Πώς επιβιώνει ένας δικτάτορας

Σίγουρα ο Ερντογάν έχει υιοθετήσει μια πολιτική ανοιχτής αντιπαράθεσης με τον Άσαντ. Η Τουρκία συμφώνησε επίσης να συμπλεύσει με μερικές από τις κυρώσεις του Αραβικού Συνδέσμου και προσέφερε καταφύγιο στο διοικητή και αρκετά στελέχη του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, δηλαδή την ομάδα των αποστατών από τις δυνάμεις του Assad, οι οποίοι εμπόδισαν τις δυνάμεις ασφαλείας να ανακαταλάβουν, μεταξύ άλλων περιοχών, τη ζωτικής σημασίας πόλη Χομς. Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου μέχρι που υπέδειξε [3] ότι αν συνεχιστούν οι δολοφονίες, η Άγκυρα δεν θα απέκλειε περιορισμένη ανθρωπιστική παρέμβαση. Η πιο πιθανή μορφή θα ήταν καθοριστεί μια ασφαλής ζώνη κατά μήκος των συνόρων – αυτό που οι δημοσιογράφοι που ασχολούνται με το συριακό ζήτημα αναφέρουν ως ένα είδος συριακής «Βεγγάζης», όπως η βάση των ανταρτών στη Λιβύη νωρίτερα φέτος.

Παρ 'όλα αυτά, οι Τούρκοι σταμάτησαν πριν να βάλουν πόδι στο έδαφος της Συρίας. Και ο Άσαντ θα ήθελε να μείνουν τα πράγματα ως έχουν. Το συριακό καθεστώς πιστεύει ότι έχει ακόμα δύο «χαρτιά» να παίξει για να συγκρατήσει την Άγκυρα από μια ενεργό παρέμβαση: ο συνεχιζόμενος πόλεμος της τουρκικής κυβέρνησης εναντίον του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK) και την απροθυμία της να έλθει σε σύγκρουση με το Ιράν.

Ο Άσαντ αποκαθιστά σχέσεις με το PKK, επιτρέποντας στο ΡΚΚ να δημιουργήσει βάσεις σε συριακό έδαφος, κάτι που είχε απαγορευθεί από το 1988 ως μέρος μιας συμφωνίας ειρήνης με την Τουρκία. Το Ιράν έχει επίσης χρησιμοποιήσει το ΡΚΚ εναντίον της Τουρκίας. Τον Αύγουστο, σύμφωνα με πληροφορίες, συνελήφθη και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος, ο εν ενεργεία αρχηγός του ΡΚΚ κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων στα βουνά Καντίλ. Οι Τούρκοι εξηγούν την κίνηση ως ένα μήνυμα να αφήσουν ήσυχη τη Δαμασκό. Επιπλέον, σύμφωνα με την Le Figaro [4], ο Άσαντ έφτασε μέχρι του σημείου να επιτρέψει στο κόμμα Συριακή Κουρδική Δημοκρατική Ένωση, μια θυγατρική του ΡΚΚ, για να λειτουργούν σε κουρδικές περιοχές της Συρίας. Σε αντάλλαγμα, το κόμμα φέρεται να συμφώνησε να μην συμμετάσχει στις διαδηλώσεις μαζί με τη Συριακή Αραβική αντιπολίτευση.

Αλλά το Κουρδικό «χαρτί» δεν είναι ισχυρό, λόγω κυρίως του ότι οι Κούρδοι της Συρίας δεν έχουν επενδύσει στην επιβίωση Ασάντ. Εν τω μεταξύ, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Κατάρ τον Οκτώβριο, ο Νταβούτογλου προειδοποίησε ότι η Συρία θα πρέπει να θυμάται το παρελθόν, αναφερόμενος στο 1998, όταν η Τουρκία απείλησε να εισβάλει στην Συρία για την υποστήριξή της προς το PKK. Η Άγκυρα έστειλε ενισχύσεις στα σύνορα, κίνηση η οποία ήταν αρκετή για να πείσει τη Δαμασκό να υπογράψει σύντομα μία συμφωνία τερματισμού κάθε υποστήριξης προς το ΡΚΚ.

Εξηγώντας τις συνθήκες υπό τις οποίες η Τουρκία θα μπορούσε να αποφασίσει να παρέμβει ενεργά, ο επικεφαλής σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, σημείωσε [5], ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί πριν να αρχίσουν «εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ... να μεταναστεύουν στην Τουρκία». Κι αν οι Τούρκοι πράγματι αποφασίσουν μια περισσότερο επιθετική πολιτική, θα θελήσουν πρώτα να εξασφαλίσουν μια διεθνή εντολή και μια ισχυρή υποστήριξη του ΝΑΤΟ, επειδή η Άγκυρα δεν θα ήθελε να αντιμετωπίσει μόνη της πιθανά αντίποινα από τη Συρία και το Ιράν.

Ωστόσο, παρότι η Γαλλία έχει ταχθεί υπέρ της δημιουργίας «ανθρωπιστικών ζωνών», το υπόλοιπο του ΝΑΤΟ δεν το έχει κάνει. Ο πιο σημαντικός παίκτης, οι Ηνωμένες Πολιτείες, αποφεύγει την άμεση παρέμβαση. Αντ 'αυτής, η Ουάσιγκτον κάνει έκκληση για αποστολή διεθνών παρατηρητών και εμβάθυνση των οικονομικών και πολιτικών πιέσεων. Η μόνη σημαντική δήλωση για το τι θα μπορούσε να επιταχύνει μια παρέμβαση ήρθε από τον εκπρόσωπο των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, Ivo Daalder. Κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας στις 7 Νοεμβρίου στο Ατλαντικό Συμβούλιο, παρουσίασε τρεις προϋποθέσεις για να εξεταστεί η παρέμβαση στη Συρία: «μια αποδεδειγμένη ανάγκη, μια περιφερειακή υποστήριξη και μια στέρεη νομική βάση για δράση». Κανένα από αυτά, πρόσθεσε γρήγορα ο ίδιος, δεν ταιριάζει στην περίπτωση της Συρίας. Δεν είναι σαφές τι μπορεί να θεωρηθεί ως «αποδεδειγμένη ανάγκη», αν και ίσως το σενάριο του Kalin περί εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων προσφέρει μια ένδειξη. Η αναφορά σε «νομική βάση για τη δράση» σημαίνει να υπάρξει μια εντολή του ΟΗΕ, η οποία, δεδομένου του βέτο της Ρωσίας, είναι απίθανο να δοθεί σύντομα. Το αποτέλεσμα είναι ότι κάθε παίκτης αποφεύγει την «καυτή πατάτα», με τις Ηνωμένες Πολιτείες να κοιτούν προς τον Αραβικό Σύνδεσμο και την Τουρκία για πρωτοβουλίες, με την Τουρκία, εντελώς προβλέψιμα, να περιμένει να πάνε τα πράγματα τόσο άσχημα για τους άλλους ώστε να παρέμβει εντέλει.

Τώρα, περισσότερο από οποιαδήποτε επικείμενη διεθνή παρέμβαση, το μεγαλύτερο πρόβλημα του Άσαντ έχει γίνει η αδυναμία του να χρησιμοποιήσει το χρόνο που κέρδισαν γι’ αυτόν οι σύμμαχοί του και οι επιφυλακτικοί εχθροί του, προκειμένου να κατευνάσει τους διαδηλωτές και να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της χώρας χωρίς να χρησιμοποιήσει τόση πολύ βία και να προκαλέσει τελικά μια εξωτερική παρέμβαση. Μετά τις αποτυχημένες προσπάθειές του να στρέψει τις εγχώριες φατρίες τη μια εναντίον της άλλης, ο Άσαντ έχει αναγάγει σε εθνικό παιχνίδι το «κλέφτες και αστυνόμοι» με τους διαδηλωτές και έναν αυξανόμενο αριθμό αποστατών από το στρατό. Η όλο και πιο αιματηρή στρατηγική έχει μειώσει τον κύκλο των φίλων του Assad - στο εξωτερικό και στο εσωτερικό. Του απομένουν λιγότεροι σύμμαχοι μέσα στη Συρία μέρα με τη μέρα, και ακόμη και η αξιοπιστία της Ρωσίας και η διστακτικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών θα μπορούσαν τελικά να τεθούν σε δοκιμασία αν διογκωθεί ο αριθμός των νεκρών στη Συρία. Και είναι σχεδόν βέβαιο ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί.