Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα

Πρέπει πάντα να έχουμε υπόψη μας ότι ετούτη η περίοδος για την Ελλάδα και τους Έλληνες είναι πολύ κρίσιμη. Δεν νομίζω ότι το έχουμε καταλάβει όλοι ότι σαν χώρα είμαστε στην κόψη του ξυραφιού, από πολλές απόψεις. Για παράδειγμα, μπορεί ένα «ατύχημα», όπως χαρακτηρίζεται στην οικονομική ορολογία, να ανατρέψει τα πάντα και να βρεθούμε σε μια κατάσταση από την οποία να μην υπάρχει επιστροφή. Σκεφθείτε τι θα μπορούσε να γίνει αν μια, ας μου επιτραπεί η έκφραση, ανοησία κάποιου πολιτικού παράγοντα, σαν αυτή που ακούστηκε πρόσφατα ότι «υπάρχουν 200 δισεκατομμύρια ευρώ διαθέσιμα στις τράπεζες για αναπτυξιακούς σκοπούς» εκλαμβανόταν από την αγορά στα σοβαρά. Είναι να διερωτάται κανείς πόση άγνοια υπάρχει σε αυτά τα θέματα...

Φαίνεται ότι για ορισμένους οι τράπεζες παίρνουν τα χρήματα του κόσμου, τα βάζουν σε ένα μεγάλο καλάθι και περιμένουν να έρθει η ώρα να τα «απελευθερώσουν» για αναπτυξιακούς σκοπούς. Τα χρήματα οι τράπεζες τα έχουν όντως. Αλλά τα έχουν κατευθύνει σε δανειζομένους, σε διάφορες οικονομικές ενέργειες. Και αυτή την στιγμή το ελληνικό τραπεζικό σύστημα όχι μόνο δεν έχει αργούντα διαθέσιμα αλλά χρωστάει αρκετά δισεκατομμύρια στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και αλλού. Είναι παράλογο, λοιπόν, ότι υπάρχουν διαθέσιμα χρήματα και περιμένουν κάποιον έξυπνο να έρθει και να πει «κύριοι, μην τα αφήνετε αχρησιμοποίητα, θα τα χρησιμοποιήσουμε για την χρηματοδότηση της ανάπτυξης». Τέτοιοι ισχυρισμοί, κατά την κρίση την δική μου τουλάχιστον, ιδίως όταν εκστομίζονται ατιμωρητί, στερούν αυτόν που τους εκφράζει από την έννοια του πολιτικού ανδρός. Η ανοησία πρέπει να έχει όρια.

Δυστυχώς, τώρα τελευταία έχουν λεχθεί πολλά αυτού του τύπου και το αποτέλεσμα είναι ότι υπάρχει στον κόσμο μια παρανόηση σχετικά με ποιο είναι το σωστό, ποιο δεν είναι, ποιες είναι οι πραγματικές επιπτώσεις, εν ολίγοις ποια είναι η αλήθεια. Και ό, τι και να πει κανείς, πολλούς δεν μπορεί να τους πείσει. Υπάρχουν πολλοί πολίτες που έχουν καταλήξει σε ορισμένα συμπεράσματα τα οποία έχουν καθαρά συναισθηματική θα έλεγα βάση, και τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.

Θυμίζουν το δημοψήφισμα που έγινε στην Ιρλανδία. Το βασικό ερώτημα ήταν «θέλετε την καινούργια συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση ή όχι» αλλά το εκλογικό σώμα ψήφισε στην ουσία επί φλέγοντος τοπικού θέματος που συνυπήρχε, αν θα νομιμοποιηθούν ή όχι οι εκτρώσεις στην Ιρλανδία! Το διακύβευμα για τους ψηφίζοντες ήταν αυτό. Το βασικό ερώτημα ήταν τελείως διαφορετικό αλλά η ιρλανδική κοινωνία κινητοποιήθηκε περισσότερο για το δευτερεύον θέμα και καταψήφισε την συνθήκη. Η ψηφοφορία, τελικώς, δεν είχε καμία σχέση με το αντικείμενο.

Φοβάμαι πολύ, λοιπόν, ότι και στην Ελλάδα, πολλοί από τους ψηφοφόρους έχουν την ίδια προσέγγιση γι’ αυτό και η δουλειά των πολιτικών ανδρών να ξεκαθαρίσουν το τοπίο και να περιγράψουν το βασικό διακύβευμα είναι πολύ δύσκολη. Πολλοί Έλληνες ψηφίζουν χωρίς να κατανοούν επαρκώς τι είναι αυτό που ψηφίζουν. Εμπνέονται από μια συνθηματολογία που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα και προχωρούν στην κάλπη.

Αλλά, εν τέλει, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, είναι σεβαστό. Αυτό είναι το κεντρικό νόημα της δημοκρατίας, η πλειοψηφία χαράζει την πορεία των πραγμάτων για το προσεχές μέλλον.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΩΡΑ

Γι’ αυτό νομίζω ότι θα πρέπει να επικεντρωθούμε στο τι θα κάνουμε μετά την λήξη της εκλογικής διαδικασίας, πώς θα αντιμετωπίσουμε το ζήτημα της χειμαζόμενης ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.

Πρώτα – πρώτα, οι διάφορες, θα έλεγα ανόητες, θεωρίες, λόγου χάριν να μπουν όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί σε ένα αεροπλάνο και να πάνε στις Βρυξέλλες να διαπραγματευθούν, δεν στέκουν. Φοβούμαι πολύ ότι αν πάνε στις Βρυξέλλες με αυτό τον τρόπο μάλλον δεν θα τους αφήσουν να προσγειωθούν. Γιατί δεν γίνονται οι συζητήσεις σε διεθνές επίπεδο κατ’ αυτόν τον τρόπο. Οι διαπραγματεύσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτούν μεγάλη προετοιμασία για το πλαίσιο της συζήτησης, την ημερησία διάταξη κ.λπ. Οι μηχανισμοί παίζουν πολλές φορές μεγαλύτερο ρόλο και από την ουσία σε αυτά τα επίπεδα, όσο αστείο και να φαίνεται αυτό.

Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η διαπραγμάτευση δεν θα πρέπει να αρχίσει αμέσως. Όταν έχουμε μια Ευρώπη η οποία αλλάζει, δεν πρέπει να βιαστούμε. Οι σκοποί της μεταβάλλονται, οι απόψεις οι οποίες υπάρχουν αναδιαμορφώνονται και όπως φαίνεται βαίνουν προς σημεία τα οποία ευνοούν την ελληνική περίπτωση: απομακρύνονται, δηλαδή, από την αυστηρά δημοσιονομική αντιμετώπιση των προβλημάτων και γυρνούν στην πραγματική οικονομία. Γιατί οι ευρωπαίοι βλέπουν ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να μπορέσουν να δώσουν πιθανότητες επιβίωσης στις αποφάσεις τους και στις ενέργειές τους. Αλλιώς, οι λύσεις που μπορεί να επιλεγούν θα είναι τελείως επιφανειακές και σε ένα ορισμένο και μάλλον βραχύ χρονικό διάστημα θα πάψουν να υφίστανται. Άρα, λοιπόν, θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε ποια είναι η σωστή στιγμή που η Ευρώπη θα αρχίσει να γυρίζει προς την σωστή κατεύθυνση και εμείς να την ακολουθήσουμε με τα δικά μας θέματα και με τις δικές μας απόψεις.

Πρέπει, επίσης, να θυμόμαστε ότι, ιστορικά, η Ελλάς ποτέ δεν μεγαλούργησε αν δεν ήταν τμήμα ενός ευρύτερου πολιτικού και οικονομικού χώρου. Πάντοτε όταν ενισχύθηκε ο ελληνισμός, αυτό έγινε διότι ανήκε σε μια ευρύτερη περιοχή. Το να πορευθούμε μόνοι μας σε περίοδο που διαμορφώνονται ηπειρωτικές οικονομίες και που οι αντιμετωπίσεις στο οικονομικό επίπεδο είναι πλέον μεταξύ ηπειρωτικών οικονομιών, δεν θα είναι το πιο έξυπνο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε.

ΠΟΥ ΠΗΓΑΙΝΕΙ Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