Ο στρατός της Αιγύπτου μαθαίνει το μάθημά του

Το SCAF έχει δύο βασικά πλεονεκτήματα στη προσπάθεια του να κερδίσει τη κοινή γνώμη. To πρώτο είναι η ευρεία υποστήριξη που απολαμβάνει ο στρατός λόγω της καθολικής στράτευσης, γεγονός που επιτρέπει στους ηγέτες του να προβάλουν το στράτευμα ως τον «στρατό του λαού». Ο αιγυπτιακός στρατός χαίρει της αγάπης του λαού έχοντας πετύχει στο παρελθόν υπερήφανες «νίκες», όπως εκείνη του αραβο-ισραηλινού πολέμου το 1973 για την οποία οι Αιγύπτιοι πιστεύουν (λανθασμένα, λαμβάνοντας υπόψη μας τις προδιαγραφές της νίκης) ότι έχουν κερδίσει. Στην ομιλία του προς το έθνος την περασμένη Τρίτη, ο πρόεδρος του SCAF, Mohamed Hussein Tantawi , χρησιμοποίησε προς όφελός του το φιλο-στρατιωτικό κλίμα, λέγοντας, «Εμείς στο σώμα των ενόπλων δυνάμεων - το σχολείο του πατριωτισμού – ήμαστε συνηθισμένοι στο να αντιμετωπίζουμε δυσκολίες και είμαστε εκπαιδευμένοι να είμαστε υπομονετικοί μέχρι να φτάσουμε στον στόχο μας με σωστό προγραμματισμό και αποφασιστικότητα έτσι ώστε να πετύχει». Αυτό είναι το είδος του μηνύματος που αντηχεί στην Αίγυπτο - όπου μια δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο από το Κέντρο Στρατηγικών Μελετών Al-Ahram σημειώνει ότι το 90% των Αιγυπτίων υποστηρίζει το SCAF . (Παρά τις αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ του SCAF και των πολιτικών κομμάτων της Αιγύπτου, οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις εξακολουθούν να αναφέρουν ότι περισσότερο από το 60% των Αιγυπτίων υποστηρίζει τους στρατιωτικούς ηγέτες).

Το δεύτερο εργαλείο είναι ο έλεγχος του SCAF στα κρατικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία έχει χρησιμοποιήσει για να κατηγορήσει τους διαδηλωτές για τις συνεχιζόμενες ταραχές στην Αίγυπτο. Την Παρασκευή, το κρατικό κανάλι Al-Ahram είχε το βαρύγδουπο κεντρικό τίτλο: «Τελευταία ευκαιρία: Σταθερότητα ή Χάος», ενώ ο τίτλος του Σαββάτου προειδοποιούσε για τον «Κίνδυνο της διαίρεσης» λόγω ενός «συνασπισμού της σιωπηλής πλειοψηφίας» υπέρ του SCAF που διαμορφώθηκε για να αντιπαρατεθεί με τους αντι-SCAF διαδηλωτές της πλατείας Ταχρίρ. Λίγο καιρό πιο πριν, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης είχαν βάλει στο στόχαστρο τις διαδηλώσεις κατηγορώντας ότι εκείνες ευθύνονται για σχεδόν τα πάντα, από την άνοδο των ριζοσπαστικών Ισλαμιστών μέχρι τα άσχημα οικονομικά της Αιγύπτου. Και δεδομένης της βαθιάς εισχώρησης των υπό κυβερνητικό έλεγχο μέσων μαζικής ενημέρωσης στη κοινωνία, είναι ευρέως διαδεδομένη η άποψη μεταξύ των επικριτών του SCAF, ότι αυτή η εκστρατεία λειτουργεί. «Κανείς δεν ακούει τους ανθρώπους στη Tahrir, επειδή κανείς δεν γνωρίζει τίποτα από πολιτική», μου είπε ο Fathi Abdullah, ιδιοκτήτης καντίνας στην Imbaba που συμπάσχει με τους διαδηλωτές, «Ο Χόσνι Μουμπάρακ διέφθειρε ολόκληρη την πολιτική ζωή στην Αίγυπτο και σκότωσε τα δικαιώματά μας».

Πράγματι, ενώ είναι δύσκολο να μετρηθεί η επιτυχία της εκστρατείας του SCAF για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης εναντίον των διαδηλωτών, ένας σημαντικός αριθμός των Αιγυπτίων έχει εκφράσει την απογοήτευσή του για τις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις. «Δεν θέλουμε καν να είναι εκεί, επειδή κρατούν την χώρα πίσω», είπε ο Ahmed Refai, 55 ετών, καταστηματάρχης στην Imbaba. Σε ένα κοντινό καφενείο, ο Mohamed Mahmoud, ένας 20χρονος δάσκαλος, συμφώνησε. «Είμαι εναντίον τους», μου είπε, «επειδή κάθε κόμμα στην Ταχρίρ έχει ιδιοτελείς απαιτήσεις και φοβάται την αποτυχία στις εκλογές. Μιλούν για δημοκρατία, αλλά η δημοκρατία είναι στις κάλπες και στην εκλογική διαδικασία». Άλλοι δήλωσαν ότι εκτιμούν τις προσπάθειες των διαδηλωτών, αλλά εγκρίνουν το σχέδιο που πρόσφατα ανακοίνωσε το SCAF για παράδοση της εξουσίας σε μια εκλεγμένη πολιτική εξουσία έως την 1η Ιουλίου 2012. «Οι διαδηλωτές ζητούν το τέλος του SCAF και οι περισσότεροι εξωθούν τις καταστάσεις, κάτι που δεν είναι σωστό» λέει ο Baghat al-Shair, 38 ετών, διαδηλωτής που διαφωνεί με ό,τι γίνεται στη Ταχρίρ και χαράσσει διαχωριστικές γραμμές από τους συντρόφους του.

Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι το SCAF μπορεί να επαναπαυθεί. Παρότι ακόμα και οι πιο οργανωμένες πολιτικές δυνάμεις της Αιγύπτου, συμπεριλαμβανομένης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και διάφορων ομάδων Σαλαφιστών, έχουν ως επί το πλείστον κρατήσει τις αποστάσεις τους από αυτό το γύρο των κινητοποιήσεων, αυτό δεν σημαίνει ότι στηρίζουν τη στρατιωτικής εξουσία. Ωστόσο, οι οργανώσεις θεωρούν ότι μία καθοδηγούμενη από το Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων (SCAF) μεταβατική εξουσία είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι οι εκλογές θα πραγματοποιηθούν - αλλά, μόλις εκλεγούν, προσβλέπουν σε μία γρήγορη μετουσίωση της λαϊκής νομιμοποίησης που απολαμβάνουν, σε άμεση εξουσία. Για το λόγο αυτό, οι συγκεκριμένες πολιτικές οργανώσεις, σε αντίθεση με πολλούς από τους κοσμικούς ομολόγους τους, αντιτίθενται σθεναρά στην προσπάθεια του SCAF να εγκαθιδρύσει «υπερ-συνταγματικές αρχές» οι οποίες θα εξασφαλίζουν την αυτονομία του στρατού αναφορικά με τις υποθέσεις του, και για το λόγο αυτό, ο εκπρόσωπος της Αδελφότητας Kamal al-Helbawy ζήτησε συρρίκνωση του ρόλου του στρατού μετά τις εκλογές. Επομένως, αν το SCAF προτίθεται να διατηρήσει την εξουσία πέραν του παρόντος μεταβατικού σταδίου, είναι πιθανό να βρεθεί αντιμέτωπο με ένα κοινοβούλιο εκλεγμένο από τη λαό που θα διαθέτει την υποστήριξη κομμάτων με μεγάλη λαϊκή βάση, τα οποία θα μπορούσαν να ξεκινήσουν ένα νέο γύρο κινητοποιήσεων που θα εκτείνεται σε πολύ μεγαλύτερη ακτίνα από εκείνη της περιμέτρου της πλατείας Ταχρίρ.

Προς το παρόν, όμως, το SCAF παίζει σωστά τα χαρτιά του. Οι βουλευτικές εκλογές, που άρχισαν τη Δευτέρα, έχουν δημιουργήσει θετικά συναισθήματα ακόμα και στην πλατεία Ταχρίρ, όπου ο αριθμός των διαδηλωτών έχει πέσει κατακόρυφα. Αλλά αν οι εκλογές φέρουν ξαφνικά βία ή εάν το SCAF αποτύχει να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του για παραχώρηση της εξουσίας μέχρι τον Ιούλιο του 2012, ο κίνδυνος μαζικών διαδηλώσεων υπό ισλαμική καθοδήγηση είναι μεγάλος. Αυτή η «τρίτη επανάσταση» είναι βέβαιο ότι θα γινόταν αισθητή στο Zamalek, και πέρα από αυτό.