Το παράδειγμα Scowcroft

Αν και ο Κίσινγκερ ήταν ο κύριος διαπραγματευτής με τους Σοβιετικούς και άλλες ξένες κυβερνήσεις κατά την διάρκεια εκείνης της περιόδου, ο Σκόουκροφτ ήταν στο επίκεντρο της διαχείρισης των κρίσεων και της υποστήριξης του προέδρου. Σε μια εξαιρετικά παραγωγική συνεργασία, οι Kissinger και Scowcroft όχι μόνο χάραξαν τον δρόμο τους από τις τελευταίες μέρες του Βιετνάμ, την Κυπριακή κρίση, τον εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου και πολλές άλλες καθημερινές καταιγίδες˙ είχαν επίσης το βλέμμα τους στην μακροπρόθεσμη στρατηγική και τα συμφέροντα των ΗΠΑ, θέτοντας τα θεμέλια για τον μελλοντικό έλεγχο των στρατηγικών όπλων και την ενδεχόμενη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Τα είδα όλα αυτά από πρώτο χέρι γιατί ο Scowcroft με δανείστηκε από την CIA την άνοιξη του 1974 για να αναλάβω το γραφείο για την Σοβιετική Ένωση στο NSC. Η συμμετοχή στο NSC σε εκείνους τους τελευταίους μήνες της διοίκησης του Νίξον ήταν, όπως έλεγα συχνά στον Μπρεντ, σαν να εντάσσεσαι ως μούτσος στον Τιτανικό αφότου χτύπησε το παγόβουνο. Εκείνες τις μέρες, αποκαλούσα το αφεντικό μου ως «Υποστράτηγος Scowcroft» -όχι Brent, όπως θα έκανα αργότερα- και μια πρόσκληση στο γραφείο του στην Δυτική Πτέρυγα σπάνια σήμαινε καλά νέα. Ωστόσο, όπως και για πολλούς άλλους, μου έδωσε την ευκαιρία να μάθω στο «πόδι» αυτού του δάσκαλου: πώς να ενημερώνω, να συμβουλεύω και να υποστηρίζω έναν πρόεδρο˙ πώς να διαχειρίζομαι την διαδικασία μεταξύ υπηρεσιών˙ και πώς να αντιμετωπίζω τον επείγοντα χαρακτήρα του σήμερα, ενώ επίσης να σκέπτομαι στρατηγικά για το μέλλον.

Πιστεύω ότι εκείνες οι δύσκολες μέρες κατά το τελευταίο έτος της διοίκησης του Νίξον και καθ' όλη την διάρκεια της προεδρίας του Ford διαδραμάτισαν μεγάλο ρόλο στην διαμόρφωση της άποψης του Scowcroft για την προεδρική [διαδικασία] λήψης αποφάσεων και τον ρόλο του συμβούλου εθνικής ασφάλειας. Στο εξωτερικό, οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρήθηκαν αποδυναμωμένες από το Βιετνάμ και το Watergate. Εγχωρίως, η εμπιστοσύνη του κοινού στην προεδρία είχε περιοριστεί, το Κογκρέσο ήταν εχθρικό και αποφασισμένο να ανακτήσει αυτό που θεωρούσε ως χαμένη εξουσία, και ένας μη εκλεγμένος πρόεδρος κατέβαινε στις εκλογές ενώ ήταν επιβαρυμένος από την χάρη [που έδωσε] στον Νίξον και την παραπαίουσα οικονομία. Εν τω μεταξύ, η πολιτική της détente [ύφεσης] των Nixon-Kissinger απέναντι στην Σοβιετική Ένωση δέχτηκε αυξανόμενη επίθεση από τους Ρεπουμπλικάνους συντηρητικούς όπως ο Ρόναλντ Ρέιγκαν.

Η πάροδος του χρόνου έχει ξεθωριάσει τις αναμνήσεις για το πόσο δύσκολα ήταν εκείνα τα χρόνια. Αλλά οι πιέσεις ήταν εξαιρετικές. Μέσα από όλα αυτά, ο Scowcroft ήταν ψύχραιμος, καταδεκτικός, και επικεντρωμένος αδιάκοπα στην προστασία της χώρας και της προεδρίας. Είμαι πεπεισμένος ότι εκείνη η εποχή της δοκιμασίας τον προετοίμασε για την εποχή των ευκαιριών που θα ερχόταν δεκάδες χρόνια αργότερα.

ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ

Πολλά έχουν γραφτεί για τον ρόλο του Scowcroft στα αξιοσημείωτα γεγονότα που έλαβαν χώρα από το 1989 έως το 1992. Επειδή το αποτέλεσμα ήταν τόσο θετικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι εύκολο να ξεχάσουμε πόσο επικίνδυνες ήταν αυτές οι εξελίξεις καθώς ξεδιπλώνονταν. (Κατά την διάρκεια εκείνης της περιόδου, υπηρέτησα ως αναπληρωτής του Μπρεντ στο NSC και στην συνέχεια ως διευθυντής της Central Intelligence). Ο Μπους δεν γιόρταζε καθώς κατέρρευσε το Τείχος του Βερολίνου επειδή αντιλαμβανόμασταν την επικίνδυνη κατάσταση του Σοβιετικού προέδρου Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στην χώρα του. Αν ο Γκορμπατσόφ είχε αντιμετωπίσει απόπειρα πραξικοπήματος από την KGB, τον σοβιετικό στρατό, και το Κομμουνιστικό Κόμμα τον Νοέμβριο του 1989, όταν το τείχος κατέρρευσε, αντί για σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, η απόπειρα θα μπορούσε να είχε πετύχει -πιθανώς με αιματηρές συνέπειες για την Ανατολική Ευρώπη.

Μια άλλη ανησυχία ήταν τι θα μπορούσε να συμβεί καθώς η Σοβιετική Ένωση άρχισε να καταρρέει. Θα υπήρχε εμφύλιος πόλεμος; Θα μπορούσε ο στρατός να διχαστεί και να υποστηρίξει τη μια παράταξη ή μια άλλη; Τι γίνεται με την τύχη των 40.000 πυρηνικών όπλων; Δεν υπάρχει προηγούμενο στην ιστορία μιας μεγάλης αυτοκρατορίας που κατέρρευσε χωρίς έναν μεγάλο πόλεμο. Μόλις πρόσφατα ο Μπους (μαζί με τον Scowcroft, τον υπουργό Εξωτερικών Τζέιμς Μπέικερ, τον υπουργό Άμυνας, Ντικ Τσέινι, και τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ, Κόλιν Πάουελ) άρχισαν να λαμβάνουν την δέουσα αναγνώριση του ρόλου τους στην διαχείριση εκείνου του αποτελέσματος. Το ότι η δομή εθνικής ασφάλειας διατήρησε την συνοχή, την πειθαρχία και την εστίασή της σε εκείνες τις επικίνδυνες στιγμές οφειλόταν κυρίως, φυσικά, στον ίδιο τον Μπους, αλλά επίσης και στον Scowcroft.

Ο Scowcroft έπαιξε επίσης βασικό ρόλο στον Πόλεμο του Κόλπου, ενορχηστρώνοντας και συντονίζοντας το έργο του κράτους, της άμυνας, και της CIA, παρέχοντας παράλληλα ορθές στρατιωτικές συμβουλές. Μέχρι το φθινόπωρο του 1990, είχαμε πάνω από 200.000 στρατιώτες στην Σαουδική Αραβία, αλλά δεν φαίνεται να υπήρχε πολύς ενθουσιασμός στο Πεντάγωνο για την έναρξη μιας επίθεσης για την απελευθέρωση του Κουβέιτ από τον Σαντάμ Χουσεΐν. Ο Μπους έγινε ανυπόμονος και επέμεινε σε ένα επιθετικό σχέδιο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Ο Scowcroft τον προειδοποίησε ότι ο στρατός θα έρθει με ένα αίτημα για τόσο μεγάλες δυνάμεις που θα έκανε τα μάτια του να δακρύσουν -αλλά συμβούλεψε τον πρόεδρο να ακούσει και στην συνέχεια να συμφωνήσει σε ό, τι ήθελε ο στρατός, καθώς θα ήταν ο μόνος τρόπος για να κινηθεί. Όντως, ο στρατός ζήτησε βαριά θωρακισμένες μονάδες να μετακινηθούν από την Γερμανία στον Κόλπο˙ πολλαπλές επιθετικές ομάδες από αεροπλανοφόρα˙ και ενεργοποίηση τόσο της Εθνοφρουράς όσο και των Εφέδρων (ημέρες πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές). Ακολουθώντας τις συμβουλές του Scowcroft, ο Μπους άκουσε τα αιτήματα και στην συνέχεια σηκώθηκε και είπε: «Τα έχετε. Ενημερώστε με αν χρειάζεστε περισσότερα». Στην συνέχεια, έφυγε αμέσως από το δωμάτιο, αφήνοντας όλους έκπληκτους εκτός από τον Scowcroft.