Η Σαουδαραβική υπόθεση-δοκιμασία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Σαουδαραβική υπόθεση-δοκιμασία

Πώς να τεθούν αξίες στην εξωτερική πολιτική του Μπάιντεν

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αντιμετώπισε από νωρίς μια υπόθεση δοκιμασίας για την πρόθεσή του να επαναφέρει αξίες στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Στις 26 Φεβρουαρίου, η κυβέρνησή του δημοσίευσε την εκτίμηση της αμερικανικής κοινότητας πληροφοριών για την ευθύνη σχετικά με την φρικτή δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Jamal Khashoggi. Η έκθεση αποκάλυψε υψηλή πεποίθηση ότι ο πρίγκιπας Mohammed bin Salman (MBS), ο de facto κυβερνήτης της Σαουδικής Αραβίας, «ενέκρινε» την δολοφονία και τον διαμελισμό του Khashoggi. Αλλά ο Μπάιντεν αποφάσισε να αποφύγει την επιβολή κυρώσεων στον MBS.

11032021-1.jpg

Ο πρίγκιπας-διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας, Mohammad bin Salman, στην 14η Ισλαμική Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας στη Μέκκα, στην Σαουδική Αραβία, τον Ιούνιο του 2019. Waleed Ali / Reuters
--------------------------------------------------------------

Πολλοί στο Δημοκρατικό Κόμμα [1] και στην κοινότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων [2] έχουν [3] επικρίνει την απόφαση του προέδρου ως υποκριτική, ειδικά επειδή ο Μπάιντεν είχε υποσχεθεί κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας να αντιμετωπίσει την Σαουδική Αραβία «ως παρία». Ο πρόεδρος έβαλε τα αμερικανικά στρατηγικά συμφέροντα πάνω από τις αξίες του, πιστεύουν πολλοί από τους ένθερμους υποστηρικτές του, πράγμα που επιτρέπει στον καταδικασμένο δολοφόνο να περπατά ελεύθερος.

Οι [4] υπερασπιστές [5] της απόφασης του Μπάιντεν υποστηρίζουν ότι το εθνικό συμφέρον απαιτεί από τον πρόεδρο να διατηρήσει την ικανότητα να συνεργάζεται με τους Σαουδάραβες ηγέτες, όπως και με τους Κινέζους και τους Ρώσους ηγέτες που είναι υπεύθυνοι για εξίσου φρικτές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας ως κλονιζόμενου παραγωγού πετρελαίου, ενός σημαντικού αραβικού μέλους του αντι-Ιρανικού συνασπισμού, και ενός σημαντικού πελάτη για τις πωλήσεις όπλων στις ΗΠΑ, κατά την άποψή τους υπαγορεύει την «επαναβαθμονόμηση» αντί την «ρήξη» στην σχέση. Επιπλέον, μια διοίκηση της οποίας η πρώτη προτεραιότητα εξωτερικής πολιτικής είναι να αντιμετωπίσει την ανερχόμενη Κίνα πρέπει να αποφύγει να οδηγήσει την Σαουδική Αραβία στα χέρια του Πεκίνου.

Οι παθιασμένες πεποιθήσεις από τη μια πλευρά και οι στρατηγικές επιταγές από την άλλη απειλούν να αποκρύψουν το πραγματικό δίλημμα που παρουσιάζει η υπόθεση Khashoggi για μια νέα διοίκηση. Η διπλωματία είναι μια τέχνη που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς, αλλά και οι δύο πλευρές έχουν παρουσιάσει την υπόθεση της Σαουδικής Αραβίας με όρους ενός άσπρου-μαύρου, μηδενικού αθροίσματος. Εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν ελπίζει να επιτύχει στην εξισορρόπηση αξιών και συμφερόντων στην εξωτερική πολιτική της, θα πρέπει να κάνει καλύτερη δουλειά για τον καθορισμό και την υπεράσπιση μιας μέσης οδού που να συνδυάζει τα δύο.

