Ο αγώνας των ΗΠΑ αποδεικνύει ότι η δημοκρατία είναι ανεκτίμητη

Οι αυταρχικοί σε όλο τον κόσμο απολάμβαναν το χάος που ξέσπασε στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις 6 Ιανουαρίου: οι ανίκανα διοικούμενες Ηνωμένες Πολιτείες, σε αντίθεση με τον ίδιο τον εαυτό τους, θα ήταν σίγουρα σε δυσκολία να βεβαιώσουν την ηγεσία τους σε μια ελεύθερη και ανοιχτή διεθνή τάξη. Ωστόσο, αν το δει κανείς πιο στενά, οι αυταρχικοί δεν έχουν πολλά να γιορτάσουν. Τα γεγονότα στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξαν ότι οι δημοκρατίες είναι αυτοδιορθωνόμενες και ανθεκτικές επειδή εκχωρούν εξουσία σε θεσμούς και όχι σε ηγέτες. Αντί να παραδοθούν στην πολιτική βία μιας περιθωριακής μειονότητας, οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί υποστήριξαν την βούληση της πλειοψηφίας των Αμερικανών ψηφοφόρων.

Υποστηρικτές του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ διαμαρτύρονται μπροστά στο κτήριο του Καπιτωλίου στην Ουάσινγκτον, τον Ιανουάριο του 2021. Stephanie Keith / Reuters
----------------------------------------------------------

Η αποτυχία ανατροπής της συνταγματικής τάξης στις Ηνωμένες Πολιτείες, η πιστοποίηση του Κογκρέσου για τη νίκη του εκλεγμένου προέδρου Τζο Μπάιντεν, και η επερχόμενη μεταβίβαση εξουσίας από τους Ρεπουμπλικάνους στους Δημοκρατικούς τόσο στον Λευκό Οίκο όσο και στην Γερουσία στις 20 Ιανουαρίου αποδεικνύουν όχι ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί δεν έχουν αξία αλλά ότι είναι ανεκτίμητοι -και ότι στην πραγματικότητα ενισχύουν την στρατηγική ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ. Οι επιπτώσεις της εξωτερικής πολιτικής της δημοκρατικής ανανέωσης των Ηνωμένων Πολιτειών θα πρέπει να κάνουν τους αυταρχικούς στο εξωτερικό λιγότερο σίγουρους παρά νευρικούς.

Η δημοκρατία δεν θεραπεύει όλα τα κακά, αλλά οι θεσμοί της είναι ένα προπύργιο ενάντια στην κυριαρχία του όχλου, τον εμφύλιο πόλεμο, και την τυραννία. Είναι ενοχλητικό και ανησυχητικό το ότι μια ομάδα βίαιων διαδηλωτών εισέβαλε στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ επειδή ο υποψήφιός τους έχασε σε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Αλλά είναι ενδεικτικό επίσης ότι το Κογκρέσο επανήλθε μέσα σε λίγες ώρες για να πιστοποιήσει τη νίκη του Μπάιντεν με συντριπτική πλειοψηφία.

Οι δημοκρατικοί θεσμοί των ΗΠΑ λειτουργούν. Ο πιο ισχυρός άνθρωπος στον κόσμο θα παραιτηθεί από την εξουσία στις 20 Ιανουαρίου και θα παραχωρήσει τη νέα ηγεσία που επέλεξε ο αμερικανικός λαός. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξακολουθεί να ελέγχει τις δυνάμεις ασφαλείας των ΗΠΑ, το Υπουργείο Οικονομικών και άλλα μέσα εξουσίας που στην Κίνα ή την Ρωσία θα του επέτρεπαν να κυβερνήσει επ' αόριστον. Σύμφωνα με το αμερικανικό σύστημα της συνταγματικής τάξης, ελέγχων και ισορροπιών (checks and balances) και κράτους δικαίου, δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να παραμείνει στην εξουσία. Η προεδρία του είναι ένα μάθημα στα όρια της διακυβέρνησης των αυταρχικών. Κινέζοι και Ρώσοι παρατηρητές ίσως αναρωτιούνται: εάν οι Αμερικανοί μπορούν να επιλέξουν νέους ηγέτες για να σχεδιάσουν μια πιο εποικοδομητική πορεία, γιατί δεν μπορούν κι εκείνοι;

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο ελεύθερος Τύπος, τα ανεξάρτητα δικαστήρια, ο πολιτικός ακτιβισμός, η εποπτεία από το Κογκρέσο και τα δικαιώματα των πολιτειών έχουν συμβάλει στην τήρηση του νόμου. Η εμπειρία έχει αποδείξει ότι η δημοκρατία δεν αποτελείται κυρίως από τους ελιγμούς των πολιτικών ελίτ, αλλά από την λειτουργία ενός ολόκληρου συστήματος -ένα σύστημα που θέτει τους πολίτες στο κέντρο του. Καταπιεσμένοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, από την Βενεζουέλα έως το Ιράν και μέχρι την Λευκορωσία, μόνο επιθυμούν ένα τέτοιο σύστημα.

Κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι μετά τα γεγονότα αυτής της εβδομάδας, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να προωθήσουν αξιόπιστα την δημοκρατία και το κράτος δικαίου στο εξωτερικό. Και σίγουρα, οι Αμερικανοί αγωνίζονται να βελτιώσουν την δημοκρατία τους για 244 χρόνια. Αυτό το έργο δεν θα τελειώσει ποτέ. Ωστόσο, η αξιοπιστία των Ηνωμένων Πολιτειών στο να παρέχει βοήθειας στην δημοκρατία στο εξωτερικό απορρέει άμεσα από τους δικούς της αγώνες -πολλοί από τους οποίους έχουν οδηγήσει σε τεράστια πρόοδο, όπως η χειραφέτηση γυναικών, οι νόμοι των πολιτικών δικαιωμάτων, και η αυξανόμενη ισότητα για τους ΛΟΑΤΚ πολίτες.

Η υποστήριξη των ΗΠΑ για την δημοκρατία στο εξωτερικό είναι μια φυσική επέκταση της πίστης των Αμερικανών στην ελευθερία και την δικαιοσύνη εγχωρίως. Οι Αμερικανοί καταλαβαίνουν ότι οι καθολικές αξίες ισχύουν για όλους τους λαούς, όχι μόνο για τους ίδιους, και γι' αυτό οι δημοσκοπήσεις δείχνουν [1] ότι η υπερπλειοψηφία των Αμερικανών πιστεύει ότι η χώρα τους πρέπει να υποστηρίζει ειρηνικά τα ανθρώπινα δικαιώματα και την δημοκρατία στο εξωτερικό.

Εκείνοι που πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «εξάγουν» ή «επιβάλλουν» δημοκρατία στο εξωτερικό το βλέπουν ανάποδα: τα δημοκρατικά πολιτικά κόμματα, οι πολιτικοί ακτιβιστές και τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης στο εξωτερικό ζητούν περισσότερη τεχνική υποστήριξη και εκπαίδευση από τις ΗΠΑ από όση μπορεί να προσφέρει το Εθνικό Κληροδότημα για Δημοκρατία (National Endowment for Democracy) και άλλες ομάδες. Οι δημοκράτες σε όλο τον κόσμο θέλουν αμερικανική βοήθεια όχι επειδή θέλουν να εισαγάγουν μια αμερικανική ατζέντα αλλά επειδή θέλουν να προωθήσουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών τους.

Άνθρωποι σε όλο τον κόσμο λαχταρούν για κυβερνήσεις που ανταποκρίνονται και λογοδοτούν. Πριν από τα lockdown της COVID-19, περισσότεροι άνθρωποι διαμαρτύρονταν σε περισσότερα μέρη [2] από όσο οποιαδήποτε στιγμή μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Οι πολίτες λαχταρούν την αξιοπρέπεια που απορρέει από το να έχουν πολιτικούς ηγέτες που να τους απαντούν, παρά διεφθαρμένες ελίτ που επιδιώκουν δημόσια αξιώματα για ιδιωτικό κέρδος. Η πολιτική και οικονομική διαφάνεια, οι αποτελεσματικοί θεσμοί και το κράτος δικαίου δημιουργούν επίσης ευκαιρίες.