Γιατί χρειαζόμαστε τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου (European Public Law Organization, EPLO) αποτελεί διεθνή οργανισμό ελληνικής πρωτοβουλίας με έδρα την Αθήνα, που ιδρύθηκε με διεθνή Συνθήκη, η οποία καταρτίσθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών το 2003 και κυρώθηκε με νόμο του κράτους που ψηφίσθηκε το 2005 από ευρύτατο φάσμα των κομμάτων της Ελληνικής Βουλής. Δημιουργήθηκε το 2007, πρόκειται για τον μόνο διεθνή οργανισμό που έχει προτείνει η χώρα μας στις ξένες δυνάμεις και αριθμεί ήδη στις δομές του 13 κράτη και 57 Πανεπιστήμια από όλο τον κόσμο.

Κάθε κράτος προσπαθεί να δημιουργήσει έναν ή περισσότερους διεθνείς οργανισμούς δικής του εμπνεύσεως και επιρροής, όπως κάθε κράτος προσπαθεί να γίνει η έδρα διεθνών οργανισμών. Θεωρείται ότι προσδίδει κύρος στο κράτος που παίρνει τέτοιες πρωτοβουλίες, αλλά είναι και γεγονός ότι του δίδει δυνατότητες προώθησης της εξωτερικής του πολιτικής διεθνώς με ήπιους διπλωματικούς χειρισμούς. Η Χάγη, η Βιέννη, το Παρίσι, η Ρώμη, το Λονδίνο, φιλοξενούν πολλούς διεθνείς οργανισμούς, δικής τους εμπνεύσεως. Η Αθήνα απέκτησε τον δικής της εμπνεύσεως διεθνή οργανισμό στις 21 Ιουνίου 2007, όταν οι τρείς πρώτες χώρες, Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρος, είχαν κυρώσει την ιδρυτική Διεθνή Συνθήκη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου.

Το Υπουργείο Εξωτερικών ανέλαβε τη σχετική πρωτοβουλία το 2003, και κατήρτισε το κείμενο της Διεθνούς Σύμβασης, η οποία υπεγράφη στις 27 Οκτωβρίου 2004. Ακολούθησε η ψήφιση με νόμο της Διεθνούς Συνθήκης το 2005, η δημιουργία του Οργανισμού το 2007, η ψήφιση με νόμο της Συμφωνίας Έδρας το 2009 και στη συνέχεια η ολοκλήρωση του εσωτερικού νομικού οικοδομήματός του. Όλοι οι νόμοι υποστηρίχθηκαν από ευρύτατη κοινοβουλευτική πλειοψηφία με επαίνους για την προσπάθεια και το έργο του Οργανισμού.

Έκτοτε, διεξάγονται διαπραγματεύσεις με σειρά κρατών που ενδιαφέρονται να προσχωρήσουν στον Οργανισμό. Σήμερα, εκπροσωπούνται στο Διοικητικό του Συμβούλιο 13 κράτη (Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Κύπρος, Μολδαβία, Γεωργία, Αρμενία, Ρουμανία, Σερβία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Εσθονία, Αζερμπαϊτζάν, Ουκρανία), από τα οποία εννέα έχουν ολοκληρώσει την διαδικασία κύρωσης της ιδρυτικής Συνθήκης του Οργανισμού Διεθνούς. Προχωρημένες διαπραγματεύσεις διεξάγονται με το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία, την Τσεχία, την Σλοβακία, την Σλοβενία, ενώ με άλλα κράτη οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε διάφορα στάδια.

Στο Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού εκπροσωπούνται τα συμμετέχοντα κράτη, καθώς και Πανεπιστήμια, μεταξύ των καλλιτέρων, κυριολεκτικώς από όλες τις ηπείρους του κόσμου, 57 τον αριθμό κατά το σημερινό στάδιο ανάπτυξης του Οργανισμού.

Το Ευρωπαϊκό Επιστημονικό του Συμβούλιο αποτελείται από πολλές προσωπικότητες της επιστήμης, της Ανώτατης Δικαιοσύνης και της πολιτικής από όλο τον κόσμο, υπό την Προεδρία του Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Ρώμης Sabino Cassese, πρώην Υπουργού και σήμερα συνταγματικού δικαστή.
Στο μεταξύ, ο Οργανισμός πρωταγωνίστησε στην δημιουργία άλλων διεθνών οργανισμών και μάλιστα της International Anti-Corruption Academy (IACA), αυστριακής πρωτοβουλίας, με έδρα τη Βιέννη, ενώ έχει παρακινηθεί να αποκτήσει καθεστώς Παρατηρητή στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, μαζί με τους πιο γνωστούς διεθνείς οργανισμούς.

Η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου κατέστη δυνατή, διότι είχε προϋπάρξει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου, που είχε ιδρυθεί με το Ν. 2358/1995, ως κρατικό Νομικό Πρόσωπο ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ), κοινωφελούς και διεθνούς χαρακτήρα. Η ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοσίου Δικαίου, η δημιουργία υποδομών, η υποστήριξη από πολλά ξένα κράτη και ιδίως την Ιταλία και την Γαλλία, δημιούργησαν την ελπίδα και το έδαφος ώστε η δημιουργία διεθνούς οργανισμού ελληνικής πρωτοβουλίας και επί ελληνικού εδάφους να μην είναι ανεδαφική.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου κάνει έρευνα, εκπαίδευση, επιμόρφωση και δημιουργία θεσμών, στην Ελλάδα, την Ευρώπη και διεθνώς, με σκοπό την προώθηση ευρωπαϊκών αξιών δια του δημοσίου δικαίου στο πλαίσιο του διαλόγου των πολιτισμών.

Ως ερευνητικός οργανισμός έχει δημοσιεύσει πάνω από 37.000 σελίδες ερευνητικού και επιστημονικού έργου δια του επιστημονικού του περιοδικού European Review of Public Law, που φιλοξενεί συμβολές σε επτά γλώσσσες, καθώς και πάνω από 120 βιβλία, διεθνείς εκδόσεις, κυρίως στο πλαίσιο των επιστημονικών σειρών European Public Law Series, Central and Eastern European Law Series, Academy of European Public Law Series, European Papers, European Environmental Law Series.

Ως εκπαιδευτικός οργανισμός έχει δημιουργήσει την Academy of European Public Law, που εκπαιδεύει σε μεταπτυχιακό επίπεδο νέους νομικούς, πολιτικούς και διοικητικούς επιστήμονες, με ποιότητα που αναγνωρίζεται διεθνώς, αριθμώντας ήδη περισσότερους από 500 αποφοίτους. Η Ακαδημία έχει εκπαιδευτικό πρόγραμμα στα αγγλικά και τα γαλλικά, και υποστηρίζεται από τα 57 Πανεπιστήμια που μετέχουν της διοικήσεως του.

Ως επιμορφωτικός οργανισμός έχει επιμορφώσει υπαλλήλους και δικαστικούς σε πολλές χώρες, αλλά και στην Ελλάδα, όπου έχει αναγνωρισθεί ως επιμορφωτικός οργανισμός κατά τις απαιτήσεις της ελληνικής νομοθεσίας.

Ως οργανισμός που δημιουργεί σύγχρονους δημόσιους θεσμούς αποτελεί τον πλέον επιτυχή ελληνικής εμπνεύσεως οργανισμό στην επίτευξη προγραμμάτων διεθνώς και έχει ολοκληρώσει επιτυχώς ή εκτελεί προγράμματα δημιουργίας θεσμών (institution building σε κάθε χώρα της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, στον Καύκασο, στην Τουρκία, αλλά και σε απομακρυσμένες από την Ελλάδα χώρες σε όλες σχεδόν τις ηπείρους.

Με την ευκαιρία των δραστηριοτήτων του διεθνώς, ο Οργανισμός δημιούργησε γραφεία και σταθερή παρουσία σε πολλά μέρη της υφηλίου, όπως στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπου έχει δημιουργήσει την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, στο Βουκουρέστι, την Οδησσό, τη Μαριούπολη, τη Σκάλιτσα (Σλοβακία), το Μπακού, την Τιφλίδα, το Ερεβάν, την Άγκυρα, την πόλη του Μεξικού, την Τεχεράνη, τη Μανάγκουα, τα έξοδα λειτουργίας των οποίων αναλαμβάνονται πάντοτε από τους τοπικούς εταίρους.

Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεών της με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου, η Τσεχική Δημοκρατία έχει προσφέρει περίοπτο κτίριο 475 τμ επί της κεντρικής πλατείας του Plzen για την εγκατάσταση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, ενώ ανάλογη διαπραγμάτευση βρίσκεται σε εξέλιξη με το Λουξεμβούργο.