DE FACTO ΠΑΡΙΑΣ

Πώς θα μοιάζει αυτή η μέση οδός; Η διοίκηση έχει ήδη υιοθετήσει τα πιο σημαντικά στοιχεία μιας τέτοιας, αλλά έχει κάνει κακή δουλειά να τα εξηγήσει, και ως εκ τούτου είναι ελάχιστα κατανοητά. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες υποβάθμισαν τον MBS από επίτιμο επισκέπτη, όπως ήταν κατά την διάρκεια της θητείας του Τραμπ, σε έναν ηγέτη που δεν είναι πλέον ευπρόσδεκτος στις Ηνωμένες Πολιτείες, πόσω μάλλον στον Λευκό Οίκο του Μπάιντεν. Οι επικριτές του Μπάιντεν επιζητούσαν ακριβώς αυτό το αποτέλεσμα απαιτώντας να επιβληθούν άμεσες κυρώσεις στον MBS -αλλά οι κυρώσεις στον πρίγκιπα δεν θα ήταν απαραίτητες για την επίτευξη αυτού του σκοπού. Αντ' αυτού, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις στην ομάδα της προσωπικής προστασίας του MBS, την Δύναμη Ταχείας Παρέμβασης, επειδή τα μέλη της πραγματοποίησαν την δολοφονία του Khashoggi. Ο MBS έχει λόγο να φοβάται ότι θα τον δολοφονήσουν και δεν θα ταξιδέψει χωρίς τους σωματοφύλακές του. Ο de facto κυβερνήτης έχει πράγματι υποστεί de facto απαγόρευση ταξιδιού.

Ακόμα πιο ταπεινωτική είναι η υποβάθμιση του καναλιού που θα επιτρέπεται να χρησιμοποιεί ο MBS για να επικοινωνεί με την διοίκηση του Μπάιντεν. Οι επικριτές δεν δίνουν πίστωση στον Μπάιντεν για αυτήν την ενέργεια, επειδή προτιμούν να δουν τον MBS εντελώς εξοστρακισμένο. Αλλά στην εποχή του Τραμπ, ο πρίγκιπας είχε ένα συχνά χρησιμοποιούμενο, απευθείας κανάλι με τον Λευκό Οίκο μέσω του Τζάρεντ Κούσνερ, του γαμπρού του πρώην προέδρου. Τώρα το μόνο κανάλι του είναι μέσω του στρατηγού Lloyd Austin, υπουργού Άμυνας του Μπάιντεν. Αντί να αναγνωρίσει τον MBS ως de facto κυβερνήτη του βασιλείου, ο Μπάιντεν δηλώνει δημοσίως ότι αναγνωρίζει στον πρίγκιπα-διάδοχο μόνο τον μικρότερο ρόλο του ως υπουργό Άμυνας. Στην πραγματικότητα, από την άποψη του πρωτοκόλλου, η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις πρέπει να είναι η ομόλογός του. Αλλά αν του παραχωρηθεί αυτό το καθεστώς θα του επιτρεπόταν να έχει ένα κανάλι [επικοινωνίας] με τον Λευκό Οίκο, το οποίο ο Μπάιντεν κατέστησε σαφές ότι δεν γίνεται με το να ορίσει έναν συνομιλητή που διαμένει απέναντι από τον [ποταμό] Potomac.

Ο MBS παραμένει δημοφιλής στον λαό του για τις μεταρρυθμίσεις που έχει εισαγάγει, αλλά μερικοί στην τάξη των πριγκίπων είναι θυμωμένοι και δυσαρεστημένοι με τον αυθαίρετο και τιμωρητικό τρόπο που τους αντιμετώπισε. Κανένας από τους πρίγκιπες δεν θα παραβλέψει το ζήτημα ότι ο Λευκός Οίκος αντιμετωπίζει στην πραγματικότητα τον πρίγκιπα-διάδοχο ως παρία, όπως είχε υποσχεθεί ο Μπάιντεν. Αλλά με το να το κάνει αυτό με τρόπο που να αποφεύγει να διακόψει κάθε επαφή με τον de facto κυβερνήτη του βασιλείου, ο Μπάιντεν μπορεί να μειώσει την ικανότητα του MBS να συγκεντρώνει βασιλική υποστήριξη ως ο μάρτυρας ο οποίος αντιμετωπίστηκε άδικα από Ηνωμένες Πολιτείες που [υποτίθεται] εφαρμόζουν «δυο μέτρα και δυο σταθμά».

