Μια επαναστατική αλλαγή στην Ταϊλάνδη

Από τον Φεβρουάριο, οι διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους της Ταϊλάνδης για να απαιτήσουν μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος της χώρας. Οι διαδηλώσεις διογκώθηκαν τους τελευταίους μήνες καθώς οι ακτιβιστές έγιναν πιο ανοιχτοί στο να επικρίνουν την κυβέρνηση και τη μοναρχία -έναν θεσμό που παραδοσιακά κρατείτο ιερός. Χιλιάδες διαδηλωτές αντιμετώπισαν την αστυνομία αυτές τις ημέρες μπροστά από την φρουρά ενός στρατιωτικού συντάγματος υπό τον άμεσο έλεγχο του βασιλιά Vajiralongkorn. Σε μια προσπάθεια να εξαλειφθούν οι διαμαρτυρίες, οι Αρχές έχουν αξιοποιήσει τους σαρωτικούς νόμους της Ταϊλάνδης για τις προσβολές, οι οποίοι απαγορεύουν την κριτική προς την βασιλική οικογένεια, ώστε να ασκήσουν κατηγορίες εναντίον πέντε ηγετικών ακτιβιστών.

Ένας φιλο-δημοκρατικός διαδηλωτής στην Bangkok, στην Ταϊλάνδη, τον Σεπτέμβριο του 2020. Jorge Silva / Reuters
------------------------------------------------

Η Ταϊλάνδη έχει βιώσει πολιτικές αναταραχές στο παρελθόν. Τα τελευταία 15 χρόνια, οι διαδηλώσεις στους δρόμους έχουν επιταχύνει την άνοδο και την πτώση δύο κυβερνήσεων, το 2006 και το 2014, αντίστοιχα. Αλλά η τελευταία αναταραχή αποκαλύπτει μια επαναστατική αλλαγή κουλτούρας στην χώρα. Στο παρελθόν, η κύρια μάχη ήταν μεταξύ πολιτικών φατριών που διεκδικούσαν την εξουσία. Σήμερα, οι πολίτες της Ταϊλάνδης αμφισβητούν ανοιχτά τη μοναρχία. Ένας θεσμός που κάποτε ήταν ανέγγιχτος έχει πέσει από το βάθρο του και έχει γίνει υποκείμενος της δημόσιας συζήτησης, περιφρόνησης, ακόμη και αποκήρυξης.

ΝΑΙ ΣΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ

Οι σημερινές διαδηλώσεις ακολουθούν προηγούμενες πολιτικές αναταραχές που συγκλόνισαν την χώρα επί χρόνια. Δύο φατρίες -γνωστές κατ’ ευφημισμό ως τα «κόκκινα πουκάμισα» και τα «κίτρινα πουκάμισα» από τα χρώματα που έχουν επιλέξει- έχουν αγωνιστεί για τον πολιτικό έλεγχο στην Ταϊλάνδη από το 2006. Η διαμάχη τους επέφερε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα το 2006, το οποίο ανέτρεψε τον υποστηριζόμενο από τα «κόκκινα πουκάμισα» πρωθυπουργό Thaksin Shinawatra. Τα κόκκινα πουκάμισα διαμαρτυρήθηκαν [1] ενάντια στο πραξικόπημα, το οποίο οδήγησε σε μια βάναυση στρατιωτική καταστολή το 2010. Οι Αρχές διεξήγαγαν εκλογές ξανά το 2011 που οδήγησαν στον διορισμό της αδελφής του Thaksin, την Yingluck Shinawatra ως πρωθυπουργό. Το 2014, μια συντηρητική ομάδα-ομπρέλα που περιλάμβανε τα κίτρινα πουκάμισα πραγματοποίησε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Ο στρατός στην συνέχεια εξανάγκασε ένα άλλο πραξικόπημα [2], εγκαθιστώντας τον Prayuth Chan-ocha, τον αρχηγό του στρατού, ως πρωθυπουργό, φαινομενικά για να εξασφαλίσει μια ομαλή μετάβαση από τον φθίνοντα βασιλιά Bhumibol Adulyadej στον γιο του, Vajiralongkorn.

