Ο φόνος του Μοχσέν Φαχριζαντέ και το δίλημμα του Τζο Μπάιντεν

Ο σχεδιασμός και ο τρόπος εκτέλεσης της επιχείρησης δολοφονίας Φαχριζαντέ αποδεικνύει ότι η υπηρεσία που ανέλαβε το εγχείρημα έχει την δυνατότητα να δρα εντός της ιρανικής επικράτειας με ζηλευτή άνεση. Το γεγονός μάλιστα ότι οι ιρανικές Αρχές δυσκολεύονται να εντοπίσουν και να συλλάβουν τους αυτουργούς, καταδεικνύει σημαντικές αδυναμίες των τοπικών δυνάμεων ασφαλείας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ημέρα που επελέγη να δολοφονηθεί ο Μοχσέν Φαχριζαντέ δεν ήταν τυχαία για το Ιράν. Κάθε χρόνο, η τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου, έχει καθιερωθεί ως η ετήσια εβδομάδα δράσεων της οργάνωσης Μπασίτζ, δηλαδή του σώματος εθελοντών των ενόπλων δυνάμεων των Φρουρών της Επανάστασης. Είναι ενδεικτικό ότι την Παρασκευή 27/11, μια περίπου ώρα πριν την δολοφονία Φαχριζαντέ, τα τοπικά ιρανικά ΜΜΕ είχαν στραμμένα το ενδιαφέρον τους στα χίλια πλοιάρια των εθελοντών της Μπασίτζ, που έπλεαν συμβολικά κατά μήκος των νοτίων ακτών του Περσικού Κόλπου και στα ανοιχτά των Στενών του Ορμούζ, θέλοντας να αποσταλεί ξεκάθαρο μήνυμα υπεροχής στις γειτονικές αραβικές μοναρχίες. Η επιχείρηση κατά του Φαχριζαντέ διέψευσε εμπράκτως την αίσθηση ισχύος που η Τεχεράνη θα ήθελε να εκπέμψει στους γείτονές της, αλλά κυρίως στην ιρανική κοινή γνώμη.

Η φημολογία που φέρει το Ισραήλ να βρίσκεται πίσω από την δολοφονία Φαχριζαντέ, επιβεβαιώνει την εικόνα που θέλουν να αναδείξουν για τον εαυτό τους οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας. Υπ’ αυτήν την έννοια, το Ισραήλ συγκαταλέγεται στους κερδισμένους σε επικοινωνιακό επίπεδο –τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Επιπροσθέτως, εάν τελικά αποδειχθεί ότι πράγματι το Ισραήλ βρίσκεται πίσω από την εν λόγω επιχείρηση, αυξάνεται το κύρος της χώρας στα μάτια των νέων περιφερειακών εταίρων της, που δεν είναι άλλοι από την Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και το Μπαχρέιν.

Πέραν της επικοινωνιακής πτυχής, ας επικεντρωθούμε στην ουσία.

Η πραγματικότητα αποδεικνύει ότι η δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί τον περασμένο Ιανουάριο ούτε μείωσε, ούτε φυσικά εξαφάνισε την επιρροή της ιρανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Συρία. Αντιστοίχως, θα ήταν αφελές να υποστηριχθεί ότι με την πρόσφατη δολοφονία του Μοχσέν Φαχριζαντέ το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν καταστράφηκε και έχει πάψει πια να απασχολεί τις γειτονικές χώρες και την διεθνή κοινότητα.

Μπορεί το Ιράν να έχασε δύο σημαίνοντες πολίτες του. Κέρδισε όμως δύο νέους εθνικούς ήρωες. Επανειλημμένως έχει παρατηρηθεί ότι κάθε φορά που πλήττεται το κύρος της χώρας ή δολοφονούνται λαοφιλείς αξιωματούχοι –με τρανταχτό παράδειγμα την περίπτωση του Κασέμ Σουλεϊμανί– αυξάνεται κατακόρυφα η δημοτικότητα του ισλαμικού καθεστώτος. Ευαισθητοποιούνται τα εθνικά ανακλαστικά, συσπειρώνεται η κοινή γνώμη γύρω από τους πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες, ενώ παράλληλα, κάθε αντιπολιτευτική φωνή κινδυνεύει να κατηγορηθεί όχι μόνο ότι μειοδοτεί ως προς τα εθνικά ιρανικά συμφέροντα, αλλά και ότι αποτελεί τον δάκτυλο ξένων μυστικών υπηρεσιών.

Εάν, λοιπόν, ο τελικός στόχος του Ισραήλ, της Σαουδικής Αραβίας, των ΗΠΑ και της Δύσης γενικότερα, είναι να καταρρεύσει το τωρινό ιρανικό ισλαμικό καθεστώς και να αντικατασταθεί από ένα άλλο, πιο συνεργάσιμο με την διεθνή κοινότητα και τις κοινώς παραδεδεγμένες δημοκρατικές αξίες, καλό θα ήταν να συνειδητοποιηθεί ότι δια της δημιουργίας ολοένα και περισσότερων Ιρανών εθνικών ηρώων, η πιθανότητα καθεστωτικής μεταβολής στην ίδια την Τεχεράνη θα απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο.

Η νέα διακυβέρνηση του Λευκού Οίκου καλείται να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν της αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον επαναλαμβανόμενο φαινόμενο. Σε αντίθεση περίπτωση, και εφόσον δεν προωθηθεί μια καθεστωτική μεταβολή «εκ των έσω», η οποία θα βασίζεται στις υπάρχουσες αντιπολιτευτικές φωνές (που σίγουρα υπάρχουν), ο πρόεδρος Μπάιντεν μοιραίως δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να εφαρμόσει εκ νέου την γνωστή πεπατημένη, που δεν θα διαφέρει πάρα πολύ από την τακτική που ακολουθεί την τελευταία τετραετία ο προκάτοχός του, Ντόναλντ Τραμπ.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition