Η φθίνουσα αγορά για μυστικά

Για σχεδόν τρία τέταρτα του αιώνα, η κοινότητα πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών έχει παράσχει στους Αμερικανούς στρατιωτικούς και πολιτικούς ηγέτες πληροφορίες και αναλύσεις με σκοπό να τους βοηθήσει να λάβουν καλύτερες αποφάσεις σχετικά με κρίσιμα ζητήματα εθνικής ασφάλειας [1]. Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου -όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση προσπαθούσαν να αποκαλύψουν όσο το δυνατόν λιγότερα για τον εαυτό τους και να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα ο ένας για τον άλλο- οι πιο πολύτιμες πληροφορίες ήταν αναπόφευκτα οι μυστικές πληροφορίες. Τα κατασκοπευτικά αεροπλάνα, οι σταθμοί παρακολούθησης [συνομιλιών], και άλλες «πηγές και μέθοδοι» που επινοήθηκαν για την εξαγωγή αυτών των πληροφοριών ήταν δαπανηρά για να αναπτυχθούν και να συντηρηθούν, και η περίπλοκη αρχιτεκτονική ασφαλείας που εξελίχθηκε για την προστασία τους διαρκεί μέχρι σήμερα.

Μια δορυφορική εικόνα που παρήχθη από την εμπορική εταιρεία διαστημικών εικόνων DigitalGlobe δείχνει την κατασκευή πιθανών εγκαταστάσεων πύργων ραντάρ στα νησιά Spratly στην διαμφισβητούμενη θάλασσα της Νότιας Κίνας, τον Φεβρουάριο του 2016. CSIS Asia Maritime Transparency Initiative / DigitalGlobe / via Reuters
--------------------------------------------------------------

Ωστόσο, από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, αυτή η κλειστή αρχιτεκτονική πληροφοριών έχει γίνει όλο και περισσότερο εμπόδιο στην έγκαιρη επικοινωνία των πληροφοριών. Σε μια εποχή άφθονων δεδομένων, ταχείας αλλαγής, και καινοφανών απειλών για τα αμερικανικά συμφέροντα, η αδιάλειπτη επικοινωνία ιδεών και γεγονότων είναι αναμφισβήτητα πιο σημαντική από την προστασία των εργαλείων που χρησιμοποιούνται για την συλλογή τους. Οι σημερινοί ηγέτες εθνικής ασφάλειας -πλημμυρισμένοι με δυνητικά χρήσιμες πληροφορίες, αλλά υποχρεωμένοι να εργαστούν σε ένα σύστημα που περιορίζει την ροή τους- οδηγούνται συχνά στο να αναζητήσουν πιο βολικές πηγές αλλού.

Ενώ οι υπηρεσίες που απαρτίζουν την αμερικανική κοινότητα πληροφοριών δημιουργήθηκαν για να κυριαρχήσουν σε έναν κόσμο από μυστικά, πιστεύουμε ότι η μελλοντική επιτυχία τους θα εξαρτηθεί από την ικανότητά τους να λειτουργούν αποτελεσματικά στα ανοιχτά. Η μια από εμάς (η Carmen Medina) άρχισε να εγείρει ανησυχίες για το παραδοσιακό μοντέλο της κοινότητας πληροφοριών [2] πριν από σχεδόν 20 χρόνια. Ο άλλος (ο Zachery Tyson Brown) ερεύνησε σχετικά θέματα στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Πληροφοριών το 2017. Παρόλο που μας χωρίζουν γενιά, υπηρεσία, και αρχαιότητα, είχαμε ανεξάρτητα εντοπίσει τα ίδια επίμονα προβλήματα και αρχίσαμε να σκεφτόμαστε με παρόμοιο τρόπο για το πώς να τα λύσουμε.

Φυσικά, δεν ήμασταν οι πρώτοι που αναγνωρίσαμε ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών της Ουάσιγκτον θα χρειαζόταν να επανεφεύρουν τους εαυτούς τους προκειμένου να παραμείνουν στο παιχνίδι. Η ιστορία της μεταρρύθμισης των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών είναι τόσο μακρά όσο και απογοητευτική. Ο πρώην διευθυντής της Κεντρικής Υπηρεσίας [Πληροφοριών], Stansfield Turner, πεπεισμένος ότι οι μεγαλύτερες μελλοντικές απειλές για τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα προέρχονται από ένοπλες συγκρούσεις αλλά από πολιτική και οικονομική αστάθεια, κάποτε υποστήριξε σε αυτές τις σελίδες ότι η ανάλυση πληροφοριών πρέπει να κάνει καλύτερη χρήση των ανοιχτών πηγών και πρέπει να γίνει πιο διεπιστημονική. Παρόλο που αυτή η γνώση είναι μια [γνώση] που η σημερινή κοινότητα πληροφοριών μόλις τώρα αρχίζει να αναγνωρίζει, οι συμβουλές του Turner γράφτηκαν πριν από 30 χρόνια [4].

Τους τελευταίους μήνες, οι εκκλήσεις για αναζωογόνηση [5] των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών έχουν ενταθεί. Ωστόσο, οι περισσότερες από τις συνοδευτικές προτάσεις πολιτικής παρέμειναν αρκετά συμβατικές -επικεντρώθηκαν στην αντιστροφή της αντιληπτής πολιτικοποίησης [6], για παράδειγμα, ή στην υιοθέτηση [7] νέων τεχνολογιών. Πιστεύουμε ότι αυτά τα μέτρα είναι ανεπαρκή, διότι αφήνουν ανέπαφους τους κλειστούς μηχανισμούς συλλογής και διάδοσης πληροφοριών. Αν και αυτός ο τεράστιος παγκόσμιος μηχανισμός παράγει περίπου 50.000 εκθέσεις πληροφοριών ετησίως, τα πρότυπα ασφαλείας είναι τόσο αυστηρά που πολλές από αυτές διαβάζονται μόνο από άλλους αξιωματικούς πληροφοριών. Παρά την αποστολή της [8] να «λέει την αλήθεια στην εξουσία», η κοινότητα πληροφοριών συχνά μιλά μόνο στον εαυτό της.

ΕΝΑ ΝΕΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ

Η επανάσταση της πληροφορίας έχει δημιουργήσει ένα αυξανόμενο οικοσύστημα υπηρεσιών πληροφοριών από ανοιχτές πηγές. Εταιρείες όπως η Recorded Future, η DigitalGlobe και η McKinsey προσφέρουν όχι μόνο προϊόντα που μοιάζουν με πληροφορίες, όπως η συγκέντρωση ειδήσεων και η ανάλυση δεδομένων, αλλά και υπηρεσίες όπως οι κατά παραγγελία εναέριες δορυφορικές εικόνες και οι μακροπρόθεσμες στρατηγικές προβλέψεις που προηγουμένως αποτελούσαν το πεδίο μόνο των κυβερνήσεων. Ορισμένοι οργανισμοί, όπως η Bellingcat, έχουν θολώσει την γραμμή μεταξύ της δημοσιογραφίας και των πληροφοριών με πρωτοποριακές τεχνικές ανοιχτών πηγών που εκμεταλλεύονται τα κοινωνικά μέσα (social media), τις εμπορικές φωτογραφίες, και την γκρίζα φιλολογία.

Οι ιδιωτικές εταιρείες και τα δημοσιογραφικά γραφεία συχνά χτυπούν την κοινότητα πληροφοριών στο δικό της παιχνίδι -τουλάχιστον όσον αφορά την ταχύτητα και την προσβασιμότητα. Και ενώ οι ηγέτες της κοινότητας των πληροφοριών θα μπορούσαν να παρηγορηθούν επισημαίνοντας ότι οι τεχνικές των αουτσάιντερ δεν είναι τόσο εξελιγμένες ή έγκυρες όσο οι δικές τους, η αλήθεια είναι ότι η ταχύτητα και η προσβασιμότητα κερδίζουν κάθε φορά (ένας συνταξιούχος ανώτερος αξιωματικός της CIA τα αναγνώρισε πρόσφατα [9] αυτά στο Twitter, σημειώνοντας ότι η CIA πρέπει να προσαρμοστεί ή να διακινδυνεύσει να γίνει άσχετη).

Παρ' όλα αυτά, η κοινότητα πληροφοριών εξακολουθεί να λειτουργεί υπό μια λανθασμένη υπόθεση αποκλειστικότητας. Οι υπηρεσίες απαιτούν από τους χρήστες να βρίσκονται σε ασφαλείς εγκαταστάσεις απλώς για να αποκτήσουν πρόσβαση σε πληροφορίες που δημιουργεί η κοινότητα, και το σύστημα, το οποίο δαπανά το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού του σε ακριβές μεθόδους συλλογής [πληροφοριών], αναμένει από τους αναλυτές να δικαιολογήσουν το κόστος μεγιστοποιώντας την ποσότητα του υλικού υψηλής διαβάθμισης στις εκθέσεις και τις παρουσιάσεις τους. Οι αναλυτές έχουν ελάχιστα, αν υπάρχουν καν, κίνητρα για να κάνουν το προϊόν τους πιο προσπελάσιμο. Ωστόσο, η έμφαση στις μυστικά συλλεγόμενες πληροφορίες είναι συνήθως περιττή: οι ίδιες ή παρόμοιες πληροφορίες που συγκεντρώνονται μέσω μυστικών μέσων μπορούν συχνά να βρεθούν από ανοικτές πηγές που δεν απαιτούν προστασία ασφαλείας και αυτές τις πληροφορίες οι αξιωματικοί θα μπορούσαν να τις διερευνήσουν εποικοδομητικά εάν δεν αποθαρρύνονταν να το πράξουν. Για να αντιστραφεί αυτή η τάση απομόνωσης, οι ανοικτές πηγές πληροφοριών και οι τεχνικές έρευνας και οι ανοιχτής πρόσβασης αναλύσεις πρέπει να γίνουν ένα συνηθισμένο τμήμα του έργου των πληροφοριών –να γίνουν το θεμέλιο, όχι η εξαίρεση.

ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΥΤΙ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται τώρα στις ωδίνες τόσο μιας θανατηφόρας πανδημίας όσο και μιας εκστρατείας παραπληροφόρησης που προκάλεσε πολιτική αναταραχή. Κατά συνέπεια, η Ουάσιγκτον πρέπει να διευρύνει την αντίληψή της για την εθνική ασφάλεια ώστε να συμπεριλάβει περισσότερες από τις προφανείς απειλές που θέτουν οι ξένοι στρατοί και τα τρομοκρατικά δίκτυα. Τα αλληλεπικαλυπτόμενα δίκτυα επιρροής και εξουσίας διατρέχουν κυβερνήσεις, πολιτικά κόμματα και ιδιώτες. Οι εγχώριες και ξένες απειλές συχνά σκιάζουν η μια την άλλη, και οι τοπικές κυβερνήσεις, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, και οι μεμονωμένοι πολίτες βρίσκονται εύκολα στην πρώτη γραμμή του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων. Αυτό που οι ειδικοί της κυβερνοασφάλειας αποκαλούν «επιφάνεια επίθεσης» (“attack surface”) [10] απλώνεται σε ολόκληρο τον πλανήτη, καθιστώντας την απόσταση αδιάφορη και ανοίγοντας το έθνος σε χειραγώγηση ή ακόμη και σε επίθεση από σχεδόν οποιονδήποτε, από σχεδόν οπουδήποτε. Οι μάχες που πραγματοποιούνται σε αυτόν τον λεγόμενο χώρο των πληροφοριών (information space) μπορεί να είναι εικονικές, αλλά οι συνέπειές τους -από την αυτο-ριζοσπαστικοποίηση έως την πειρατεία σε κρίσιμες υποδομές- είναι πραγματικές.

Τα παραδοσιακά πλαίσια της κοινότητας πληροφοριών είναι εξαιρετικά ακατάλληλα για αυτήν τη νέα εποχή της πανταχού συνδεσιμότητας. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής -και ακόμη και πολλοί αξιωματικοί πληροφοριών- εκπαιδεύονται να προσεγγίζουν την εθνική ασφάλεια ως μια συλλογή διακριτών ζητημάτων που μπορούν να τοποθετηθούν σωστά σε κουτιά. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι εδώ, για παράδειγμα˙ η κλιματική αλλαγή εκεί. Το να έχει κουτιά για κάθε πιθανό πρόβλημα βοηθά την κυβέρνηση να διαμοιράζει τους προϋπολογισμούς και το προσωπικό -αλλά σήμερα τα προβλήματα σε κάθε κουτί μπορούν να αλληλεπιδράσουν με όλα τα άλλα και να παράγουν αποτελέσματα που ένας τέτοιος διαχωρισμός δυσκολεύεται να προβλέψει. Μια κλειστή κοινότητα πληροφοριών απομονώνει κάθε κουτί ανησυχιών από όλα τα άλλα, δημιουργώντας τείχη μυστικότητας γύρω από την παραγωγή και την ανάλυση των πληροφοριών σε μια δεδομένη θεματική περιοχή. Κατασκευασμένα αρχικά για να προστατεύσουν ευαίσθητες πηγές και μεθόδους, αυτά τα τείχη έχουν γίνει σήμερα τόσο ψηλά που πιστεύουμε ότι κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.

Αντίθετα, μια ανοιχτή κοινότητα πληροφοριών θα αναγνώριζε ότι οι απειλές για την εθνική ασφάλεια μπορούν να προκύψουν αυθόρμητα και απροσδόκητα από φορείς που κάποτε θεωρούνταν σχετικά αβλαβείς. Θα επικεντρωνόταν λιγότερο στην ανάλυση παρά στην σύνθεση -στην κατανόηση των προβλημάτων όχι διακρίνοντας το ένα από το άλλο αλλά ως ένα ολοκληρωμένο σύνολο. Μια τέτοια ολιστική σκέψη δεν θα παράγει μόνο περισσότερες ιδέες και καλύτερες λύσεις. Θα παρέχει επίσης στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής μια πληρέστερη κατανόηση των πολύπλευρων ζητημάτων που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι πολιτικές τους.

Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ

Ένας ανώτερος αξιωματούχος της CIA σημείωσε [11] πριν από μια δεκαετία ότι το πιο πολύτιμο αγαθό των πολιτικών είναι ο χρόνος. Και λίγοι έχουν αρκετό από αυτόν τον ανεκτίμητο πόρο για να ξοδεύουν ώρες ή ημέρες εντοπίζοντας και καταναλώνοντας πληροφορίες. Προς το παρόν, μόνο στους λίγους αξιωματούχους που λαμβάνουν το Daily Brief του Προέδρου προσφέρονται πληροφορίες σε βολική μορφή, στην στιγμή και στον τόπο της επιλογής τους, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται. Ακόμα και αυτοί οι λίγοι εκλεκτοί μπορούν συχνά να ρίξουν μόνο μια ματιά στο περιεχόμενο της ενημέρωσης.

Το υπόλοιπο προσωπικό εθνικής ασφάλειας περιλαμβάνει αξιωματούχους σε όλη την άμυνα, την επιβολή του νόμου, και τις κοινότητες χάραξης πολιτικής που πλαισιώνουν συζητήσεις και λαμβάνουν αποφάσεις καθημερινά. Και οι περισσότεροι από αυτούς έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες μόνο πίσω από βαριές θύρες, συχνά στο υπόγειο ενός κτηρίου ή σε μια ώρα απόσταση με το αυτοκίνητο. Εκείνοι των οποίων οι μέρες μετριούνται σε συναντήσεις τη μια μετά την άλλη και από γεμάτα «εισερχόμενα» με μη αναγνωσμένα email έχουν λίγο χρόνο ή κίνητρο να αναζητήσουν υψηλά διαβαθμισμένες πληροφορίες.

Οι πάροχοι ανοιχτών πηγών, αντιθέτως, είναι πρόθυμοι να διευκολύνουν την πρόσβαση στις υπηρεσίες τους. Η εμπειρία του χρήστη είναι το πρότυπο με το οποίο επιτυγχάνουν ή αποτυγχάνουν. Η κοινότητα πληροφοριών πρέπει να είναι σε θέση να κάνει το ίδιο. Σήμερα, η National Geospatial-Intelligence Agency είναι το μόνο συστατικό στοιχείο της κοινότητας πληροφοριών με παρουσία στα καταστήματα εφαρμογών Google Play και Apple. Γιατί αυτή η υπηρεσία βρίσκεται τόσο μπροστά; Επειδή συνειδητοποίησε πριν από χρόνια καθώς οι εμπορικές εταιρείες απεικόνισης απογειώθηκαν στο [επιχειρηματικό] σκηνικό ότι δεν θα επιβιώσει για μεγάλο χρονικό διάστημα ως κυρίως μυστικός οργανισμός.

Η υπόλοιπη κοινότητα πληροφοριών έχει καθυστερήσει στην ίδια κλήση αφύπνισης. Οι σημερινοί χρήστες των πληροφοριών περιμένουν απλώς περισσότερα -περισσότερη διαφάνεια φυσικά αλλά και περισσότερη ευκολία και περισσότερη συνεργασία ανάμεσα σε αυτό που κάποτε απλούστερα αποκαλούσαμε «παραγωγούς» και «καταναλωτές» [πληροφοριών]. Οι επαγγελματίες της εθνικής ασφάλειας σε όλη την κυβέρνηση θα πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες γρήγορα, εύκολα και με τρόπο που να διευκολύνει καλύτερα τόσο την ρουτίνα τους όσο και τις κρίσιμες αποφάσεις που λαμβάνουν.

ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΕΣΟ

Η κλειστή αρχιτεκτονική της κοινότητας πληροφοριών δεν χτίστηκε σε μια μέρα ούτε καν σε μια δεκαετία. Ένα πιο ανοιχτό μέλλον δεν θα πραγματοποιηθεί εν μία νυκτί. Αντίθετα, ο ίδιος ο τρόπος με τον οποίο οι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται τις πληροφορίες πρέπει να εξελιχθεί μέσω πειραματισμού και επαναβαθμονόμησης που να προστατεύει τα θεμέλια της κοινότητας πληροφοριών, ενθαρρύνοντας ταυτόχρονα τη νέα ανάπτυξη.

Ξεκινάμε με μια μετριοπαθή πρόταση. Φανταστείτε μια δυναμική πλατφόρμα περιεχομένου, εξουσιοδοτημένη από τον διευθυντή των εθνικών πληροφοριών, στην οποία οι χρήστες θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση από οποιαδήποτε τοποθεσία και από οποιαδήποτε συσκευή. Αυτή η πλατφόρμα θα παρέχει πληροφορίες σε μια εύκολη, διακριτική και φιλική προς τον χρήστη μορφή, σε όποιον εργάζεται στην εθνική ασφάλεια. Οι πληροφορίες θα προστατεύονταν από ένα εικονικό ιδιωτικό δίκτυο και, στην αρχή, ενώ η κοινότητα θα αποκτά εμπειρία με το νέο σύστημα, θα επιτρέπεται μόνο το λιγότερο ευαίσθητο υλικό στην πλατφόρμα.

Στην αρχή, οι αξιωματούχοι των πληροφοριών θα ενθαρρύνονται, αλλά δεν θα απαιτείται να δημιουργούν και να δημοσιεύουν περιεχόμενο. Θα μπορούν, για παράδειγμα, να προσφέρουν νέες αναλυτικές γραμμές σκέψης, επισημαίνοντας περίεργες νέες προοπτικές από διάφορες πηγές. Θα μπορούσαν απλώς να δημοσιεύουν προσωπικούς συλλογισμούς που ίσως να τραβήξουν το ενδιαφέρον άλλων αναλυτών τους οποίους διαφορετικά δεν θα είχαν συναντήσει ποτέ. Οι συντονιστές θα διασφαλίζουν ότι η ατμόσφαιρα θα παραμείνει επαγγελματική και στηριγμένη στην πραγματικότητα. Οποιοσδήποτε εξουσιοδοτημένος χρήστης της πλατφόρμας θα μπορούσε να σχολιάσει ανοιχτά και να επιλέξει να λαμβάνει κρυπτογραφημένα μηνύματα κειμένου που συνοψίζουν το νέο περιεχόμενο.

Μια τέτοια πλατφόρμα θα επέτρεπε στους αναλυτές πληροφοριών να παρέχουν περιεχόμενο και άμεση ανατροφοδότηση όταν δημιουργούνται εξελίξεις. Οι χρήστες θα μπορούσαν να πειραματιστούν με νέες μορφές και προσεγγίσεις: για παράδειγμα, οι αναλυτές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να συνεργαστούν σε σειριακές συζητήσεις για να αξιολογήσουν τις νέες εξελίξεις. Αλληλεπιδρώντας ο ένας με τον άλλον και παρατηρώντας διαφορετικές προσεγγίσεις στην ανάλυση και την σύνθεση, οι αναλυτές θα μπορούσαν να διεγείρουν την δημιουργικότητα του άλλου -μια ποιότητα που συχνά λέγεται ότι λείπει στην τέχνη των πληροφοριών. Ορισμένες προσαρμογές θα αποδειχθούν επιτυχημένες˙ άλλες θα απορριφθούν. Αλλά η πλατφόρμα θα εξελιχθεί και θα μεγαλώνει όπως και άλλες σύγχρονες τεχνολογίες -δηλαδή, με τρόπους που οι σχεδιαστές ίσως δεν είχαν προβλέψει, αλλά θα αντανακλούν τις ανάγκες των χρηστών.

Η κοινότητα πληροφοριών των ΗΠΑ δεν πρέπει να σταματήσει εντελώς να συλλέγει και να διατηρεί μυστικά. Οι επαγγελματίες των πληροφοριών θα παραμείνουν πάντα στην δουλειά για να ανακαλύπτουν τι λένε οι ξένοι ηγέτες πίσω από κλειστές πόρτες, ή να αξιολογούν έναν εχθρό πριν από μια συνάντηση στο πεδίο της μάχης. Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να δώσουν λιγότερη έμφαση στις σκληρές πληροφορίες (hard intelligence) και να επαναπροσδιορίσουν ανάλογα τους περιορισμένους πόρους τους. Καθώς οι χρήστες των πληροφοριών είναι ικανοποιημένοι με την γνώση και το πλαίσιο που μπορεί να προσφέρει μια πιο ανοιχτή πλατφόρμα, οι διαχειριστές συλλογής [πληροφοριών] θα μπορούν να αλλάζουν την εστίασή τους, επικεντρώνοντας σε εκείνα τα πραγματικά δύσκολα προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με εξαιρετικές δυνατότητες συλλογής πληροφοριών.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.dni.gov/index.php/ic-legal-reference-book/national-security-...
[2] https://www.cia.gov/static/1c127f17f4fb6a93923a78f9f8005884/When-Traditi...
[3] https://fas.org/irp/cia/product/reform.pdf
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/1991-09-01/intelli...
[5] https://www.justsecurity.org/73704/how-to-revitalize-the-intelligence-co...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-12-11/crisis-...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-america/2020-08-31/coming-...
[8] https://www.dni.gov/index.php/how-we-work/ethics
[9] https://twitter.com/Mpolymer/status/1358776205969936385?s=20
[10] https://www.wired.com/2017/03/hacker-lexicon-attack-surface/
[11] https://www.cia.gov/resources/csi/studies-in-intelligence/volume-55-no-1...

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-03-09/declini...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition