Παρών στην καταστροφή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Παρών στην καταστροφή

Η τελική πράξη του Τραμπ έχει επιταχύνει το ξεκίνημα ενός μετα-αμερικανικού κόσμου

Από την αρχή, η ουσία της εξωτερικής πολιτικής του Trump ήταν η διακοπή των ρυθμίσεων και των πολιτικών που εξυπηρετούσαν εν πολλοίς καλά τις Ηνωμένες Πολιτείες για τα τρία τέταρτα ενός αιώνα -κάτι που υποστήριξα πέρυσι σε ένα δοκίμιο στο Foreign Affairs [1] με τίτλο «Παρών στην Αποδιοργάνωση» (“Present at the Disruption”). Η απότομη απόσυρση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ από μακροχρόνιες συμφωνίες και οργανώσεις, οι επιθέσεις του εναντίον συμμάχων, ο εναγκαλισμός του προς αυταρχικούς ηγέτες και η αδιαφορία του για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η συνήθειά του να ανακοινώνει αλλαγές πολιτικής στο Twitter με λίγη ή καθόλου διαβούλευση: όλα αυτά, εξήγησα , θα οδηγούσαν σε σημαντική μείωση της επιρροής των ΗΠΑ, προς όφελος της Κίνας, του Ιράν και της Ρωσίας, και σε βάρος των παγκόσμιων προσπαθειών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, των μολυσματικών ασθενειών, της διάδοσης των πυρηνικών και των απειλών στον κυβερνοχώρο.

13012021-1.jpg

Υποστηρικτές του προέδρου Τραμπ συγκρούονται με την αστυνομία στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, τον Ιανουάριο τους 2021. David Butow / Redux
------------------------------------------------------

Αλλά η ζημιά που προκλήθηκε από τα γεγονότα στην Ουάσινγκτον στις 6 Ιανουαρίου -η ανομία και η βία στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ και η άρνηση, από τον Τραμπ και δεκάδες Ρεπουμπλικανούς μέλη του Κογκρέσου, να αποδεχθούν τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου- θα είναι ακόμη μεγαλύτερη, για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ καθώς και για την δημοκρατία των ΗΠΑ. Πήγαμε από το «Παρών στην αποδιοργάνωση» στο «Παρών στην καταστροφή». Αυτό που συνέβη την περασμένη εβδομάδα ήταν μια ξεκάθαρη αμερικανική αποτυχία, αλλά οι συνέπειες πηγαίνουν πιο μακριά από τις αμερικανικές ακτές. Ένας μετα-αμερικανικός κόσμος, ένας κόσμος που δεν ορίζεται πλέον από την υπεροχή των ΗΠΑ, έρχεται νωρίτερα από όσο αναμενόταν γενικά -λιγότερο λόγω της αναπόφευκτης ανόδου των άλλων από όσο εξ αιτίας του τι έχουν κάνει οι Ηνωμένες Πολιτείες στον εαυτό τους.

ΟΛΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΚΟΙΤΑΖΕΙ

Ο κόσμος έχει από καιρό δώσει ιδιαίτερη προσοχή στα γεγονότα στις Ηνωμένες Πολιτείες: το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων και οι διαμαρτυρίες για τον Πόλεμο του Βιετνάμ στις δεκαετίες του 1950 και 1960, το Watergate, η οικονομική κρίση του 2008 -και, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η Charlottesville, η δολοφονία του George Floyd, και αποτυχίες των ΗΠΑ στην αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19. Αλλά η πολιορκία και η κατάληψη του Καπιτωλίου στις 6 Ιανουαρίου ήταν κάτι ξεχωριστό: ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, μαζί με πολλούς υποστηρικτές και ενεργοποιητές στο Κογκρέσο και σε όλη την χώρα, υποκίνησαν ή διεξήγαγαν βία με σκοπό την ανατροπή της αμερικανικής δημοκρατίας. (Υπήρξε επίσης μια αποτυχία της επιβολής του νόμου, που ενίσχυσε τα ερωτήματα σχετικά με την βασική αμερικανική ικανότητα που προέκυψε από την ελαττωματική απάντηση στην COVID-19 και μια μη ανιχνευμένη κυβερνοεπίθεση από την Ρωσία).

Οι εικόνες ενίσχυσαν την αίσθηση μεταξύ των συναδέλφων δημοκρατιών ότι κάτι πάει σοβαρά λάθος μέσα και με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πώς γίνεται, ρώτησαν, τόσοι πολλοί Αμερικανοί να ψηφίσουν έναν ηγέτη ο οποίος, ακόμη και πριν από την περασμένη εβδομάδα, επιτίθετο σε ανεξάρτητα δικαστικά και ενημερωτικά ιδρύματα, αρνήθηκε να δώσει ένα ισχυρό παράδειγμα ενόψει μιας εξαιρετικά θανατηφόρας πανδημίας, και παραβίασε πολλά τα παλαιότερα πολιτικά πρότυπα της χώρας του; Ο φόβος τους είναι ότι ακόμη και μετά την αποχώρηση του Τραμπ από το Οβάλ Γραφείο, θα παραμείνει στην πολιτική σκηνή, επηρεάζοντας την αμερικανική πολιτική και κυριαρχώντας στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα για κάποιο διάστημα˙ η αποκατάσταση της πιο παραδοσιακής αμερικανικής συμπεριφοράς υπό τους Joe Biden και Kamala Harris θα μπορούσε, από την σκοπιά των περισσότερων συμμάχων των ΗΠΑ, να αποδειχθεί μόνο μια περιορισμένη και προσωρινή ανάπαυλα.

Ως αποτέλεσμα, οι σύμμαχοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αναρωτηθούν για την απόφασή τους να αναθέσουν την ασφάλειά τους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπήρχαν ήδη αμφιβολίες σε αυτό το μέτωπο, ως αποτέλεσμα ορισμένων ενεργειών κατά την διάρκεια της διοίκησης του Ομπάμα και ακόμη περισσότερο υπό τον Τραμπ (επίθεση κατά συμμάχων, φλερτ με δικτάτορες, μονομερής και απρόβλεπτη συμπεριφορά). Τέτοιες αμφιβολίες σημαίνουν μια μεγαλύτερη τάση από άλλες χώρες να αγνοούν τις αμερικανικές παρακλήσεις και να παίρνουν τα ζητήματα πολιτικής στα χέρια τους, είτε με τον καθησυχασμό ισχυρών γειτόνων είτε με την δημιουργία (και την χρήση) της στρατιωτικής τους δύναμης. Τα σημάδια αυτού είναι ήδη εμφανή στη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την Ασία: ο πόλεμος της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη, η εμπλοκή της Τουρκίας στην Συρία και η υποστήριξη του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η επενδυτική συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Κίνα, το εμπορικό μπλοκ Περιφερειακής Συνολικής Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης (Regional Comprehensive Economic Partnership) στην Ασία. Το αποτέλεσμα θα είναι ένας κόσμος που είναι πιο βίαιος και λιγότερο ανοιχτός πολιτικά και οικονομικά, και στον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν σημαντική αλλά όχι πλέον κυρίαρχη επιρροή ή δύναμη.

Η βία στο Καπιτώλιο θα αποδυναμώσει ειδικότερα την ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να υποστηρίξουν την δημοκρατία και το κράτος δικαίου: φανταστείτε τις κραυγές για υποκρισία την επόμενη φορά που η Ουάσινγκτον θα νουθετεί ή θα επιβάλει κυρώσεις σε άλλη κυβέρνηση για την συμπεριφορά της. Αυταρχικά καθεστώτα, όπως της Κίνας, επιχαίρουν ήδη, υποστηρίζοντας ότι οι σκηνές την περασμένη εβδομάδα αποδεικνύουν τόσο την ανωτερότητα του μοντέλου τους όσο και την υποκρισία των αξιωματούχων των ΗΠΑ όταν επικρίνουν την καταστολή στο Χονγκ Κονγκ ή την καταστολή στην [επαρχία] Σινγιάνγκ. Παρομοίως, τα επιχειρήματα κατά της διάδοσης των πυρηνικών όπλων με την αιτιολογία ότι άλλες χώρες δεν είναι αρκετά σταθερές ή υπεύθυνες, είναι κούφια όταν ο αρχηγός της κορυφαίας πυρηνικής δύναμης του κόσμου φαίνεται να στερείται αυτών των χαρακτηριστικών.

ΜΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ ΜΕ ΑΥΤΟΣΥΝΕΙΔΗΣΙΑ;

Όπως με τα άτομα, η φήμη των χωρών είναι πιο εύκολο να καταρρεύσει παρά να οικοδομηθεί. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να γίνει ό, τι είναι δυνατόν για να αποκατασταθεί η ζημιά, τόσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο. Ακόμα και σε έναν μετα-αμερικανικό κόσμο, η δύναμη και η επιρροή των ΗΠΑ παραμένουν ουσιαστικές, και οι πιθανότητες οικοδόμησης μιας σταθερής, ανοιχτής και αποτελεσματικής διεθνούς τάξης είναι σχεδόν ανύπαρκτες χωρίς μια σημαντική συμβολή των ΗΠΑ.

Απαιτείται κάποια αυτογνωσία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι καν τόσο μοναδικές όσο πιστεύουν πολλοί Αμερικανοί, ακόμη και όταν πρόκειται για την απειλή της δημοκρατικής οπισθοδρόμησης. Αυτό που συνέβη θα έπρεπε να τερματίσει την έννοια της αμερικανικής ιδιαιτερότητας, αυτήν της «αιώνιας λαμπερής πόλης στον λόφο».

Η εισερχόμενη κυβέρνηση του Μπάιντεν θα ήταν συνετό να αναβάλει τα ανακοινωθέντα σχέδια για την σύγκληση συνάντησης των δημοκρατιών του κόσμου έως ότου ο οίκος των Ηνωμένων Πολιτειών να είναι σε καλύτερη κατάσταση. Αυτό θα απαιτήσει την λήψη απλών και άμεσων μέτρων, όπως η ίδρυση ενός σώματος όπως η Επιτροπή 9/11 ώστε να διερευνήσει το πώς το Καπιτώλιο έμεινε τόσο ευάλωτο σε μια τόσο γνωστή απειλή και να υποβάλλει συστάσεις για την διόρθωση των ελλείψεων ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από το κυβερνητικό συνονθύλευμα της πρωτεύουσας του έθνους. Είναι επίσης σημαντικό να προσαχθούν στην δικαιοσύνη όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα που εμπλέκονται σε παράνομες πράξεις, τόσο για να καταστεί σαφές ότι μια τέτοια συμπεριφορά έχει συνέπειες όσο και για να καταδειχθεί στον κόσμο ότι μια τέτοια παραβίαση του νόμου και της τάξης δεν θα επιτρέπεται να γίνει μόνιμη κατάσταση.

Αλλά μεγάλο μέρος αυτών που είναι απαραίτητα απαιτεί μακροπρόθεσμη προσπάθεια. Η χώρα πρέπει να αντιμετωπίσει την ανισότητα, η οποία έχει επιδεινωθεί σημαντικά μέσα στην ύφεση που προκάλεσε η πανδημία, τόσο στο εισόδημα όσο και στην πρόσβαση στην εκπαίδευση και σε άλλες ευκαιρίες. Τέτοιες συνθήκες προκαλούν κατανοητή απογοήτευση και τροφοδοτούν τον λαϊκισμό και τον ριζοσπαστισμό, αριστερά και δεξιά. Μια ιδιαίτερη πρόκληση είναι η κατεύθυνση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Η αμερικανική δημοκρατία δεν μπορεί να λειτουργήσει εάν ένα από τα μεγάλα κόμματά της απορρίπτει την έννοια της νομοταγούς αντιπολίτευσης και αυτοπροσδιορίζεται όχι με όρους του τι μπορεί να κάνει, αλλά μόνο με όρους του τι μπορεί να αποτρέψει.

Ορισμένες διαδικαστικές αλλαγές -ανοιχτές προκριματικές εκλογές, εκλογές με κατάταξη υποψηφίων, βήματα για να γίνει ευκολότερη η ψηφοφορία είτε αυτοπροσώπως είτε μέσω ταχυδρομείου- μπορούν να βοηθήσουν. Έτσι θα μειωνόταν η χειραγώγηση, είτε μέσω δικαστικής δράσης είτε μέσω του έργου των δικομματικών επιτροπών για τον επαναπροσδιορισμό των εκλογικών περιφερειών για το Κογκρέσο. Στο τέλος της ημέρας, ωστόσο, θα εναπόκειται στους ψηφοφόρους. Θα πρέπει να αποφασίσουν εάν αυτοί που ενεργοποίησαν τον Τραμπ αξίζουν την υποστήριξή τους προχωρώντας προς τα εμπρός. Οι Ρεπουμπλικανοί πρέπει να αποφασίσουν εάν το κόμμα τους θα είναι πιο συντηρητικό παρά ριζοσπαστικό (και εάν η πλειοψηφία επιλέξει το τελευταίο, οι συντηρητικοί θα πρέπει να αποφασίσουν εάν θα συγκροτήσουν και θα σχηματίσουν ένα νέο κόμμα). Ο τρόπος με τον οποίο οι Δημοκρατικοί ασκούν τον τρέχοντα έλεγχο του εκτελεστικού κλάδου και των δύο σωμάτων του Κογκρέσου -είτε θεωρούνται ότι κυβερνούν από το κέντρο είτε από την αριστερά- θα έχουν επίσης σημαντικό αποτέλεσμα.

Η αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής κουλτούρας απαιτεί μια φιλόδοξη και ευρεία ατζέντα. Απαιτεί την αντιμετώπιση των ολέθριων στοιχείων των social media, τα οποία έχουν την τάση να οδηγούν τους ανθρώπους σε φωνές και πληροφορίες που ανταποκρίνονται στις δικές τους απόψεις. Απαιτεί επανεπένδυση στην πολιτική εκπαίδευση -το DNA της δημοκρατίας δεν μεταδίδεται αυτόματα από γενιά σε γενιά. Και απαιτεί επανεξέταση της έννοιας της εθνικής υπηρεσίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι όλο και περισσότερο μια χώρα πολλαπλών εθνών, χωρισμένη από την γεωγραφία, την φυλή, την εμπειρία, την εκπαίδευση -και τις πολιτικές τάσεις. Η υπηρεσία στο έθνος δεν σημαίνει μόνο την στρατιωτική θητεία, ούτε πρέπει να είναι υποχρεωτική. Αλλά εάν οι διαφορές της Αμερικής δεν πρόκειται να διαλύσουν την χώρα, περισσότεροι νέοι Αμερικανοί πρέπει να συναντηθούν και να συνεργαστούν με εκείνους από άλλες τάξεις, χρώματα, θρησκείες και υπόβαθρα.

Τελικά, πολλές από τις πιο σημαντικές αλλαγές δεν μπορούν να επιβληθούν ούτε να νομοθετηθούν. Αυτό που είναι υπό συζήτηση είναι ο χαρακτήρας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να θεωρούν τον εαυτό τους ως έθνος νόμων, αλλά οι νόμοι μπορούν να ορίζουν ή να απαγορεύουν μέχρις ενός σημείου. Οι κανόνες είναι το βασικό στήριγμα μιας δημοκρατίας, που ενθαρρύνει όσους έχουν την εξουσία να κάνουν το σωστό και όχι απλώς να μην κάνουν κάτι παράνομο. Ο Ντόναλντ Τραμπ υπήρξε κατά συρροή παραβάτης των κανόνων. Το Κογκρέσο μπορεί να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μερικές από τις πιο φρικτές πρακτικές του μέσω αλλαγών στη νομοθεσία, και ο Λευκός Οίκος του Μπάιντεν μπορεί να βοηθήσει, συνεργαζόμενος με το Κογκρέσο για την ανατροπή ορισμένων προεδρικών προνομίων. Αλλά στο τέλος αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το πώς συμπεριφέρονται οι ηγέτες και οι πολίτες του έθνους.

ΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΥ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΠΟΦΡΑΔΑ

Η 6η Ιανουαρίου είναι μια μέρα που θα -και πρέπει να- μείνει αποφράδα. Μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα προσφέρει ένα χρήσιμο σοκ στο πολιτικό σώμα. Αλλά οι κρίσεις δεν προκαλούν πάντα την απαραίτητη αλλαγή. Το να φανεί ότι αυτή θα το κάνει, πρέπει να αποτελεί εθνική προτεραιότητα.

Η ιστορία είναι χρήσιμη εδώ. Ήταν το σοκ της Μεγάλης Ύφεσης που προκάλεσε το New Deal, και του Περλ Χάρμπορ που τερμάτισε τον αμερικανικό απομονωτισμό. Εάν η 6η Ιανουαρίου οδηγήσει σε συλλογική αναζήτηση ψυχικής και εσωτερικής μεταρρύθμισης, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αρχίσουν να ανακτούν την ήπια και σκληρή ισχύ που θα χρειαστούν για να βοηθήσουν στην διαχείριση του αντιπαλότητας των μεγάλων δυνάμεων και να αντιμετωπίσουν τις παγκόσμιες προκλήσεις˙ όπως πάντα, η εξωτερική πολιτική αρχίζει εγχωρίως. Ένας μετα-αμερικανικός κόσμος δεν θα κυριαρχείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να καθοδηγείται από την Κίνα ή να καθορίζεται από χάος.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-08-11/present...
Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-01-11/present...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition