Η Τουρκία και η επιδημία COVID-19 | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Τουρκία και η επιδημία COVID-19

Ο οικονομικός αντίκτυπος του κορωνοϊού**

Η πρώτη επιλογή είναι να ζητήσει πόρους χαμηλού επιτοκίου από το ΔΝΤ όπως πολλές άλλες χώρες. Περίπου 90 χώρες έχουν υποβάλει αίτηση στο ΔΝΤ μέχρι στιγμής, ωστόσο, η Τουρκία δεν είναι μεταξύ αυτών. Είναι δύσκολο να κάνει αίτηση στο ΔΝΤ, επειδή ο Ερντογάν διεξήγαγε αντι-ΔΝΤ πολιτική επί χρόνια, πιστεύει ότι η σχέση με το ΔΝΤ ισοδυναμεί με εξάρτηση από την Δύση και αισθάνεται ότι η έλλειψη επαφής με το ΔΝΤ είναι πηγή υπερηφάνειας. Ταυτόχρονα, το ΔΝΤ είναι απίθανο να συνάψει μια συμφωνία με μια χώρα εάν δεν μπορεί να παρακολουθεί το πού ξοδεύονται τα χρήματα, με μια οικονομία που δεν διέπεται από τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς.

18082020-2.jpg

Χαρτονομίσματα της τουρκικής λίρας και του δολαρίου ΗΠΑ φαίνονται σε αυτήν την εικόνα που ελήφθη στις 6 Ιανουαρίου 2020. REUTERS/Dado Ruvic/Illustration/File Photo
--------------------------------------------------------------

Η δεύτερη επιλογή είναι να εκτυπωθούν χρήματα. Αν και δεν έγιναν επίσημες δηλώσεις, υπάρχει συναίνεση ότι αυτό πρόκειται να κάνει η Κεντρική Τράπεζα. Ο εκπρόσωπος της CHP, Faik Öztrak, δήλωσε ότι «εκτυπώθηκαν πιστωτικά χρήματα» στα μέσα Απριλίου και πρόσθεσε: «Το τυπογραφείο της Κεντρικής Τράπεζας λειτουργεί χωρίς διακοπή αυτές τις μέρες. Τον τελευταίο μήνα, η Κεντρική Τράπεζα έλαβε χρεόγραφα αξίας 28,5 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών. Πήρε τις εγγυήσεις του Ταμείου Ασφαλείας Ανεργίας και εκτύπωσε 35 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες σε αντάλλαγμα» [12]. Ο πρόεδρος του κόμματος DEVA, Ali Babacan, μια αξιόπιστη και διάσημη προσωπικότητα στα οικονομικά, έκανε μια παρόμοια παρατήρηση: «Εκτυπώνουν τουρκικές λίρες. Χρησιμοποιούνται ακατάλληλες μέθοδοι. Οι τράπεζες βάζουν τα στεγαστικά τους δάνεια, τους οποιουδήποτε είδους τίτλους τους στην Κεντρική Τράπεζα και αντλούν χρήματα ως αντάλλαγμα. Από πού βρίσκει η Κεντρική Τράπεζα αυτές τις τουρκικές λίρες; Η Κεντρική Τράπεζα παράγει τώρα τουρκικές λίρες. Ωστόσο, δεν υπάρχει ισοδυναμία. Πόσο καιρό θα συνεχιστεί αυτό; Πώς θα χρησιμεύσει ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για την ομαλοποίηση των πραγμάτων; Εάν δεν απαντηθούν αμέσως αυτές οι ερωτήσεις, η τρέχουσα πολιτική της Κεντρικής Τράπεζας θα οδηγήσει σε υψηλές συναλλαγματικές ισοτιμίες και πληθωρισμό…». Ο καθηγητής Refet Gürkaynak του Πανεπιστημίου Bilkent εξέπεμψε μια παρόμοια προειδοποίηση λέγοντας ότι η παραγωγή τουρκικών λιρών από την Κεντρική Τράπεζα υποτιμά την λίρα, καθιστώντας αδύνατο για τις εταιρείες να πληρώσουν τα χρέη τους σε ξένο νόμισμα [14].

Η τρίτη επιλογή είναι η Τουρκία να εξαναγκάσει το άνοιγμα των προαναφερθέντων καναλιών ανταλλαγής (swap) που έχουν μπλοκαριστεί, και να πουλήσει τουρκικές λίρες σε κεντρικές τράπεζες χωρών με αντάλλαγμα δολάρια, με την άδεια της FED και της ΕΚΤ. Δεν υπάρχουν πραγματικές εξελίξεις σε αυτό το μέτωπο ακόμα.

Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου ανακουφίζουν τις πιέσεις του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, ωστόσο υπάρχουν βραχυπρόθεσμες τουριστικές απώλειες που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η στασιμότητα μετά την πανδημία στην ΕΕ θα επηρεάσει επίσης τις εξαγωγές, καθώς οι μισές από όλες τις εξαγωγές [της Τουρκίας κατευθύνονται] προς την ΕΕ.

Υπό το φως όλων αυτών, είναι προφανές ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει ένα αβέβαιο οικονομικό μέλλον. Ορισμένοι οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι λειτουργεί υπέρ της κυβέρνησης [15] το ότι τα χαμηλά ποσοστά ζήτησης θα κρατήσουν τον πληθωρισμό χαμηλά [16].

Μια άλλη καλή πιθανότητα για την Τουρκία θα ήταν να τελειώσει σύντομα η πανδημία, και η κρίση να εξαφανιστεί με μια απότομη στροφή τύπου U.

Επίσης, μια άλλη δυνητική ευκαιρία είναι οι Δυτικές οικονομίες να μεταφέρουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους πλησιέστερα λόγω της απώλειας εμπιστοσύνης στην Κίνα και να επενδύσουν σε χώρες όπως η Τουρκία. Ωστόσο, σήμερα η Τουρκία δεν διαθέτει το απαιτούμενο επίπεδο κράτους δικαίου, οικονομική σταθερότητα και παρόμοιους παράγοντες.

ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η γενική εικόνα δίνει σημασία στο ερώτημα, «πώς μπορεί η οικονομική κρίση να επηρεάσει την τουρκική πολιτική και την πολιτική σταθερότητα της Τουρκίας;». Οι δύο ανεπιθύμητες κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις που επισημάνθηκαν ανωτέρω έχουν ιδιαίτερη σημασία για την απάντηση αυτού του ερωτήματος.

Αναπόφευκτα, φαίνεται, η αποδιοργάνωση της κατανομής του εισοδήματος θα μειώσει τα επίπεδα ευημερίας της μεσαίας τάξης παντού στην χώρα, αλλά ειδικά στις «βαρυφορτωμένες» δυτικές επαρχίες. Μια τέτοια εξέλιξη πιθανότατα θα τροφοδοτούσε την πολιτική αναταραχή και τα προβλήματα. Για τις εκλογές του 2023, το έτος 2022 θα είναι σημαντικό από αυτή την άποψη. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η τρέχουσα ανισότητα εισοδήματος δεν μπορεί να διορθωθεί αμέσως. Ως εκ τούτου, οι δύο επιλογές που αντιμετωπίζει η Τουρκία ως προς αυτό είναι η αντιπολίτευση να αποκτήσει ισχύ, και το κυβερνών μπλοκ να επιδιώξει την σταθεροποίησή του μέσω λαϊκιστικών και εθνικιστικών κινήσεων.

Η ανεργία των νέων αναμένεται να αυξηθεί στο 35%-40% την επόμενη περίοδο˙ αυτό είναι πιθανό να έχει αντίκτυπο στην πολιτική. Το καλύτερο σενάριο για την επιστροφή στην ομαλότητα είναι σε 4 έως 5 χρόνια, και απαιτεί τόσο χρήματα όσο και νέους τομείς. Αυτό θα σήμαινε έναν ρυθμό ανάπτυξης πολύ υψηλότερο από το προβλεπόμενο 2-3%. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για τις νοτιοανατολικές επαρχίες, όπου το ποσοστό ανεργίας είναι ιδιαίτερα υψηλό. Η νοτιοανατολική Ανατολία έχει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας σε ολόκληρη την Τουρκία με 18,1%. Το ποσοστό είναι περίπου 25% για τις επαρχίες Mardin, Batman, Şırnak και Siirt, και 21,5% για τις Van, Muş, Bitlis και Hakkari [17]. Προβλέπεται ότι τα ποσοστά αυτά ενδέχεται να αυξηθούν στο 50% για τους νέους, λόγω της κρίσης. Αυτό, με την σειρά του, θα δημιουργήσει κάποια αντίδραση σε αυτές τις κουρδικές επαρχίες -αντιδράσεις που ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στο κουρδικό ζήτημα.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ: