικών στόχων. Εσωτερικά, η στροφή του Πούτιν στην πολιτική κατά των ΛΟΑΤΚ ήρθε στην δεύτερη δεκαετία της κυβέρνησής του, μετά από διαμαρτυρίες που ακολούθησαν τις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2011 οι οποίες αμαυρώθηκαν από νοθεία και τις προεδρικές εκλογές του 2012 που δεν ήταν ούτε ελεύθερες ούτε δίκαιες. Μέχρι το 2014, καθώς το κύμα των υψηλών τιμών του πετρελαίου στο οποίο σέρφαρε ο Πούτιν (και η οικονομία της Ρωσίας) κατέρρευσε, οι αποτυχίες του να διαφοροποιήσει την οικονομία της Ρωσίας και να επενδύσει σε κοινωνικές υπηρεσίες, όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση, γινόταν περισσότερο φανερές.

Δεν ήταν τυχαίο ότι περίπου την ίδια στιγμή, ο Πούτιν επέκτεινε τις προσπάθειές του για να δημιουργήσει ένα νέο και πιο ανθεκτικό σκεπτικό για την συνεχιζόμενη λαβή του στην εξουσία. Το δημόσιο μέρισμα που υποσχέθηκε το Πουτινικό κοινωνικό συμβόλαιο ήταν κάποτε η τάξη και η οικονομική ανάπτυξη. Τώρα προσπάθησε να στραφεί στον εθνικισμό και την υπερηφάνεια. Αναζωογόνησε την εστίαση στην (επιλεκτική) ιστορία του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου (Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος)˙ αγκάλιασε την Ορθόδοξη Εκκλησία˙ εισέβαλε στην Ουκρανία και υποτίθεται ότι προσάρτησε την Κριμαία, μια ενέργεια που πούλησε εγχωρίως ως μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για την αποκατάσταση του ρωσικού μεγαλείου˙ και, ως μέρος μιας φαινομενικής δέσμευσης για τις «οικογενειακές αξίες» και την προστασία των παιδιών, το 2013 προώθησε εθνική νομοθεσία μέσω της υποταγμένης Δούμας που απαγόρευσε την «προπαγάνδα» LGBTQ -καθιστώντας εγκληματικές τυχόν δημόσιες εκφράσεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι συγχωρούν τις «μη παραδοσιακές σεξουαλικές σχέσεις». Καθώς βάθαινε ο αυταρχισμός του, ο Πούτιν προσπάθησε να κάνει τους Ρώσους να επικεντρωθούν λιγότερο στα οικονομικά τους και περισσότερο στην συλλογική τους ταυτότητα, και ειδικά στην σοβινιστική εκδοχή της.