Ωστόσο, για να διατηρηθεί αυτή η προσεκτική προσέγγιση απαιτείται από τους εκπροσώπους της διοίκησης να διατηρούν πειθαρχία ενόψει της επίθεσης επικρίσεων από εκείνους που απαιτούν ρητές κυρώσεις κατά του MBS. Δυστυχώς, τα μέλη της ομάδας του Μπάιντεν δικαιολόγησαν την προσέγγισή τους με τα λόγια του υπουργού Εξωτερικών Antony Blinken υποστηρίζοντας ότι [6], «ο πρίγκιπας-διάδοχος είναι πιθανό να είναι σε θέση ηγεσίας για τα επόμενα χρόνια ή και δεκαετίες». Αυτό το μήνυμα -που υποδηλώνει ότι ο Μπάιντεν δεν έχει άλλη επιλογή από το να τον συνδιαλλαγεί μαζί του- υποτιμά το σήμα που έστειλε ο πρόεδρος εμποδίζοντας την πρόσβαση του πρίγκιπα στον Λευκό Οίκο. Η αναγνώριση ότι ο MBS θα παραμείνει ο κυβερνήτης για μεγάλο χρονικό διάστημα θα μπορούσε να υπονομεύσει εκείνους της βασιλικής οικογένειας που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ότι πρέπει να αντικατασταθεί επειδή το βασίλειο δεν μπορεί να έχει ως προφανή κληρονόμο του κάποιον που δεν μπορεί να επικοινωνήσει απευθείας με τον πρόεδρο του απόλυτου προστάτη του. Και ενθαρρύνει τον MBS να πιστεύει ότι μπορεί να συνεχίσει τις δραστηριότητές του ως συνήθως, γιατί τελικά ο Μπάιντεν θα φθάσει να ασχοληθεί μαζί του, όπως έχουν ήδη κάνει οι Αμερικανοί επιχειρηματικοί ηγέτες.

ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΗΝ ΥΕΜΕΝΗ

Τα μικτά μηνύματα απειλούν επίσης να υπονομεύσουν τον υψηλότερο σκοπό της προσπάθειας της κυβέρνησης Μπάιντεν να εξισορροπήσει τις αξίες με τα συμφέροντα στην προσέγγισή της στην Σαουδική Αραβία: να πείσει όποιον κυβερνά στο Ριάντ να ακολουθήσει μια πιο φωτισμένη προσέγγιση απέναντι στον λαό της Σαουδικής Αραβίας και μια πιο υπεύθυνη [στάση] στην περιοχή. Ο MBS συνεχίζει να εμπλέκεται σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πατάσσοντας τις διαφωνίες με το να παρενοχλεί και να συλλαμβάνει τους επικριτές του τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεσμεύθηκε να προστατεύσει τους Σαουδάραβες αντιφρονούντες στο εξωτερικό εφαρμόζοντας τις κυρώσεις του νόμου Magnitsky Act σε όσους θα τους εκφοβίσουν. Ωστόσο, η διοίκηση πρέπει να καταστήσει σαφές ότι ο τρόπος με τον οποίο η Σαουδική Αραβία μεταχειρίζεται τους πολίτες της εγχωρίως θα επηρεάσει επίσης την πολιτική των ΗΠΑ. Προβλέποντας μια τέτοια πίεση, ο MBS απελευθέρωσε πρόσφατα την Loujain al-Hathloul, την ακτιβίστρια υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών που είχε φυλακιστεί και βασανιστεί. Ο Μπάιντεν αναγνώρισε ότι η απελευθέρωσή της ήταν ένα καλό ξεκίνημα -αλλά πρέπει τώρα να πιέσει την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας να απελευθερώσει όλους τους κρατούμενους συνείδησης και να επιτρέψει μεγαλύτερη ελευθερία έκφρασης στο εσωτερικό της χώρας, και θα πρέπει σαφώς να αποκηρύξει τις όποιες νέες πράξεις καταστολής.

Οι πιο φρικτές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Σαουδική Αραβία συμβαίνουν δίπλα, στην Υεμένη, όπου η διεξαγωγή του πολέμου του MBS βοήθησε στην επιτάχυνση της χειρότερης ανθρωπιστικής κρίσης στον κόσμο. Ο Μπάιντεν ζήτησε τον τερματισμό του πολέμου, ανέστειλε την στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ για την εκστρατεία βομβαρδισμού της Σαουδικής Αραβίας και διόρισε έναν ειδικό απεσταλμένο για να προωθήσει μια λύση με διαπραγμάτευση. Η Υεμένη δεν αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά ο τερματισμός της σύγκρουσης θα κάνει περισσότερα για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από οποιαδήποτε κύρωση εναντίον του MBS. Ωστόσο, αυτός ο στόχος δεν θα είναι εύκολο να επιτευχθεί. Οι Χούτι, ο αντίπαλος της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη, ελέγχουν ήδη το 80% του πληθυσμού. Αυτοί και οι Ιρανοί υποστηρικτές τους έχουν ελάχιστα κίνητρα για να διαπραγματευτούν τον τερματισμό ενός πολέμου που πιστεύουν ότι κερδίζουν -κάτι που κοστίζει στην Σαουδική Αραβία μια περιουσία σε χρήμα και φήμη και επιδεινώνει τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο μόνος τρόπος για να τερματιστεί ο πόλεμος σε σύντομο χρονικό διάστημα είναι ο MBS να αποφασίσει μονομερώς να σταματήσει την σαουδαραβική εκστρατεία βομβαρδισμού και να άρει τον αποκλεισμό των λιμένων της Υεμένης. Αυτή είναι η πορεία δράσης που πρέπει να προωθήσει ο Austin στον MBS μέσω του καναλιού [επικοινωνίας] τους. Ο Austin πρέπει να καταστήσει σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βοηθήσουν την Σαουδική Αραβία να αμυνθεί, ενισχύοντας την σαουδαραβική αντιπυραυλική άμυνα, εάν οι Χούτι συνεχίσουν τις επιθέσεις με drone και πυραύλους στο έδαφος της Σαουδικής Αραβίας μετά τη μονομερή δήλωση κατάπαυσης του πυρός. Αλλά πρέπει να επαναλάβει ότι δεν θα υπάρχει πλέον στρατιωτική ή πολιτική υποστήριξη των ΗΠΑ για επιθέσεις της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη. Η μεταχείριση του Μπάιντεν στον MBS ως εκ των πραγμάτων παρία θα μπορούσε να δώσει στον πρίγκιπα-διάδοχο κίνητρο να κάνει αυτή τη μονομερή δήλωση, επιτρέποντάς του να τερματίσει την δαπανηρή περιπέτειά του, ενώ θα προσελκύει την καλή προαίρεση του προέδρου. Οι υπερβολικές κυρώσεις εναντίον του είναι πιθανό μόνο να τον ενθαρρύνουν να στυλώσει στα πόδια του και να επιμείνει αντ' αυτού σε μια αέναη πολιτική διαπραγμάτευση.

ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ

Ο Μπάιντεν έχει δεσμευτεί να μετατοπίσει την εστίαση και τους πόρους των ΗΠΑ μακριά από τη Μέση Ανατολή και προς την Ασία, όπου η αντιμετώπιση της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας θα είναι η στρατηγική προτεραιότητα. Αλλά για να κάνει αυτή την στροφή, η Ουάσινγκτον θα χρειαστεί μια υπεύθυνη Σαουδική Αραβία που να συνεργάζεται με άλλους συμμάχους και εταίρους των ΗΠΑ ώστε να αποτρέπουν τις πηγές αστάθειας και συγκρούσεων της περιοχής. Αυτή είναι η στρατηγική επιταγή στις σχέσεις ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας.

Αλλά η διοίκηση του Μπάιντεν μπορεί επίσης να βάλει αξίες των ΗΠΑ στην σχέση με έναν τρόπο που ποτέ δεν έχει πραγματικά επιχειρηθεί στο παρελθόν. Για να το κάνει αυτό, ο Μπάιντεν πρέπει να επιμείνει να συνεχίσει ο MBS τις μεταρρυθμίσεις που έχει εισαγάγει για τον εκσυγχρονισμό της Σαουδαραβικής κοινωνίας και να παράσχει ίσα δικαιώματα στις γυναίκες -αλλά χωρίς την συνοδευτική κατασταλτική και επιθετική συμπεριφορά στο εξωτερικό που έχει γίνει το σήμα κατατεθέν του.

Το αν ο MBS μπορεί να παίξει αυτόν τον ρόλο ενός αξιόπιστου και φωτισμένου συνεργάτη των Ηνωμένων Πολιτειών είναι αμφίβολο, με βάση την προηγούμενη συμπεριφορά του. Αλλά όσο παραμένει πρίγκιπας-διάδοχος, μια προσέγγιση που επιτρέπει την αναμόρφωσή του σε περίπτωση που τερματίσει τον πόλεμο της Υεμένης και την εσωτερική καταστολή, είναι δεδομένο ότι θα προωθήσει καλύτερα τις αξίες και τα συμφέροντα των ΗΠΑ -και θα τιμήσει την κληρονομιά του Τζαμάλ Κασόγκι- από εκείνη [την προσέγγιση] που έχει σχεδιαστεί για να τον κρατήσει σε απαξία, ανεξάρτητα από το αν συμπεριφέρεται διαφορετικά.

Σύνδεσμοι:
[1] https://intelligence.house.gov/news/documentsingle.aspx?DocumentID=1117
[2] https://www.nytimes.com/2021/02/26/us/politics/biden-mbs-khashoggi.html
[3] https://www.washingtonpost.com/opinions/2021/02/26/mohammed-bin-salman-i...
[4] https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2021-03-02/saudi-arabia-and-u...
[5] https://www.project-syndicate.org/commentary/us-saudi-relations-after-kh...
[6] https://www.pbs.org/newshour/show/secretary-of-state-antony-blinken-on-t...

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/saudi-arabia/2021-03-10/saudi-te...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition