Η Τουρκία και η επιδημία COVID-19

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κρίση θα κάνει αυτήν την άνιση κατάσταση των πραγμάτων ακόμη πιο άνιση. Όπως θα δούμε στην συνέχεια, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι η άμεση εισοδηματική στήριξη που ανακοίνωσε το τουρκικό κράτος είναι ανεπαρκής και ότι το νέο κύμα ανεργίας θα πλήξει πιο σκληρά τα χαμηλότερα εισοδήματα και τους μη εγγεγραμμένους εργαζόμενους, η εισοδηματική ισότητα αναμένεται να αντιμετωπίσει ικανή ποσότητα καθοδικής πίεσης.

Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Istanbul Institute of Political Research, το φτωχότερο τμήμα της κοινωνίας εκτιμάται ότι θα λάβει το 5,6% του ΑΕΠ (σημειώνοντας πτώση), ενώ για τους πλουσιότερους θα αυξηθεί στο 48,2% [10 ].

ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Οι προφυλάξεις που έχει λάβει η Τουρκία θα καθορίσουν πόσο θα επηρεάσει η οικονομική κρίση την χώρα. Πράγματι, αντιμετωπίζοντας μια κρίση, τα κράτη ακολουθούν επεκτατικές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές προκειμένου να ξεπεράσουν τις συστολικές πιέσεις στις αγορές εμπορευμάτων, υπηρεσιών και εργασίας. Έχει ανακοινωθεί ένα σύνολο κινήτρων αξίας 8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων -τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια από τις ΗΠΑ, 750 δισεκατομμύρια ευρώ από την Γερμανία. Το ΔΝΤ έχει βάλει στην άκρη ένα τρισεκατομμύριο δολάρια για την κρίση.

Τα μέτρα της Τουρκίας για την κρίση ομαδοποιούνται σε τρεις κατηγορίες.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε για την κρίση ένα πακέτο ύψους 100 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών (14 δισεκατομμύρια δολάρια) στον προϋπολογισμό. Ωστόσο, μόνο το 25% του πακέτου (3,5 δισεκατομμύρια δολάρια) είναι υποστήριξη σε μετρητά˙ το υπόλοιπο αφορά στοιχεία όπως χρέος, φόρους και ελάφρυνση λογαριασμών. Ως εκ τούτου, το πακέτο θεωρείται ανεπαρκές απέναντι σε μια τέτοια κρίση.

Εκτός από το πακέτο, το Ταμείο Εγγύησης Πιστώσεων θα ανοίξει μια νέα πιστωτική γραμμή 50 δισεκατομμυρίων λιρών για τις εταιρείες. Ωστόσο, αυτό το μέτρο απέτυχε να έχει σημαντικό αντίκτυπο επειδή το ποσό κατανεμήθηκε πρώτα μεταξύ των τραπεζών και, στην συνέχεια, μεταξύ των υποκαταστημάτων τους. Το όριο για κάθε υποκατάστημα ήταν 2-3 εκατομμύρια τουρκικές λίρες, σε σύγκριση με μια ζήτηση 70-80 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών.

Η ακύρωση των συμβάσεων εργασίας απαγορεύεται κατά την διάρκεια της πανδημίας για τρεις μήνες˙ ο πρόεδρος έχει την εξουσία να παρατείνει αυτήν την διάρκεια έως και για έξι μήνες. Λήφθηκε απόφαση για την καταβολή ημερήσιου επιδόματος 39 λιρών και 42 κουρούς (5,6 δολάρια) από το Ταμείο Ανεργίας σε όσους έγιναν άνεργοι ή πήραν άδεια χωρίς αποδοχές κατά την διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, ο υψηλός αριθμός ατόμων που υπέβαλαν αίτηση για να το λάβουν, η ανεπάρκεια του επιδόματος, καθώς και το ποσοστό 36% της μη εγγεγραμμένης εργασίας στην χώρα σήμαινε ότι αυτό το μέτρο δεν ήταν πολύ αποτελεσματικό.

Σύμφωνα με τους οικονομολόγους και τους ειδικούς, η κρίση ήρθε σε μια ιδιαίτερα άβολη στιγμή για την Τουρκία. Ο πιο εμφανής λόγος είναι οι παράλογες οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης. Ως εκ τούτου, η Τουρκία είναι πολύ ευάλωτη απέναντι στις οικονομικές επιπτώσεις της ασθένειας Covid-19, επειδή διαθέτει περιορισμένο αριθμό εργαλείων για την περίσταση. Ως αποτέλεσμα, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος η Τουρκία να βιώσει τα αποτελέσματα της κρίσης πιο βαθιά.

Με άλλα λόγια, για να διαχειριστεί την κρίση, η Τουρκία πρέπει να διοχετεύσει χρήμα στην αγορά και χρειάζεται μετρητά για να το πράξει. Ωστόσο, για τους ακόλουθους λόγους, η κυβέρνηση δεν έχει τέτοια χρήματα:

-Οι πόροι του προϋπολογισμού είναι πλήρως εξαντλημένοι και συνδέονται με διάφορες μελλοντικές δεσμεύσεις (γέφυρες, νοσοκομεία).

-Τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας έχουν μειωθεί έως το μηδέν. Τα τραπεζικά αποθεματικά, τα συναλλαγματικά αποθέματα -εκτός από τα αποθέματα χρυσού- έχουν πέσει στο -18. Το «αποθεματικό έκτακτης ανάγκης» των 41 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών δαπανήθηκε ως μέρος του προϋπολογισμού του προηγούμενου έτους.

-Ο τραπεζικός τομέας βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Οι δημόσιες τράπεζες που ελέγχονται από το κράτος κατέχουν χρέος που είναι αβέβαιο αν θα εξοφληθεί έστω κατά 15%˙ το ποσοστό αυτό είναι 6-7% για τις ιδιωτικές τράπεζες. Οι δημόσιες τράπεζες έχουν πουλήσει ξένο συνάλλαγμα αξίας 40 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών μετά από κυβερνητικές εντολές.

-Τα ομόλογα που εκδίδονται από την Τουρκία βρίσκονται επίσης σε δυσμενή πορεία. Το επιτόκιο αυξήθηκε στο 14% από 10% και ο δείκτης Libor SDR δείχνει ότι μετά την Αργεντινή, η Τουρκία έχει το υψηλότερο επιτόκιο με 5-6%. Ένας άλλος λόγος για αυτό είναι ότι τα CDS premiums της Τουρκίας έχουν αυξηθεί για να συμπεριλάβουν την Τουρκία στις 6 κορυφαίες χώρες του κόσμου. Ο δείκτης CDS premium δείχνει τον κίνδυνο που έχει μια χώρα στην εξόφληση των χρεών της. Για την Τουρκία, ο αριθμός αυτός ήταν 281 τον Ιανουάριο και μέχρι το τέλος Μαρτίου, αυξήθηκε σε 540 [11].

Εκτός από αυτά, με την πρώτη υπόδειξη της κρίσης, οι ξένες ταμειακές ροές στην αγορά σταμάτησαν. Μέχρι τον Απρίλιο, σημειώθηκε μείωση 7% του ποσοστού συμμετοχής των αλλοδαπών σε μετοχικά κεφάλαια. Οι ξένοι επενδυτές αγοράζουν ξένο συνάλλαγμα, γεγονός που προκαλεί αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι υψηλές παρά το συνάλλαγμα που έριξαν στην αγορά οι δημόσιες τράπεζες. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα σοβαρό κίνδυνο, καθώς η Τουρκία έχει χρέος σε ξένο νόμισμα ύψους 172 δισεκατομμυρίων δολαρίων που πρέπει να το αποπληρώσει σε 12 μήνες.

ΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ

Οι ειδικοί λένε ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει τώρα τρεις επιλογές.