Ο μετανοημένος Πάπας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο μετανοημένος Πάπας

Ο Φραγκίσκος επιζητά συγχώρεση για την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ
Περίληψη: 

Ο πάπας έχει δώσει προτεραιότητα στις χριστιανο-μουσουλμανικές σχέσεις στα υψηλότερα επίπεδα, με στόχο να υπονομεύσει τη μηδενιστική άποψη ότι η Χριστιανοσύνη και το Ισλάμ είναι κλειδωμένα σε μια αρχέγονη «σύγκρουση πολιτισμών».

Ο VICTOR GAETAN είναι ανώτερος διεθνής ανταποκριτής για την [εφημερίδα] National Catholic Register και συγγραφέας του επικείμενου βιβλίου με τίτλο God’s Diplomats: Pope Francis, Vatican Diplomacy, and America’s Armageddon [1].

Ο πάπας Φραγκίσκος ήταν αποφασισμένος να ταξιδέψει στο Ιράκ αυτόν τον μήνα παρά τους κινδύνους ασφαλείας και την πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων COVID-19 στην χώρα. Όταν ορισμένοι σύμβουλοι πρότειναν να το ακυρώσει, ο Ποντίφικας απείλησε να πετάξει με κανονική πτήση. Κατά την διάρκεια τριών ημερών, ο Φραγκίσκος επισκέφθηκε αξιωματούχους στην Βαγδάτη, προσευχήθηκε με Ιρακινούς θρησκευτικούς ηγέτες στην αρχαία πόλη Ουρ στα νότια της χώρας, είχε μια ακρόαση με τον Σιίτη ηγέτη Μεγάλο Αγιατολάχ Αλί αλ-Σιστανί στη Νατζάφ, και πρόσφερε μια θεία λειτουργία για 10.000 άτομα στο ιρακινό Κουρδιστάν στον βορρά (όπου ζουν πολλοί από τους εναπομείναντες Χριστιανούς του Ιράκ).

16032021-1.jpg

Ο πάπας Φραγκίσκος σε τελετή προσευχής στη Μοσούλη, στο Ιράκ, τον Μάρτιο του 2021. Khalid al-Mousily / Reuters
------------------------------------------------------

Ένα σημαντικό θέμα της επίσκεψης ήταν η θλίψη του Φραγκίσκου για τα δεινά των Ιρακινών Χριστιανών, που αριθμούσαν περίπου 1,5 εκατομμύρια το 2003 και τώρα είναι λιγότεροι από 300.000. Οι Χριστιανοί ζούσαν στο Ιράκ για πολύ περισσότερο από όσο είχαν ζήσει στη Δυτική Ευρώπη, αλλά η κοινότητα γνώρισε απανωτές βίαιες αναταραχές μετά την εισβολή των ΗΠΑ το 2003. Η βία (συμπεριλαμβανομένων των βομβαρδισμών εκκλησιών και των απαγωγών για λύτρα) οδήγησε πολλούς Χριστιανούς έξω από την χώρα την εποχή που το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος, ή ISIS, εμφανίστηκε το 2014. Η μαχητική ομάδα στόχευσε περαιτέρω τις θρησκευτικές μειονότητες κατά την διάρκεια της σύντομης κυριαρχίας της σε τμήματα του βόρειου Ιράκ. Πολλοί Ιρακινοί Χριστιανοί αισθάνονται εγκαταλειμμένοι από την κυβέρνησή τους μετά από αυτές τις καταστροφές.

Αλλά επιλέγοντας την χώρα της Μέσης Ανατολής για το πρώτο του ταξίδι έξω από την Ιταλία από την αρχή της πανδημίας, ο πάπας είχε επίσης μια πιο καθολική αποστολή στο μυαλό του. Ο Καρδινάλιος Louis Sako, ο πατριάρχης της Χαλδαϊκής Καθολικής Εκκλησίας με έδρα την Βαγδάτη, εξήγησε ότι ο Φραγκίσκος «επέμενε» για το ταξίδι γιατί «αισθάνεται τον πόνο των ανθρώπων που υποφέρουν» -μια αναφορά προς όλους τους Ιρακινούς, όχι μόνο στους Χριστιανούς. Και όπως με όλες τις πράξεις της παπικής διπλωματίας, το ταξίδι του πάπα στο Ιράκ ήταν γεμάτο συμβολισμούς. Ο Φραγκίσκος υπογράμμισε εδώ και καιρό την σημασία του διαθρησκευτικού διαλόγου μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων. Η συνάντησή του με τον εξαιρετικής επιρροής [αγιατολάχ] Σιστανί υποδηλώνει αυτήν την προσέγγιση της ευγένειας και της κατανόησης, καθώς και την πεποίθηση του Φραγκίσκου ότι ο παπισμός, ο οποίος ξεκίνησε την Πρώτη Σταυροφορία εναντίον των Αγίων Τόπων πριν από μια χιλιετία περίπου, πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να γεφυρώσει τις διαφορές.

Ο Φραγκίσκος ταξίδεψε στο Ιράκ την εποχή της Σαρακοστής όχι μόνο ως πάστορας αλλά και ως μετανοημένος. Το ταξίδι του ήταν μια πράξη μεταμέλειας –την πιο δημόσια και ισχυρή από έναν Δυτικό ηγέτη μέχρι τώρα- για την εισβολή του 2003 στο Ιράκ και όλη την αιματοχυσία και την αστάθεια που αυτή εξαπέλυσε.

ΑΔΕΛΦΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ

Ενώ ήταν απομονωμένος στο Βατικανό κατά την διάρκεια της πανδημίας, ο Φραγκίσκος έγραψε το Fratelli Tutti ή «Όλοι Αδελφοί», μια ευρεία εγκύκλιο σχετικά με το πώς ο διάλογος μπορεί να προωθήσει την ειρηνική συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών. Ανοίγει με την ιστορία του Φραγκίσκου της Ασίζης, του αγίου που, το 1219, ταξίδεψε στην Αίγυπτο κατά την διάρκεια της πυρκαγιάς της Πέμπτης Σταυροφορίας για να κατανοήσει καλύτερα τον Μουσουλμάνο ηγέτη της περιοχής, Sultan Malik al-Kamil. Ο πάπας πήρε το όνομά του από τον μεσαιωνικό άγιο και αναμφίβολα θυμάται αυτό το ταξίδι όταν έκανε τα δικά του ταξίδια στη Μέση Ανατολή.

Φυσικά, ο Φραγκίσκος δεν έχει καμία επιθυμία να επαναλάβει τις ζηλωτικές εχθροπραξίες εκείνης της εποχής. Έχει δώσει προτεραιότητα στις χριστιανο-μουσουλμανικές σχέσεις στα υψηλότερα επίπεδα, με στόχο να υπονομεύσει τη μηδενιστική άποψη ότι η Χριστιανοσύνη και το Ισλάμ είναι κλειδωμένα σε μια αρχέγονη «σύγκρουση πολιτισμών». Δεν υπάρχει συγκρίσιμος θεσμός με τον παπισμό στο Ισλάμ, αλλά ορισμένοι θρησκευτικοί ηγέτες απολαμβάνουν υψηλό κύρος. Ο πάπας έχει αναπτύξει μια φιλία με τον Sheikh Ahmad al-Tayyeb, τον μεγάλο ιμάμη του τζαμιού al Azhar στο Κάιρο και ηγετική προσωπικότητα του σουνιτικού Ισλάμ. Οι δύο άνδρες υπέγραψαν κοινή δήλωση στο Αμπού Ντάμπι το 2019 με την οποία δεσμεύτηκαν σε μια «κουλτούρα αμοιβαίου σεβασμού» και χαρακτήρισαν την βία στο όνομα της θρησκείας ως μια κατάχρηση του ονόματος του Θεού. Αυτή η δήλωση σηματοδότησε επίσης την ειρήνευση. Ο Ταγίμπ ήταν σε σύγκρουση με την Αγία Έδρα κατά την διάρκεια της θητείας του προκάτοχου του Φραγκίσκου, Βενέδικτου, όταν ο ιμάμης ισχυρίστηκε ότι τα σχόλια του πρώην πάπα το 2011 σχετικά με την τρομοκρατική βία έκαναν τα βάσανα των Μουσουλμάνων να φαίνονται ελάχιστα. Από την εκλογή του το 2013, ο Φραγκίσκος έθεσε ως προτεραιότητα τις καλές σχέσεις μεταξύ του Βατικανού και al Azhar.