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου έχει προικοδοτηθεί από την Ελληνική Δημοκρατία με σημαντικές εγκαταστάσεις, κατάλληλες για την εξυπηρέτηση των σκοπών του αλλά και του διεθνούς κύρους που η Ελλάδα ήθελε να του προσδώσει, σε εκτέλεση ειδικής νομοθετικής πρόβλεψης.

Την κεντρική του εγκατάσταση στο Κολωνάκι (Αχαιού 16) εγκαινίασε στις 27 Νοεμβρίου 1997 ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, ο οποίος εγκαινίασε επίσης και τις εγκαταστάσεις του Οργανισμού στα Λεγραινά του Σουνίου στις 28 Νοεμβρίου 2003. Οι εγκαταστάσεις των Λεγραινών αποτελούν υπόδειγμα ανάπτυξης φιλικής προς το περιβάλλον, αφού τα κτίρια σχεδιάσθηκαν βιοκλιματικά, ενώ αναπλάσθηκε σε κήπο 1.500 δένδρων έκταση 30 στρεμμάτων.

Κεντρική επιδίωξη, όμως, του Οργανισμού ήταν η απόκτηση εγκαταστάσεων στην ευρύτερη περιοχή της Αρχαίας Αθήνας, διότι συμβολίζει, με την επιβλητική αναφορά στον Παρθενώνα, την Δημοκρατία και υπενθυμίζει αυτόματα, ιδιαίτερα στους διακεκριμένους ξένους που επισκέπτονται τον Οργανισμό ότι πατρίδα της Δημοκρατίας είναι η Ελλάδα, με όλα τα προφανή ωφελήματα για την χώρα μας. Το σχετικό αίτημα υπεβλήθη στο Υπουργείο Πολιτισμού το 2002, και ικανοποιήθηκε το 2009. Επειδή το κτίριο είχε υποστεί σοβαρές ζημιές στον φέροντα οργανισμό ώστε να καταστεί μη κατοικίσιμο κατά τους σεισμούς του 1999, ανέλαβε η Περιφέρεια Αττικής να το εντάξει στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της για αποκατάσταση σημαντικών ιστορικών κτηρίων, δημόσιας ιδιοκτησίας, του κέντρου της Αθήνας.

Όπως είναι φυσικό, όταν ο Ν. 2358/1995 δημιούργησε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου ως κρατικό ΝΠΙΔ, προέβλεψε ότι το Κέντρο θα χρηματοδοτείτο από το Ελληνικό κράτος για την λειτουργία και την ανάπτυξή του.

Όταν η Ελλάδα θεωρήθηκε από τον ΟΟΣΑ ανεπτυγμένη χώρα και κλήθηκε να συμβάλει με ποσοστό επί του ΑΕΠ της στην Επιτροπή Αναπτυξιακής Βοήθειας (Development Assistance Committee,DAC) για αναπτυξιακή βοήθεια σε αναπτυσσόμενες χώρες, το Υπουργείο Εξωτερικών θεώρησε, όπως άλλωστε κάνουν όλες οι χώρες, ότι θα μπορούσε δι΄ αυτής τη οδού να χρησιμοποιήσει τις διεθνείς δυνατότητες του Κέντρου και συγχρόνως να το υποστηρίξει οικονομικώς, αναθέτοντάς του δράσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου της πολιτικής επιλογής του Υπουργείου. Έτσι, την περίοδο 2000-2007 ανατέθηκαν στο Κέντρο 18 προγράμματα δημιουργίας θεσμών, εκπαίδευσης, επιμόρφωσης, κλπ., σε πολλές χώρες, συνολικού προϋπολογισμού 3.687.877 ευρώ, από τα οποία κατεβλήθησαν πράγματι 1.843.938 ευρώ για όλη την χρονική αυτή περίοδο. Με τα προγράμματα και τις αποστολές αυτές, το Υπουργείο εξετέλεσε τις πολιτικές του, ενώ το Κέντρο εκτιμήθηκε από σειρά λαών και κυβερνήσεων σε διάφορα μέρη της υφηλίου με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για την χώρα μας καθόσον μάλιστα, παντού όπου απεστάλη το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου, φρόντισε να δημιουργήσει συνθήκες παραμονής και διαρκούς συνέργειας.

Τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα των προγραμμάτων αυτών σε σειρά κρατών, ιδιαίτερα στα Βαλκάνια, τον Εύξεινο Πόντο, τον Καύκασο, την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή υπήρξαν πολύ σημαντικά για την χώρα μας.

Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ο Οργανισμός συνέβαλε για σειρά ετών στην μεταρρύθμιση που έλαβε χώρα, ιδιαίτερα στο κρατίδιο του Μπρέτσκο, που απετέλεσε το εργαστήρι των μεταρρυθμίσεων για όλο το κράτος. Ο Οργανισμός ήταν ο μόνος που έγινε δεκτός από τον ΟΗΕ να έχει τα γραφεία του εντός των τοπικών γραφείων του ΟΗΕ, με τον οποίο εργάσθηκε συντονισμένα, ώστε η χώρα να αποκτήσει θεσμούς σύγχρονους και μακριά από τον αδελφοκτόνο πόλεμο που είχε προηγηθεί. Με σημαντική βοήθεια των τοπικών αρχών, ο Οργανισμός δημιούργησε την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης που συνδιοικεί με τις τοπικές αρχές, ώστε να εξασφαλισθεί η διαρκής μόρφωση και επιμόρφωση των δημοσίων υπαλλήλων στην ευρύτερη περιοχή. Η Σχολή αποτελεί, μετά την κύρωση της ιδρυτικής Διεθνούς Συνθήκης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (ΕυρΟΔΔ) από την Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την εγκατάσταση και τα γραφεία του Οργανισμού στην περιοχή, μια περιοχή όπου το διεθνές ενδιαφέρον, αλλά και τα συμφέροντα της χώρας μας είναι πάντοτε έντονα και προφανή.

Στην πρωτοβουλία αυτή θα πρέπει να προστεθεί η πρόσκληση που απηύθηνε προσφάτως προς τον ΕυρΟΔΔ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Σερβίας κ. Mirolad Dodik, για ένα σύνολο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που θέλει, με την υποστήριξη του Οργανισμού, να αναπτύξει στη Μπάνια Λούκα, στο πλαίσιο του προγράμματός του να κάνει διεθνώς την πόλη γνωστή ως κέντρο πολιτισμού και παιδείας.

Η Μολδαβία είναι μια πολύ σημαντική χώρα για την Ευρώπη, λόγω της γεωγραφικής της θέσεως και ο Οργανισμός έχει εργασθεί επί σειρά ετών στην περιοχή, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα άλλωστε και την κύρωση της ιδρυτικής Διεθνούς Συνθήκης του Οργανισμού από την χώρα αυτή και την εγκατάστασή του στην πρωτεύουσα Chisinau. Ο Οργανισμός έχει πλέον αποκτήσει τον έλεγχο του Πανεπιστημίου Ευρωπαϊκών και Πολιτικών Επιστημών, το οποίο μετατρέπει βαθμιαία σε εργαστήρι που μπορεί να επηρεάσει την δημιουργία τοπικών ελίτ στην ευρύτερη περιοχή με σημαντικές προοπτικές για τις ευρωπαϊκές πολιτικές.

Το Μεξικό έχει μεγάλη παράδοση στο δημόσιο δίκαιο και ιδιαίτερα στο διοικητικό δίκαιο. Με πρωτοβουλία του καθηγητή Jorge Fernardo Ruiz, του Αυτόνομου Πανεπιστημίου του Μεξικό, συνασπίσθηκαν οι καλλίτεροι δημοσιολόγοι της χώρας, μεταξύ των οποίων σημαντικά ονόματα της Ανώτατης Δικαιοσύνης και της Πολιτικής, και δημιούργησαν το Capitulo Mexicano του ΕυρΟΔΔ, που εγκαινιάσθηκε το 2009 μέσα στο Προεδρικό Μέγαρο του Μεξικού, παρουσία των ελληνικών διπλωματικών αρχών και με πλήρη τηλεοπτική κάλυψη. Ακολουθώντας την πρωτοβουλία αυτή, δημιουργείται τώρα το Capitulo Centramericano του ΕυρΟΔΔ.

Οι δράσεις και η παρουσία του Οργανισμού σε διάφορες χώρες ελληνικού ενδιαφέροντος στην ευρύτερη περιοχή μας αλλά και σε απώτερες περιοχές του κόσμου είναι πολλές. Σημαντική όμως είναι η παρουσία του Οργανισμού και στις παραδοσιακές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τον Ιούνιο του 2011 εγκαινιάσθηκε στη Μάλτα, με την υποστήριξη των Ελληνικών Διπλωματικών Αρχών, σειρά ετήσιων επιστημονικών συναντήσεων με την επωνυμία Malta Meetings, που φιλοξενεί το Κοινοβούλιο της Μάλτας, υπό την αιγίδα του Προέδρου του Κοινοβουλίου Dr Michael Frendo και του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλικής Δημοκρατίας, καθηγητή Giuliano Amato, με παρουσία και συμμετοχή του Προέδρου της Δημοκρατίας, ολοκλήρου του πολιτικού συστήματος, των μελών της επιστημονικής κοινότητας και συνεχή τηλεοπτική κάλυψη.

