Πώς μπορεί να αποφευχθεί η κατάρρευση της Συρίας

Υπάρχουν αναφορές ότι η τοπική βία έχει ήδη πάρει μια θρησκευτική διάσταση. Ο Άσαντ, όπως και ο πατέρας του, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δική του μειονοτική κοινότητα των Αλάουι, δίνοντας στους πιστούς του καίριες θέσεις των υπηρεσιών ασφαλείας και της οικονομίας. Επιπλέον, έχει ενσωματώσει Χριστιανούς, Δρούζους και οικογένειες εμπόρων, ενώ έχει κρατήσει στο περιθώριο τις σουνιτικές αραβικές μάζες. Η αντιπολίτευση, απαντά σε αυτή το ευνοιοκρατία βιαιοπραγώντας κατά των μειονοτήτων. Όπως ο δημοσιογράφος Nir Rosen ισχυρίζεται [2], «Όσο περισσότερο η σύγκρουση τραβά σε μάκρος, το πιο πιθανό είναι να καταλήξει σε μια μάχη της πολιτοφυλακής των σουνιτών εναντίον της πολιτοφυλακής των Αλαουιτών». Με άλλα λόγια, οι πυροβολισμοί δεν θα σταματήσουν μόνο και μόνο επειδή ο Άσαντ θα έχει φύγει.

Οι ξένες δυνάμεις, στο μεταξύ, ανακατεύουν την κατσαρόλα. Η Τουρκία αρνείται επισήμως ότι εξοπλίζει τους αντάρτες, αλλά φιλοξενεί τον Ελεύθερο Στρατό της Συρίας (FSA). Πηγές υποστηρίζουν ότι η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ βοηθούν, επίσης, με τον εξοπλισμό των ομάδων κατά του Άσαντ και πιέζοντας [3] τις φυλές κατά μήκος των συνόρων της Συρίας με το Ιράκ να τις υποστηρίξουν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο γερουσιαστής Τζον Μακ Κέιν έφτασε να κάνει έκκληση στους συμμάχους των ΗΠΑ να εξοπλίσουν την αντιπολίτευση και είπε [4] ότι «οι άνθρωποι που σφαγιάζονται αξίζουν να έχουν τη δυνατότητα να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους». Όλες αυτές οι δυνάμεις, ωστόσο, έχουν ελαφρώς διαφορετικά συμφέροντα στην περιοχή και θα μπορούσαν να καταλήξουν να υποστηρίζουν διαφορετικά άλογα όταν το καθεστώς του Άσαντ πέσει. Εν τω μεταξύ, το Ιράν πρόσφατα ελλιμένισε πολεμικά του πλοία στο λιμάνι της Συρίας, Ταρτούς, κάτι που, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο της χώρας Fars, αποτελεί μια «σοβαρή προειδοποίηση [5]» ότι μια επέμβαση στη Συρία θα μπορούσε να προκαλέσει έναν ευρύτερο πόλεμο στην περιοχή.

Έτσι, ο εξοπλισμός της αντιπολίτευσης μπορεί να ενισχύσει τις πιθανότητες πτώσης του καθεστώτος, αλλά το οικονομικό σοκ και η κλιμάκωση της εγχώριας περιφερειακής βίας που θα τη συνοδεύουν αυξάνουν την πιθανότητα ότι η Συρία θα γίνει ένα αποτυχημένο κράτος. Μια αποτυχημένη Συρία δεν θα αποτελεί μόνο ανθρωπιστική τραγωδία, αλλά θα είναι και το πιο επικίνδυνο κράτος στον κόσμο.