Αυτή η μετάβαση έχει τελειώσει. Ο Vajiralongkorn ανέλαβε τον θρόνο το 2016 μετά τον θάνατο του πατέρα του. Οι αλλαγές που έγιναν στο σύνταγμα το 2017 [3] εξασφάλισαν ότι ο Prayuth θα παρέμενε πρωθυπουργός μετά τις εκλογές του 2019, ενδεικτικό του βαθμού του ελέγχου που διατηρεί ο στρατός επί των κυβερνητικών οργάνων. Αλλά ο Prayuth δεν ανέμενε την ισχυρή εμφάνιση ενός νέου προοδευτικού πολιτικού κόμματος, του «Μέλλον Μπροστά» (Future Forward), το οποίο κέρδισε την υποστήριξη πολλών νεότερων ψηφοφόρων. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ταϊλάνδης -το οποίο εξυπηρετεί τα συμφέροντα της κυβερνητικής χούντας- διέλυσε το Future Forward και βρήκε τον δημοφιλή ηγέτη του, Thanathorn Juangroongruangkit, ένοχο για παραβίαση των εκλογικών νόμων [4] στις αρχές του 2020. Η καταστολή του κόμματος προκάλεσε ξαφνικές συγκεντρώσεις στα πανεπιστήμια. Έκτοτε, οι διαμαρτυρίες κατά της κυβέρνησης έχουν μόνο αυξηθεί σε μέγεθος και στο πεδίο των αιτημάτων τους για αλλαγή. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες αναταραχές, οι άνθρωποι που καταλαμβάνουν πλέον τους δημόσιους χώρους στις πόλεις της Ταϊλάνδης είναι νέοι -κυρίως ηλικίας λυκείου και πανεπιστημίου- και επιδιώκουν θεμελιώδεις αλλαγές. Πολλά κόκκινα πουκάμισα έχουν ενταχθεί σε αυτούς.

Οι φετινές διαμαρτυρίες δείχνουν μια βαθιά μεταμόρφωση στην κουλτούρα και την πολιτική της Ταϊλάνδης. Ο Bhumibol ανέβηκε στο θρόνο ως έφηβος το 1946 και κυβέρνησε για 70 χρόνια, οπότε οι Ταϊλανδοί πολιτικοί και πολίτες σεβάστηκαν σε μεγάλο βαθμό τη μοναρχία ως σύμβολο σταθερότητας. Αλλά η ανάληψη του θρόνου από τον Vajiralongkorn άλλαξε αυτή την δυναμική. Τον Αύγουστο, ο δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα Anon Nampa [5] έκανε έκκληση για μεταρρύθμιση της μοναρχίας σε μια διαδήλωση. Με αυτόν τον τρόπο, έσπασε δημόσια το ταμπού εναντίον του να μιλάει κάποιος επικριτικά για τη μοναρχία. Οι διαδηλωτές έκτοτε εξαπέλυσαν μια πλημμύρα επικρίσεων για τον βασιλιά, κάτι που ήταν αδιανόητο λίγους μήνες νωρίτερα και που οι Αρχές δεν μπόρεσαν να σταματήσουν. Αυτοί οι επικριτές δεν απαιτούν την κατάργηση της μοναρχίας, αλλά απαιτούν μεταρρύθμιση: περισσότερα νομικά όρια στον βασιλιά, οικονομικοί έλεγχοι του πλούτου του, και επιβολή άλλων μορφών εποπτείας στις βασιλικές δραστηριότητες.

ΑΛΛΑΓΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ

Εάν η στάση του κοινού απέναντι στη μοναρχία έχει αλλάξει, το ίδιο έχει κάνει και ο χαρακτήρας του μονάρχη. Ο Vajiralongkorn είναι μια προσωικότητα που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτήν του ευρέως σεβαστού πατέρα του. Ο Bhumibol προώθησε την φειδώ, την προσωπική επιφύλαξη, και την παραδοσιακή μονογαμία. Ο γιος του έχει παντρευτεί τέσσερις φορές και ανέστησε τον μακρόχρονο θεσμό της πολυγαμίας. Στα γενέθλιά του το 2019, ο Vajiralongkorn διόρισε την Sineenat Wongvajirapakdi ως «βασιλική ευγενή σύντροφο». Στην συνέχεια, όμως, την απέρριψε γρήγορα και την υποβίβασε, προκαλώντας φήμες ότι την είχε φυλακίσει ή ακόμα και σκοτώσει. Την επανέφερε φέτος χωρίς κανείς να το περιμένει. Πολλοί Ταϊλανδοί βλέπουν τη μεταχείριση του Vajiralongkorn στις πρώην συζύγους του και την Sineenat ως όχι απλώς πορωμένη και ασταθή αλλά μισογυνική. Ο βασιλιάς έχει απομακρυνθεί πολύ από την εικόνα της δημόσιας ακεραιότητας που είχε καλλιεργήσει ο πατέρας του. Ο Vajiralongkorn επιδίδεται σε έναν πολυτελή τρόπο ζωής [6], ζει για μεγάλο μέρος του έτους στην Γερμανία (όπου φημολογείται ότι μένει σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο στις Βαυαρικές Άλπεις) και έχει εκφράσει λίγη ανησυχία για τις οικονομικές δυσκολίες που υφίστανται οι Ταϊλανδοί ως συνέπεια της πανδημίας COVID-19.

Ως αποτέλεσμα, τα ταϊλανδέζικα social media είναι γεμάτα σάτιρα και πικρές ύβρεις που απευθύνονται στον μονάρχη. Ο χλευασμός σοκάρει πολλούς Ταϊλανδούς παρατηρητές και θα ήταν αδιανόητος υπό τον προηγούμενο βασιλιά. Αλλά οι φραγμοί έχουν καταρρεύσει. Οι διαδηλωτές σε διαδηλώσεις και στα social media μετέτρεψαν τις δηλώσεις του βασιλιά σε κοροϊδευτικά συνθήματα, επαναλαμβάνοντας τα λόγια του με χλεύη. Οι προπτυχιακοί φοιτητές του Πανεπιστημίου Thammasat αρνήθηκαν να παρευρεθούν στην τελετή αποφοίτησής τους [7] για να μην παραλάβουν τα διπλώματά τους από ένα μέλος της βασιλικής οικογένειας -μερικοί από τους αποφοίτους φωτογράφισαν τον εαυτό τους με ένα χαρτόνι που είχαν κόψει από συσκευασίες ενός τοπικού πωλητή φασολιών. Οι διαδηλωτές έχουν επίσης αλλάξει την ίδια την γλώσσα με την οποία μιλούν για τον βασιλιά: αντί να χρησιμοποιούν την ratchasap ή τον κώδικα που απαιτείται όταν απευθύνονται σε δικαιώματα, χρησιμοποιούν αντωνυμίες και όρους που είναι σεβαστοί, αλλά αντικατοπτρίζουν την ιδέα του βασιλιά ως ανθρώπου σαν και τους ίδιους παρά έναν ημίθεο ανώτερο [από αυτούς]. Μερικοί τόλμησαν ακόμη και να χρησιμοποιήσουν τον πιο συνηθισμένο κώδικα, κάτι που είναι εξαιρετικά προσβλητικό όταν κάποιος μιλά για βασιλείς.

Τρανσέξουαλ συμμετέχουν σε διαδηλώσεις στη Μπανγκόκ, στην Ταϊλάνδη, τον Οκτώβριο του 2020. Chalinee Thiraspura / Reuters
-------------------------------------------

Τα κοινωνικά μέσα έπαιξαν έντονο ρόλο στην τρέχουσα αναταραχή. Ο στρατός και οι κυβερνητικές υπηρεσίες έχουν από καιρό ελέγξει τα παραδοσιακά μέσα μετάδοσης, αλλά τώρα πολλοί νέοι διαδηλωτές στην Ταϊλάνδη έχουν πρόσβαση στο TikTok, το Twitter και το Facebook, τα οποία χρησιμοποιούν για να μοιραστούν τις απόψεις τους για την πολιτική. Οι Αρχές προσπάθησαν να ελέγξουν αυτές τις λεωφόρους έκφρασης και οι προσπάθειές τους αντιμετώπισαν αντίσταση από τις ίδιες τις εταιρείες κοινωνικών μέσων: το Twitter ανέστειλε [8] έναν δημοφιλή βασιλικό λογαριασμό επειδή προσπάθησε να χειραγωγήσει την πλατφόρμα. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν συνδέσει διαδηλωτές με Ταϊλανδέζους αντιφρονούντες στην Γαλλία, τη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και με τους υπέρμαχους της δημοκρατίας στο Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν, σε αυτό που ονομάστηκε «Milk Tea Alliance». Οι Ταϊλανδοί θαυμαστές της K-pop (της κορεατικής δημοφιλούς μουσικής) έχουν συγκεντρώσει περισσότερα από 100.000 δολάρια για να προμηθεύσουν τους διαδηλωτές με προστατευτικό εξοπλισμό, όπως κράνη και γυαλιά, και νομική βοήθεια σε περίπτωση σύλληψης.

Η κατανόηση της δημοκρατίας από τη νέα γενιά περιλαμβάνει μια δέσμευση για ισότητα, συμπεριλαμβανομένης της ισότητας των φύλων και της σεξουαλικής ισότητας, που έρχεται σε αντίθεση με την πατριαρχική κουλτούρα της μοναρχίας και του πολιτικού κατεστημένου. Ενώ οι διαμαρτυρίες με την έγχρωμη κωδικοποίηση είχαν ηγέτες μεσήλικες στρέιτ άνδρες, οι ηγέτες των διαμαρτυριών σήμερα περιλαμβάνουν γυναίκες, γκέι άντρες και λεσβίες. Η πλειονότητα των διαδηλωτών που ζητούν αλλαγή φαίνεται να είναι νεαρές γυναίκες. Οι γυναίκες ηγέτιδες των διαμαρτυριών έχουν επισημάνει το γεγονός ότι οι πιο ισχυροί θεσμοί της Ταϊλάνδης -ο στρατός, η μοναρχία και ο μοναχισμός- κυριαρχούνται από άνδρες και έχουν ελάχιστη ή καθόλου θέση για γυναίκες. Και οι διαδηλώσεις έχουν στυλ υπερβολής, γεμάτες με τραβεστί και ουράνια τόξα. Στην πραγματικότητα, οι διαδηλώσεις έχουν γίνει οδοί για τους νέους όχι μόνο για να αρνηθούν την βασιλεία αλλά και να απαιτήσουν το δικαίωμα της αντισυμβατικότητας.

ΑΛΛΑΓΗ ΓΕΝΕΩΝ

Η εξέγερση είχε την άμεση πολιτική συνέπεια να μπει ο Prayuth, ο πρωθυπουργός, σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση. Οι διαδηλωτές ζήτησαν με συνέπεια την παραίτηση του Prayuth, αλλά εκείνος δεν είναι πρόθυμος να υποχωρήσει. Ο Vajiralongkorn δεν φαίνεται να εμπιστεύεται τον Prayuth ή τους συμμάχους του: τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, ο βασιλιάς έφτασε στο σημείο να αναλάβει τον άμεσο έλεγχο δύο κρίσιμων στρατιωτικών μονάδων που βρίσκονται στη Μπανγκόκ και το 2018 ίδρυσε ένα ειδικό τμήμα ασφαλείας, γνωστό τώρα ως Βασιλική Φρουρά 904, με τον ρητό στόχο της προστασίας της μοναρχίας και υπηρετώντας ως προσωπική ασφάλεια του βασιλιά.

Οι ημέρες του Prayuth μπορεί να είναι μετρημένες: δεν είναι δημοφιλής στον κόσμο και δεν φαίνεται πλέον να απολαμβάνει την υποστήριξη του βασιλιά. Αλλά παρόλο που οι διαδηλωτές δεν έχουν μεγάλη αγάπη για τον πρωθυπουργό, ένα πιθανό στρατιωτικό πραξικόπημα εναντίον του Prayuth μόνο θα διευρύνει το χάσμα μεταξύ της νέας γενιάς διαδηλωτών και του στρατού και της μοναρχίας. Ένα πραξικόπημα θα έφερνε στην εξουσία αξιωματικούς του στρατού πιθανώς πιο πρόθυμους να χρησιμοποιήσουν βία εναντίον ανθρώπων που θεωρούν αντιπάλους του παλατιού και του στρατού.

Ο στρατός θεωρεί τον εαυτό του πρωτίστως προστάτη της μοναρχίας. Επομένως, η νέα γενιά διαδηλωτών της Ταϊλάνδης αμφισβητεί και τους δύο αυτούς θεσμούς επικρίνοντας τον έναν. Με την υποστήριξη του βασιλιά, οι ταϊλανδικές στρατιωτικές Αρχές θα μπορούσαν να καταπνίξουν τις διαμαρτυρίες με βία. Αλλά αυτή η καταστολή μόνο θα απογοήτευε τους νέους Ταϊλανδούς και θα υπονόμευε τη νομιμοποίηση της μοναρχίας και του στρατού.

Οι νεαροί διαδηλωτές της Ταϊλάνδης έχουν ήδη επιτύχει αυτό που δεν τολμούσαν οι προηγούμενες γενιές ούτε καν να επιχειρήσουν: έχουν κάνει τη μοναρχία θέμα δημόσιας συζήτησης και κριτικής. Έχουν εκφράσει αυτήν την ριζοσπαστική διαφωνία τόσο έντονα και διεισδυτικά που δεν μπορεί να φιμωθεί χωρίς κόστος.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/thailand/2009-07-01/battle-thailand
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/thailand/2014-05-07/out-luck-tha...
[3] https://www.bbc.com/news/world-asia-39499485
[4] https://www.bangkokpost.com/thailand/general/2024751/thanathorn-reports-...
[5] https://www.scmp.com/news/asia/southeast-asia/article/3097710/meet-anon-...
[6] https://www.latimes.com/world-nation/story/2020-10-13/thailand-king-rich...
[7] https://www.khaosodenglish.com/politics/2020/10/30/thammasat-grads-to-di...
[8] https://www.reuters.com/article/uk-thailand-protests-royalists-exclusive...

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/thailand/2020-12-07/revolutionar...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition