Κινδυνεύουν οι σχέσεις Αιγύπτου – Ισραήλ;

Ένα κομβικό ερώτημα είναι αν, εφαρμόζοντας διαφορετικές πολιτικές από το Επιτελείο, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, θα μπορούσε να αναμορφωθεί η αντίληψη που έχει η αιγυπτιακή κοινή γνώμη για την πολιτική της αιγυπτιακής κυβέρνησης έναντι του Ισραήλ. Δεδομένης της μεγάλης σημασίας που έχει η Συνθήκη Ειρήνευσης με το Ισραήλ για τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας της Αιγύπτου, οι αιγύπτιοι ηγέτες δεν αντέχουν να γυρίσουν σε εντάσεις με το Ισραήλ ανάλογες με αυτές που υπήρχαν πριν την Συνθήκη, καθώς αυτό θα αποτελούσε την πηγή μιας ανάφλεξης οποιαδήποτε στιγμή. Με λίγα λόγια, μια διαφορετική προσέγγιση είναι δυνατή – αλλά δεν θα είναι εύκολη.
Πρώτον, το Επιτελείο και οι πολιτικοί ηγέτες της Αιγύπτου θα πρέπει να εργαστούν στενά με το Ισραήλ, την Παλαιστινιακή Αρχή και τις ΗΠΑ για να δημιουργήσουν τις συνθήκες επανάληψης μιας σοβαρής ειρηνευτικής διαδικασίας μεταξύ ισραηλινών και παλαιστινίων. Αυτή η διαδικασία δεν θα πρέπει να δημιουργήσει προσδοκίες μιας γρήγορης επίλυσης ζητημάτων ή άμεσων αποτελεσμάτων αλλά αντί για αυτό να δείξει τις δύο πλευρές δεσμευμένες στο να κάτσουν κάτω και να δουλέψουν πάνω στα δύσκολα προβλήματα που τις χωρίζουν. Στην ομιλία του της 19ης Μαΐου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, με την οποία έκανε έκκληση για διαπραγματεύσεις στη βάση των συνόρων του 1967 με ανταλλαγή εδαφών, πρόσφερε μια λογική διέξοδο προς τα εμπρός. Η Αίγυπτος πρέπει να θεωρηθεί ως ο ενεργός υποστηρικτής του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής στο να δεχτούν αυτές τις αρχές σαν ένα βήμα εκκίνησης για συνομιλίες. Είναι σίγουρο ότι ούτε η αιγυπτιακή ηγεσία ούτε καν η επανάληψη των συνομιλιών μεταξύ ισραηλινών και παλαιστινίων μπορούν να κατευνάσουν την οργή στους δρόμους των αραβικών πόλεων –τουλάχιστον η μαζική απαίτηση για αλλαγή εσωτερικής πολιτικής δεν πρόκειται να αλλάξει – αλλά μπορούν να αφαιρέσουν κάποιο από το δηλητήριο που χύνεται στις διαδηλώσεις.
Δεύτερον, στην Αίγυπτο, το Επιτελείο και η κυβέρνηση πρέπει να χαράξουν μια πιο καθαρή γραμμή ανάμεσα στην ελεύθερη έκφραση και τις έκνομες και βίαιες εκδηλώσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι η χώρα πρέπει να γυρίσει σε νόμους για «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» που δίνουν στην αστυνομία απεριόριστη δύναμη να παράξει τις διαφωνίες
Είναι προτιμότερο, οι νέοι κυβερνήτες της Αιγύπτου να κάνουν ξεκάθαρο, προβαίνοντας σε δημόσιες δηλώσεις και εφαρμόζοντας την ισχύ του νόμου, ότι η βία είναι απαράδεκτη και ότι η συμπεριφορά του όχλου δεν πρόκειται να καθοδηγήσει ή να υπαγορεύσει την κυβερνητική πολιτική. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι λογικό να συμπεράνει κανείς ότι το κύρος της Συνθήκης μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ και οι διμερείς τους σχέσεις θα παραμείνουν ένα κεντρικό ζήτημα στον αιγυπτιακό εσωτερικό δημόσιο διάλογο. Όσοι αντιτίθενται στην Συνθήκη θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους, αλλά το ίδιο πρέπει να συμβεί και για εκείνους που πιστεύουν ότι η Συνθήκη ήταν και συνεχίζει να είναι κρίσιμη για την αιγυπτιακή ευημερία.
Τρίτον, οι αιγυπτιακές Αρχές πρέπει να ξαναπάρουν τον έλεγχο του Σινά, διασφαλίζοντας την εσωτερική ασφάλεια στην περιοχή και προφυλάσσοντας τα αιγυπτιακά σύνορα. Στη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών, το Ισραήλ και η Αίγυπτος συμφώνησαν να επιτρέψουν την ανάπτυξη αρκετών αιγυπτιακών μονάδων στρατού στο ανατολικό Σινά. Το Σύμφωνο Ειρήνης απαγόρευε την ανάπτυξη αιγυπτιακών δυνάμεων στην περιοχή. Με βάση αυτή την άνευ προηγουμένου συνεργασία σε θέματα ασφάλειας, είναι η ώρα για την Αίγυπτο να φέρει μερικά αποτελέσματα: Να αποτρέψει διασυνοριακές επιχειρήσεις από το Σινά, να σταματήσει τη διακίνηση μέσω τούνελ από και προς την Γάζα και να προστατέψει τον αγωγό φυσικού αερίου που πηγαίνει στο Ισραήλ και πάρα πέρα.
Η αποτυχία του Επιτελείου να κινηθεί πάνω σε όλα αυτά τα ζητήματα θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση στην περιοχή και να οδηγήσει σε μια αρνητική περιδίνηση τις διμερείς σχέσεις, περιδίνηση από την οποία θα είναι δύσκολο να ξεφύγει κανείς. Όντως, η μελλοντική επιτυχία της επανάστασης στην Αίγυπτο εξαρτάται από την ευθυγράμμιση πολλών δυνάμεων ταυτόχρονα: να προωθηθεί η κουλτούρα της δημοκρατίας και να δημιουργηθούν τα θεσμικά όργανα και οι κανόνες μιας δημοκρατικής κοινωνίας, να αναπτυχθεί η οικονομία έτσι ώστε να υπάρξουν θέσεις εργασίας για τον αιγυπτιακό λαό και να σταθεροποιηθεί η ασφάλεια στην περιοχή της Αιγύπτου.
Για πάνω από 30 χρόνια η ειρήνη μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο της σταθερότητας στη Μέση Ανατολή αλλά και της προσπάθειας για την υλοποίηση μιας περιεκτικής αραβο-ισραηλινής ειρήνευσης. Η αιγυπτιακή επανάσταση που έχει φέρει τόσες ελπίδες για μια μετάβαση στη δημοκρατία, δεν πρέπει ταυτόχρονα να υπονομεύσει τις βάσεις της ειρήνης.
Πρωτότυπο: http://www.foreignaffairs.com/articles/68275/daniel-c-kurtzer/is-the-egy...

Copyright © 2002-2010 by the Council on Foreign Relations, Inc.