Αξιόπιστα στοιχεία είναι δύσκολο να βρεθούν (κάτι που ποτέ δεν είναι καλό σημάδι), αλλά σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, η Συρία έχει ήδη εκτοπίσει εσωτερικά τουλάχιστον 200.000 άτομα. Σχεδόν άλλοι 80.000 έχουν πάει στην Ιορδανία [6], τουλάχιστον 10.000 στην Τουρκία, και περίπου 18.000 στο Λίβανο. Μια πλήρης κατάρρευση θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιπλέον εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες. Και πέρα από την ανθρωπιστική ανησυχία, οι πρόσφυγες συνήθως γίνονται και μεταφορείς των συγκρούσεων. Εγκλωβισμένοι στο κενό, τα παράπονά τους μπορεί να φουντώσουν: τα στρατόπεδα προσφύγων στην Τουρκία έχουν ήδη μετατραπεί σε βάσεις στρατολόγησης και οργάνωσης του FSA και παρόμοια στρατόπεδα αλλού στην περιοχή θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη συμμετοχή των γειτονικών χωρών της Συρίας στη σύγκρουση. Φεύγοντας από τον πόλεμο και τις θηριωδίες, οι πρόσφυγες θα φέρουν μαζί τους τις ιστορίες των διώξεων και την επιθυμία για εκδίκηση. Στο Ιράκ, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει την οργή των σουνιτών εναντίον των σιιτών, τους οποίους ταυτίζουν με το Ιράν και τους αλαουίτες. Στο Λίβανο, επίσης, πρόσφυγες σουνίτες μπορεί να υποκινήσουν τη βία κατά των σιιτών σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας, ανατρέποντας την ταραγμένη ειρήνη που ο Λίβανος έχει απολαύσει από τον εμφύλιο πόλεμο που έληξε το 1991.

Οι τρομοκράτες, επίσης, θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν μια αποτυχία του κράτους της Συρίας. Ο Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι εξήρε [7] τα «Λιοντάρια της Συρίας» και κάλεσε τους μουσουλμάνους μαχητές να πάνε στη Συρία για να βοηθήσουν στην ανατροπή του καθεστώτος. Πράγματι, η Συρία έχει ήδη δει τρομοκράτες να βάλλουν εναντίον στόχων καθεστώτος. Τον Φεβρουάριο, ο Τζέιμς Κλάπερ, ο διευθυντής των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, προειδοποίησε ότι «η Αλ Κάιντα στο Ιράκ επεκτείνει την προσέγγισή της στη Συρία» και ένας Ιρακινός κυβερνητικός αξιωματούχος υποστήριξε ότι η Αλ Κάιντα στο Ιράκ έχει μονοπωλήσει τη ροή των όπλων προς τη Συρία, αυξάνοντας την μόχλευσή της [8]. Καθώς τα πράγματα επιδεινώνονται για τους αντικαθεστωτικούς μαχητές στη Συρία, η πιθανότητα ότι θα στραφούν προς τους τρομοκράτες για βοήθεια μεγαλώνει.

Αν ο Άσαντ εκδιωχθεί σύντομα, το συριακό κράτος δεν θα αποτύχει αυτόματα ή εν μία νυκτί, αλλά ο σχεδιασμός για να αποτραπεί μια τέτοια εξέλιξη ή να αμβλυνθούν οι όποιες σχετικές συνέπειες θα πρέπει να αρχίσει αμέσως. Ο σχεδιασμός αυτός θα πρέπει να συμβαδίζει με τις προσπάθειες να εκδιωχθεί ο Άσαντ. Η επιβίωση του δικτάτορα της Συρίας, ο οποίος είναι πολύ ασθενέστερος από ό, τι πριν από την εξέγερση, θα μπορούσε να επιταχύνει την κατάρρευση της Συρίας και να κάνει ζωτική την εκδίωξή του για τα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Το πρώτο βήμα θα ήταν να δημιουργηθεί μια συμμαχία που θα δημιουργήσει πίεση στο Ιράν, τη Ρωσία και τους άλλους φίλους του Άσαντ. Οι προσπάθειες όπως «οι Φίλοι της Συρίας» - μια ευρεία ομάδα χωρών που αντιτίθενται στον Άσαντ - είναι ένα χρήσιμο πρώτο βήμα. Πιο σημαντικό, όμως, είναι να δημιουργηθεί μια πολύ μικρότερη «ομάδα επαφής» η οποία θα περιλαμβάνει την Τουρκία, την Ιορδανία, τη Σαουδική Αραβία και τα δυτικά κράτη - κλειδιά για να εξασφαλιστεί ότι οι γραμμές επικοινωνίας μεταξύ των δυνάμεων κατά του Άσαντ είναι ανοιχτές.