Γιατί το Ιράν πρέπει να αποκτήσει την πυρηνική βόμβα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γιατί το Ιράν πρέπει να αποκτήσει την πυρηνική βόμβα

Η πυρηνική ισορροπία θα σημάνει σταθερότητα

Φυσικά, είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί το Ισραήλ θέλει να παραμείνει η μοναδική πυρηνική δύναμη στην περιοχή και γιατί είναι πρόθυμο να χρησιμοποιήσει βία για να εξασφαλίσει αυτό το καθεστώς. Το 1981, το Ισραήλ βομβάρδισε το Ιράκ για να αποφευχθεί η πρόκληση στο πυρηνικό μονοπώλιο του. Έκανε το ίδιο στη Συρία το 2007 και τώρα εξετάζει παρόμοια δράση κατά του Ιράν. Αλλά αυτές οι πράξεις που έχουν επιτρέψει στο Ισραήλ να διατηρήσει το πυρηνικό προνόμιό του βραχυπρόθεσμα, προβάλλουν μία ανισορροπία που δεν είναι βιώσιμη σε μακροπρόθεσμη βάση. Η αποδεδειγμένη ικανότητα του Ισραήλ να χτυπήσει πιθανούς πυρηνικούς αντιπάλους ατιμωρητί έχει αναπόφευκτα κάνει τους εχθρούς του να επιθυμούν να αναπτύξουν τα μέσα για να αποτρέψουν το Ισραήλ από το να κάνει πάλι τα ίδια. Με τον τρόπο αυτό, οι σημερινές εντάσεις εξηγούνται καλύτερα όχι ως τα πρώτα στάδια μιας σχετικά πρόσφατης ιρανικής πυρηνικής κρίσης, αλλά μάλλον ως το τελικό στάδιο μιας δεκαετούς πυρηνικής κρίσης στη Μέση Ανατολή που θα σταματήσει μόνο όταν αποκατασταθεί η ισορροπία στρατιωτικής ισχύος.

ΑΒΑΣΙΜΟΙ ΦΟΒΟΙ

Ένας λόγος που ο κίνδυνος ενός πυρηνικού Ιράν έχει χονδροειδώς διογκωθεί είναι ότι η συζήτηση γύρω από αυτό έχει διαστρεβλωθεί από άστοχες ανησυχίες και θεμελιώδεις παρανοήσεις για το πώς συμπεριφέρονται τα κράτη γενικά στο διεθνές σύστημα. Η πρώτη εξέχουσα ανησυχία, η οποία υποσκελίζει πολλές άλλες, είναι ότι το ιρανικό καθεστώς είναι εγγενώς παράλογο. Παρά τη διαδεδομένη πεποίθηση περί του αντιθέτου, η ιρανική πολιτική δεν γίνεται με «τρελομουλάδες», αλλά με απόλυτα υγιείς αγιατολάχ που θέλουν να επιβιώσουν ακριβώς όπως οποιοιδήποτε άλλοι ηγέτες. Παρά το γεγονός ότι οι ηγέτες του Ιράν επιδίδονται σε εμπρηστική ρητορική μίσους, δεν εμφανίζουν καμία τάση αυτοκαταστροφής. Θα ήταν σοβαρό λάθος για τους πολιτικούς στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ να συμπεράνουν κάτι διαφορετικό.

Όμως, είναι ακριβώς αυτό που έχουν κάνει πολλοί αξιωματούχοι και οι αναλυτές στις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Απεικονίζοντας το Ιράν ως παράλογο μπόρεσαν να υποστηρίξουν ότι η λογική της πυρηνικής αποτροπής δεν ισχύει για την Ισλαμική Δημοκρατία. Αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικά όπλα, προειδοποιούν, δεν θα διστάσει να τα χρησιμοποιήσει σε ένα πρώτο χτύπημα ενάντια στο Ισραήλ, ακόμα κι αν κάτι τέτοιο θα προκαλέσει μαζική ανταπόδοση και τον κίνδυνο να καταστραφούν όλα όσα το ιρανικό καθεστώς θέλει διακαώς να διατηρήσει.

Αν και είναι αδύνατο να είναι κανείς σίγουρος περί των ιρανικών προθέσεων, είναι πολύ πιο πιθανό ότι αν το Ιράν επιθυμεί πυρηνικά όπλα, είναι για να πετύχει την δική του ασφάλεια και όχι για να βελτιώσει τις επιθετικές του δυνατότητες (ή να καταστρέψει τον εαυτό του). Το Ιράν μπορεί να είναι αδιάλλακτο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και προκλητικό έναντι των κυρώσεων, αλλά ακόμα ενεργεί για να εξασφαλίσει τη δική του προστασία. Οι ηγέτες του Ιράν δεν προσπάθησαν, για παράδειγμα, να κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ, παρά την θορυβώδη ανακοίνωση προειδοποιήσεων ότι θα μπορούσαν να το πράξουν αφότου η ΕΕ ανακοίνωσε την εφαρμογή του προγραμματισμένου εμπάργκο επί του ιρανικού πετρελαίου τον Ιανουάριο. Το ιρανικό καθεστώς σαφώς συμπέρανε ότι δεν ήθελε να προκαλέσει αυτό που σίγουρα θα ήταν μια ταχεία και καταστροφική αμερικανική απάντηση σε μια τέτοια κίνηση.

Παρ' όλα αυτά, ακόμη και ορισμένοι παρατηρητές και πολιτικοί οι οποίοι αποδέχονται ότι το ιρανικό καθεστώς εξακολουθεί να είναι ορθολογικό ανησυχούν ότι ένα πυρηνικό όπλο θα το αποθρασύνει, παρέχοντας στην Τεχεράνη μια ασπίδα που θα της επιτρέψει να δρα πιο επιθετικά και να αυξήσει την υποστήριξή της στην τρομοκρατία. Ορισμένοι αναλυτές φοβούνται ακόμη ότι το Ιράν θα προμηθεύσει αμέσως πυρηνικά όπλα σε τρομοκράτες. Το πρόβλημα με αυτές τις ανησυχίες είναι ότι βρίσκονται σε αντίθεση με τα πεπραγμένα κάθε κράτους που κατέχει πυρηνικά όπλα, ξεκινώντας από το 1945. Η ιστορία δείχνει ότι όταν οι χώρες αποκτούν τη βόμβα, αισθάνονται όλο και πιο ευάλωτες και αποκτούν πλήρη επίγνωση ότι τα πυρηνικά όπλα τις κάνουν πιθανούς στόχους στα μάτια των μεγάλων δυνάμεων. Αυτή η συνειδητοποίηση αποθαρρύνει τα πυρηνικά κράτη από τολμηρές και επιθετικές δράσεις. Η μαοϊκή Κίνα, για παράδειγμα, έγινε πολύ λιγότερο πολεμοχαρής μετά την απόκτηση πυρηνικών όπλων το 1964, και η Ινδία και το Πακιστάν έχουν γίνει πολύ πιο επιφυλακτικές από τη στιγμή που απέκτησαν πυρηνικά. Δεν υπάρχει σοβαρός λόγος να πιστεύουμε ότι το Ιράν θα σπάσει αυτή την παράδοση.

Όσον αφορά τον κίνδυνο μιας μεταβίβασης πυρηνικών προς τρομοκράτες, καμία χώρα δεν θα μπορούσε να μεταφέρει πυρηνικά όπλα χωρίς να διατρέξει υψηλό κίνδυνο να αποκαλυφθεί. Οι αμερικανικές δυνατότητες παρακολούθησης θα αποτελούσαν σοβαρό εμπόδιο, όπως και η εντυπωσιακή και αυξανόμενη ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών στον εντοπισμό της πηγής του σχάσιμου υλικού. Επιπλέον, οι χώρες δεν μπορούν ποτέ να έχουν τον πλήρη έλεγχο ή ακόμη και να προβλέψουν τη συμπεριφορά των τρομοκρατικών ομάδων που χρηματοδοτούν. Όταν μια χώρα όπως το Ιράν αποκτά πυρηνική δυνατότητα, έχει κάθε λόγο να διατηρήσει τον απόλυτο έλεγχο του οπλοστασίου της. Στο κάτω - κάτω, η κατασκευή μιας βόμβας είναι δαπανηρή και επικίνδυνη. Δεν θα ήταν λογικό να χαρίσει το προϊόν της επένδυσης αυτής σε ομάδες που δεν μπορεί να εμπιστευθεί ή να διαχειριστεί.