Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι κάτι καλό για την οικονομία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι κάτι καλό για την οικονομία

Γιατί η δαιμονοποίηση των επιχειρήσεων είναι ανούσια
Περίληψη: 

Αντί να ποτίσει τις μεγάλες επιχειρήσεις με ξύδι – όπως παροτρύνουν οι «αγανακτισμένοι» στις ΗΠΑ (Occupy Wall Street) – η Ουάσιγκτον θα πρέπει να του προσφέρει μέλι. Κάτι τέτοιο θα ανοίξει το πορτοφόλι τους για τη χρηματοδότηση νέων επενδύσεων, για την ενίσχυση της οικονομίας, και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Ο GARY HUFBAUER είναι βασικός υπότροφος της έδρας Reginald Jones στο Ινστιτούτο Peterson για τα Διεθνή Οικονομικά.
Ο MARTIN VIEIRO είναι αναλυτής ερευνών στο Peterson Institute.

Ακόμη και αν οι διαδηλώσεις των «αγανακτισμένων» στις ΗΠΑ (Occupy Wall Street) [1] δείχνουν κατά περιόδους να είναι χωρίς συνοχή, ένα κύριο θέμα τους είναι σαφές: ο θυμός για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Με βάση αυτό, οι «αγανακτισμένοι» ευθυγραμμίζονται όχι μόνο με τα όσα σκιαγραφεί το Χόλυγουντ (πριν ακόμα και από το κλασικό «Citizen Kane» του 1941), αλλά και με την κοινή αντίληψη του μέσου Αμερικανού. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων σε πρόσφατη δημοσκόπηση της εταιρείας Gallup είπαν ότι πιστεύουν πως οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν υπέρμετρα μεγάλη δύναμη. Η αίσθηση αυτή υπερβαίνει τις κομματικές γραμμές. Οι λόγοι φαίνονται αρκετά απλοί. Οι επικεφαλής των επιχειρήσεων κατατάσσονται συνήθως στο κορυφαίο 1% του πληθυσμού από εισοδηματικής απόψεως. Εν τω μεταξύ, η ανεργία παραμένει πάνω από 9% - και είναι πολύ υψηλότερη μεταξύ των μειονοτήτων και των νέων – ενώ ακόμη οι επιχειρήσεις κάθονται πάνω σε κεφάλαια τρισεκατομμυρίων δολαρίων που παραμένουν στο περιθώριο της οικονομικής δραστηριότητας.

Όμως, αυτή η αντίδραση βασίζεται σε τρεις συνήθεις παρανοήσεις σχετικά με μεγάλες εταιρείες των ΗΠΑ. Η πρώτη είναι ότι η Wall Street και οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι το ίδιο πράγμα. Όταν ρωτήθηκαν ξεχωριστά σχετικά με τις «μεγάλες εταιρείες» και τα «χρηματοπιστωτικά ιδρύματα», ίδιο ποσοστό των Αμερικανών, το 67%, συμφώνησαν ότι κάθε ομάδα από τις προαναφερθείσες επιχειρήσεις έχει συγκεντρώσει πάρα πολλή δύναμη. Η δυσαρέσκεια για την Wall Street είναι κατανοητή. Οι πρακτικές της οδήγησαν στον άγριο δανεισμό και την πώληση τοξικών περιουσιακών στοιχείων αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε ανυποψίαστους επενδυτές. Όταν ο πύργος από τραπουλόχαρτα κατέρρευσε το 2008, η κυβέρνηση Τζορτζ Μπους αναγκάστηκε να διασώσει τη Wall Street.

Αλλά τίποτε από αυτά δεν εξηγεί γιατί οι Αμερικανοί είναι εξίσου δυσαρεστημένοι με τις μεγάλες εταιρίες. Οι μόνες επιχειρήσεις που είναι μη χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και έλαβαν οικονομικά πακέτα σωτηρίας ήταν οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, αλλά η διάσωσή τους δεν είναι το αντικείμενο των πολύ δημοφιλών διαμαρτυριών των «αγανακτισμένων». Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι στην πραγματικότητα λιγότερο φιλικές προς τις επιχειρήσεις από όσο πολλές άλλες χώρες - ακόμη και οι δήθεν υπέρμαχες της ισότητας, όπως ο Καναδάς και η Σουηδία. Η Ουάσιγκτον επιβάλλει το δεύτερο υψηλότερο συντελεστή φορολογίας των επιχειρήσεων μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, πίσω μόνο από την Ιαπωνία. Και σε αντίθεση με σχεδόν κάθε πρωτεύουσα στον κόσμο, η Ουάσιγκτον απαιτεί από τις πολυεθνικές με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες να πληρώνουν φόρους εγχωρίως για κέρδη που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό.

Η δεύτερη παρανόηση συγχέει τις μεγάλες επιχειρήσεις με τους εκατομμυριούχους. Τα διάσημα λόγια του δημοκρατικού υποψήφιου για το προεδρικό αξίωμα Mitt Romney, «οι εταιρείες οι άνθρωποι, φίλε μου», είναι νομικώς ορθή. Η εταιρική προσωπικότητα είναι μια νομική αρχή που έχει θεσπιστεί εδώ και πολύ καιρό. Αλλά, ο Romney μιλούσε για τους ανθρώπους που εργάζονται σε εταιρείες ή είναι ιδιοκτήτες τους: τους εργαζόμενους και τους μετόχους. Και πολύ λίγοι από αυτούς κερδίζουν εισόδημα ενός εκατομμυρίου δολαρίων το χρόνο ή περισσότερο. Πράγματι, οι εκκλήσεις για υψηλότερη φορολόγηση των εκατομμυριούχων, συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών στελεχών, δεν πρέπει να συγχέεται με τις εκκλήσεις για αύξηση της φορολογίας των επιχειρήσεων. Η αύξηση του πραγματικού φορολογικού συντελεστή για τις σημαντικές εταιρείες των ΗΠΑ θα συμβάλει μόνο στην επιδείνωση των μειονεκτημάτων τους σχετικά με την παγκόσμια ανταγωνιστική τους θέση. Αυτό θα πλήξει την οικονομία των ΗΠΑ και θα βοηθήσει πολύ λίγο στο να βγουν χρήματα από τις τσέπες του Warren Buffett και των δισεκατομμυριούχων συναδέλφων του ή από ανώτατα στελέχη όπως ο Jeffrey Immelt, ο επικεφαλής της General Electric. Στην πραγματικότητα, εάν ο στόχος είναι να φορολογηθούν οι πλούσιοι, το σχέδιο του Warren Buffett προκειμένου οι εκατομμυριούχοι να φορολογηθούν περισσότερο από τη μεσαία τάξη είναι η σωστή οδός που πρέπει να βαδίσουμε. Η ιδέα υιοθετήθηκε από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα στο σχέδιό του για τη μείωση του ελλείμματος στα μέσα Σεπτεμβρίου. Οι Δημοκρατικοί κάνουν λάθος όταν επιδιώκουν να αυξήσουν τους φορολογικούς συντελεστές και για τις μεγάλες επιχειρήσεις και για τους πλούσιους. Το λάθος των Ρεπουμπλικανών είναι να υποστηρίξουν μείωση των φορολογικών συντελεστών τόσο για τους εύπορους ιδιώτες όσο και και για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Η σωστή συνταγή είναι να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές για τις επιχειρήσεις και να αυξηθούν ελαφρώς για τους πλούσιους.

Η τρίτη συχνή παρανόηση έχει να κάνει με το ρόλο των μεγάλων επιχειρήσεων στην καινοτομία. Σε μια προηγούμενη εποχή, οι Αμερικανοί εξιδανίκευαν το οικογενειακό αγρόκτημα. Σήμερα, εκτιμούμε ιδιαίτερα τις μεγάλες ιδέες που προέρχονται από… μικρούς χώρους. Είναι αλήθεια ότι ο Steve Jobs κατασκεύασε τον πρώτο υπολογιστή της Apple στο γκαράζ του και ότι ο Mark Zuckerberg πληκτρολόγησε τις αρχικές γραμμές του κώδικα για το Facebook στο δωμάτιο της εστίας του. Αλλά η ιδιοφυΐα του Jobs, του Zuckerberg, και πολλών άλλων ήταν στο να μετατρέψουν την ιδέα τους σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικές παγκόσμιες επιχειρήσεις. Η Apple απασχολεί σήμερα 46.000 εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης - και αυτό είναι η συνδυασμένη ενέργεια των εν λόγω εργαζομένων που παρήγαγαν το iPod, το iPhone και το iPad.

Στο γύρισμα του εικοστού πρώτου αιώνα, η Εθνική Ακαδημία Μηχανικών κατέταξε τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του προηγούμενου αιώνα με βάση το πώς κάθε καινοτομία βελτίωσε την ποιότητας της ζωής των ανθρώπων. Μεγάλες επιχειρήσεις των ΗΠΑ - οι εταιρείες Edison, General Electric, AT & T, και General Motors – έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διανομή της πλειοψηφίας αυτών των επιτευγμάτων.