Πυραυλοκίνητη Συρία! | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πυραυλοκίνητη Συρία!

Πώς το εμπόριο όπλων διασπά την αντιπολίτευση
Περίληψη: 

Καθώς ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία τραβά σε μάκρος, η αντιπολίτευση προσπαθεί να βάλει στο χέρι τα όπλα που διοχετεύονται στη χώρα από κράτη του Κόλπου και ανεξάρτητους λαθρέμπορους όπλων. Αλλά, αντίπαλοι ηγέτες ανταρτών έχουν αρχίσει να αξιοποιούν την πρόσβαση στα όπλα για να πάρουν θέση στην μετά τον Άσαντ Συρία.

Η RANIA ABOUZEID είναι ανταποκρίτρια του περιοδικού Time.

Μια Δευτέρα, πρόσφατα, ο Χατάμπ, ένας 28χρονος πρώην εργάτης, ήπιε μια γουλιά πικρό καφέ, ακούμπησε σε έναν άβαφο τοίχο σε ένα μικρό σπίτι στην βόρεια επαρχία της Συρίας, Ιντλίμπ, και μου εξήγησε ότι δεν βιαζόταν. Η ειδική παραγγελία του για δύο 14,5 χιλιοστών αντιαεροπορικά πυροβόλα δεν ήταν προγραμματισμένη να φτάσει παρά πολύ αργότερα μέσα στην ημέρα.

Ένα πραγματικό οπλοστάσιο τον περιέβαλε: βαριά πολυβόλα, τουφέκια ελεύθερων σκοπευτών, όλμοι, καλάσνικοφ και κιβώτια επί κιβωτίων γεμάτα πυρομαχικά. Στη μέση του δωματίου καθόταν ο αρχηγός της επιχείρησης, ένας ασπρομάλλης Σύριος με το όνομα Αμπού Σοχαΐμπ, ο οποίος έφερε λαθραία αυτήν την παρτίδα οπλισμού διασχίζοντας τα σύνορα με το Ιράκ.

Άνδρες από τον Ελεύθερο Στρατό της Συρίας (FSA) τα εξέταζαν προσεκτικά, για να αποφασίσουν ποια δύναμη πυρός άξιζε τα χρήματά τους. Ένας νεαρός γενειοφόρος άνδρας με ζελ στα μαλλιά εξέτασε διάφορα πολυβόλα BKC αλλά αποχώρησε με άδεια χέρια. Ίσως ήταν οι ετικέτες με τις τιμές τους (κάθε μια κυμαινόταν από 5.000 έως 6.000 δολάρια). Ίσως ήταν κακής ποιότητας. Ήταν πολύ ευγενικός για να το πει. Αλλά ο Αμπού Σοχαΐμπ δεν προσπάθησε να τον σταματήσει, κυρίως γιατί δεν το χρειάζεται: υπήρχαν πολλοί άλλοι αγοραστές. «Η ζήτηση έχει αυξηθεί πολύ», είπε ο Αμπού Σοχαΐμπ, «ειδικά μετά την εξέγερση στο Χαλέπι. Αυξήθηκε περίπου 50%». Από την πλευρά του, πούλησε ολόκληρη την πραμάτεια του εντός ολίγων ημερών.

Οι έμποροι όπλων κάνουν γρήγορες δουλειές στη Συρία. Απελπισμένες ομάδες ανταρτών είναι συνεχώς στο κυνήγι για πολεμικό υλικό προκειμένου να κρατήσουν σε εξέλιξη τη μάχη ενάντια στο καθεστώς του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Ωστόσο, ενώ ο πόλεμος καταστρέφει - σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις ο αριθμός των νεκρών ανέρχεται σε 30.000 και οι υπολογισμοί των Ηνωμένων Εθνών αναφέρουν 1,5 εκατομμύριο εκτοπισμένους ανθρώπους - η άνθηση του εμπορίου όπλων επιβαρύνει τα ρήγματα εντός της ένοπλης αντιπολίτευσης. Αντίπαλοι διοικητές του FSA εκμεταλλεύονται την πρόσβαση στους προμηθευτές όπλων για να ασκούν επιρροή και να αγοράζουν υπακοή. Αλλά, τα δίκτυα πατρωνίας που σφυρηλατούνται στη διαδικασία αυτή θα μπορούσαν να βάλουν τη Συρία σε έναν αιματηρό γύρο εσωτερικών διαμαχών, ακόμη κι όταν η μάχη για τη Δαμασκό ολοκληρωθεί.

Ντυμένος με την αταίριαστη στολή της μονάδας του, που αποτελείται από παντελόνι με μαύρο και γκρι καμουφλάζ, ένα μαύρο T-shirt και ένα καπέλο του μπέιζμπολ (που φορούσε προς τα πίσω), ο Χατάμπ εξήγησε ότι η μονάδα του βασίζεται για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων της σε δωρεές από τη συριακή διασπορά και τους πλούσιους επιχειρηματίες στο Χαλέπι. Είχε περίπου δέκα εκατομμύρια λίρες Συρίας (περίπου 150.000 δολάρια) να ξοδέψει, τα οποία θα πήγαιναν για την ειδική παραγγελία των αντιαεροπορικών πολυβόλων του, καθώς και πρόσθετα Καλάσνικοφ και BKC. Αγόραζε επίσης πυρομαχικά για να ανεφοδιάσει την αποθήκη της μονάδας του, το απόθεμα της οποίας δεν πέφτει ποτέ κάτω από τις 25.000 σφαίρες για κάθε τύπο όπλου. «Είμαι εδώ κάθε δύο ή τρεις ημέρες», είπε. «Τόσον καιρό διαρκούν τα πυρομαχικά αν ο στρατός επιτίθεται εναντίον μας ή αν προσπαθούμε να ξαναπάρουμε μια περιοχή».

Ο Χατάμπ είπε ότι θα κάνει μάλλον το επικίνδυνο ταξίδι στην Ιντλίμπ αντί να προσεγγίσει το στρατιωτικό συμβούλιο της τοπικής αντιπολίτευσης για δωρεές. Νωρίτερα φέτος, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, σε συντονισμό με Τούρκους πράκτορες μυστικών, άρχισαν κρυφά την παροχή ελαφρού οπλισμού στον FSA. Αυτά τα όπλα έχουν την τάση να παρακάμπτουν τους κατ’ όνομα ηγέτες του FSA – τον συνταγματάρχη Ριάντ αλ Ασάαντ (δεν πρέπει να συγχέεται με τον πρόεδρο της Συρίας) και τον στρατηγό Μουσταφά αλ Σεΐκχ, που, μέχρι πρόσφατα, είχαν την βάση τους στην Τουρκία - και αντ' αυτού διοχετεύονται άμεσα σε δέκα (ή περίπου τόσα) περιφερειακά συμβούλια, το καθένα εκ των οποίων αντιπροσωπεύει μονάδες ανταρτών που επιχειρούν μέσα σε μια επαρχία. Αλλά οι δωρεές θεωρούνται πενιχρές και ανεπαρκείς και η μέθοδος της κατανομής μαστίζεται από κατηγορίες για ευνοιοκρατία και διακριτική αντιμετώπιση από τότε που ξεκίνησε.

«Το πρόβλημα είναι ότι οι υποστηρικτές δεν δίνουν τα όπλα στους σωστούς ανθρώπους», είπε ο Χατάμπ για την προσπάθεια της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ. Η ταξιαρχία του «Αμπού Ομαρά» δεν είχε λάβει κανένα από τα δωρεάν όπλα, είπε, αλλά δεν θα τα είχε αποδεχθεί ακόμη και αν της είχαν προσφερθεί γιατί ακολουθούνταν από μια προϋπόθεση που αυτός και οι άντρες του δεν ήταν προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν. «Αν δεν υποσχεθείς πίστη στο στρατιωτικό συμβούλιο, δεν παίρνεις τίποτα από αυτό, και με όλο το σεβασμό, ξεκινήσαμε αυτή την επανάσταση για να μην πρέπει να δίνουμε τέτοιες υποσχέσεις πίστης σε κανέναν».

Οι μονάδες που πήραν τα όπλα από τους Σαουδάραβες και το Κατάρ πρέπει επίσης να βρουν κι άλλους προμηθευτές για να συμπληρώσουν την λίστα των όπλων τους. Εκεί που η μονάδα του Χατάμπ στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στην αγορά υλικού, άλλες ομάδες ανταρτών της Συρίας καταφεύγουν σε πιο ερασιτεχνικές μεθόδους. Ο Αμπού Χουσεΐν, ο οποίος ηγείται της ταξιαρχίας πυραύλων «Μάρτυρας Μαζίν» στην πόλη Ζαμπάλ αλ Ζαουίγια στην βόρεια Συρία, αρνείται επίσης να υποσχεθεί πίστη σε οποιονδήποτε άλλον εκτός από τους άνδρες του. Αγοράζει μερικά από τα όπλα που χρειάζεται στη μαύρη αγορά, αλλά η μονάδα του κατασκευάζει επίσης τις δικές της ρουκέτες.

«Έχουμε φτιάξει περίπου 150 από αυτές», είπε ο Αμπού Χουσεΐν καθώς έστηνε το προϊόν του, την «Ελευθερία 1», στην αυλή έξω από το σπίτι του. Ο σχεδιασμός είναι εμπνευσμένος από τον πύραυλο Κασάμ που είχε σχεδιάσει η Χαμάς. Το κυλινδρικό μεταλλικό αντικείμενο είναι περίπου ένα μέτρο και τριάντα εκατοστά ψηλό, με διάμετρο περίπου πέντε εκατοστά και αποτελείται από τρία μέρη - το σώμα (γεμάτο με κάλιο και ζάχαρη), την εκρηκτική κεφαλή (που ζυγίζει περίπου 4,4 κιλά, γεμάτη κυρίως με νιτρικά άλατα αλουμινίου) και έναν πυροκροτητή. Έχει μια εμβέλεια περίπου 11 χιλιόμετρα, είπε, και έχει χρησιμοποιηθεί στη Χομς, στην Ταλμπισέχ και την Χάμα.