Στις 12-13 Απριλίου φέτος, ο Οργανισμός διοργάνωσε στην Χάγη, κατόπιν προσκλήσεως και με έξοδα της ολλανδικής κυβερνήσεως, διεθνή επιστημονική συνάντηση που έλαβε χώρα στην αίθουσα της Γερουσίας και της οποίας την έναρξη κήρυξε ο Υπουργός Δικαιοσύνης με το επίκαιρο θέμα της διαχείρισης της κρίσης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Στην Ελλάδα, ο Οργανισμός έχει επανειλημμένα κληθεί να υποστηρίξει ή να επεξεργασθεί μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες όπως προσφάτως με το πρόγραμμα της Λευκής Βίβλου για την αναδιοργάνωση του Κράτους, καθόσον μάλιστα μετέχουν της Διοικήσεώς του και τα Υπουργεία Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Δικαιοσύνης. Περαιτέρω, συνεργάζεται αρμονικά με τα Πανεπιστήμια, τα Ανώτατα Δικαστήρια της χώρας, την Δικαιοσύνη γενικότερα, με σειρά κοινών πρωτοβουλιών, όπως συνεργάζεται στενά με την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου και συνδιοργανώνει τις τακτικές ελληνο-ρωσικές επιστημονικές συναντήσεις ανωτάτου επιπέδου με τις αντίστοιχες ρωσικές Αρχές.

Είναι φυσικό ότι για να μπορέσει να ανταποκριθεί στον ρόλο του στην Ελλάδα, την Ευρώπη και παγκοσμίως, ο Οργανισμός απέκτησε πλήρεις δομές με ολοκληρωμένη γραφειοκρατική ανάπτυξη και κανόνες, αντιγράφοντας, κατά προσαρμογή στο περιορισμένο μέγεθός του, την εσωτερική δομή και το δίκαιο που διέπει τον ΟΗΕ.

Στο πλαίσιο αυτό έχει δημιουργήσει και όργανα εσωτερικού οικονομικού και διοικητικού ελέγχου, ενώ στην διοίκησή του εκπροσωπούνται τα Κράτη και τα Πανεπιστήμια με σημαντικές προσωπικότητες, που δίνουν κατευθύνσεις και ελέγχουν σε τακτική βάση τις πολιτικές, τα μέσα πραγματοποίησής τους και τα οικονομικά.

Η Συμφωνία Έδρας που έγινε νόμος του κράτους το 2009 ρύθμισε ολοκληρωτικά και σύμφωνα με τα διεθνή συνήθη το ζήτημα της υποστήριξης του Οργανισμού, τον οποίο η Ελλάδα είχε προτείνει στον κόσμο, υποσχόμενο, όπως είναι φυσικό, να τον υποστηρίξει. Έτσι νομοθετήθηκε η υποστήριξη του Οργανισμού από την Ελληνική Δημοκρατία για τις εγκαταστάσεις, την ανάπτυξη και την λειτουργία του.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου, με τις δικές του μικρές δυνάμεις, δεν έπαυσε να προσπαθεί να αναδείξει την Ελλάδα σε χώρα με διεθνή παρουσία, πρωτοβουλίες, αποτελέσματα, ακόμη και στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς.

Έχει κατορθώσει να είναι γνωστός διεθνώς σε όλους εκείνους που εργάζονται, μελετούν, διδάσκουν και μεταρρυθμίζουν δημόσιους θεσμούς και πολιτικές. Με τον Οργανισμό, η Ελλάδα έχει καταγραφεί ως ένα από τα διεθνή κέντρα καλλιέργειας του δημοσίου δικαίου και προώθησης μεταρρυθμίσεων και δημόσιων πολιτικών. Ό, τι καλλίτερο έχει να παρουσιάσει η Ευρώπη στο δημόσιο δίκαιο προσφέρει τις δυνάμεις και το κύρος του στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου και δι’ αυτού στην Ελλάδα, αφού, παρά τις δύσκολες στιγμές της, η χώρα μας δεν έπαψε να αναδεικνύεται, με τις οραματικές πρωτοβουλίες του κράτους και την πίστη των επιστημόνων της στον διεθνή της ρόλο.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr