Το Τόκιο δεν έχει δυνάμεις…

Το ζήτημα της Futenma, σύμφωνα με έναν πρώην διαπραγματευτή των ΗΠΑ είναι «ψίχουλα» σε σχέση με άλλα πιεστικά θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσει η Ιαπωνία. Παρά τις νέες εντάσεις στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας, λίγοι πολιτικοί έχουν δείξει κάποια αίσθηση επείγοντος για την πολύ αργή εφαρμογή της «δυναμικής άμυνας» και την έλλειψη πειστικής στρατηγικής εθνικής ασφάλειας. Αντίθετα, ασχολούνται με μικρότερης σημασίας θέματα που τους ανησυχούν, όπως με το θέμα της Futenma, με την απόφαση της Ουάσινγκτον να τοποθετήσει το αεροσκάφος MV-22 Osprey στην Οκινάουα και με τίτλους στα ΜΜΕ όπως για το συμβάν του 2010, όπου ένας Κινέζος καπετάνιος εμβόλισε ιαπωνικό σκάφος του Λιμενικού Σώματος.

Όταν ο πρώην πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε αναβάθμισε την Υπηρεσία Άμυνας σε Υπουργείο πριν πέντε χρόνια, υπήρχε η ελπίδα ότι το Τόκιο τελικά θα δώσει στην εθνική ασφάλεια την προσοχή που χρειάζεται. Αλλά, μετά από αυτή την αναβάθμιση, ο πρώτος υπουργός άμυνας Fumio Kyuma απολύθηκε μετά από έξι μήνες, αφού παγιδεύτηκε με μια λεκτική γκάφα σχετικά με το βομβαρδισμό της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Οι αμέσως επόμενοι διάδοχοί του αποδείχτηκαν πιο έξυπνοι, αλλά οι περισσότεροι παρέμειναν μόνο για ένα χρόνο, λόγω της κακής συνήθειας της χώρας να «ξεπετά» ετησίως τους ηγέτες της. Με πρωθυπουργούς να έρχονται και να φεύγουν κάθε χρόνο, η Ιαπωνία δεν ήταν σε θέση να διατηρήσει μια σταθερή συζήτηση για την άμυνα.

Πριν από το διορισμό του Σατόσι Μοριμότο, ενός από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες της ιαπωνικής ασφάλειας, ο σημερινός πρωθυπουργός αξιοποίησε δύο ανίδεους νομοθέτες στη θέση του υπουργού Άμυνας - ως αποτέλεσμα της μεγαλύτερης προσοχής στα κομματικά ζητήματα σε αντίθεση με μια ικανή προοπτική ή ένα όραμα. Ο πρώτος, ο Γιασούο Ιτσικάουα παραδέχτηκε δημόσια ότι ήταν άπειρος και υπό ειδίκευση. Όταν, χωρίς να εκπλαγεί κανείς, αναστάτωσε τα πράγματα, αντικαταστάθηκε γρήγορα από τον Ναόκι Τανάκα, γαμπρό του χρηματιστή Κακουέι Τανάκα, που είχε πολιτική επιρροή. Ο Τανάκα φάνηκε ακόμα πιο ανίδεος όσον αφορά τις πτυχές της πολιτικής για την άμυνα και έφυγε, επίσης, σύντομα.

Οι αρχικές επιλογές του Νόντα μπορεί να ήταν κάτω του μετρίου, όμως το LDP, το οποίο ισχυρίζεται ότι είναι πιο ευαισθητοποιημένο στα θέματα της άμυνας από τα αντίπαλα κόμματα, μόνο επιδεινώνει την κατάσταση. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Τανάκα, οι πολιτικοί του LDP επικεντρώθηκαν στο να τον ταπεινώνουν στις κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις αντί να βοηθήσουν να σχηματιστεί μια εποικοδομητική συζήτηση σχετικά με την ασφάλεια της Ιαπωνίας. Ο νυν υπουργός Άμυνας, Μοριμότο, διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία, αλλά η αντιπολίτευση και τα ΜΜΕ συνεχίζουν τις συνήθεις αντιπαραγωγικές επικρίσεις τους - υποστηρίζοντας ότι είναι ακατάλληλος λόγω του πολιτικού υπόβαθρού του, παρόλο που οι προηγούμενες κυβερνήσεις του LDP είχαν διορίσει πολίτες σε θέσεις - «κλειδιά» του υπουργικού συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών.

Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα ο ιαπωνικός λαός φαίνεται μουδιασμένος μπροστά στο γεγονός ότι περιβάλλεται από τα πυρηνικά κράτη της Ρωσίας, της Κίνας και της Βόρειας Κορέας - οι δυο τελευταίες δεν έχουν ξεκάθαρες προθέσεις. Αναμφισβήτητα η Ιαπωνία αντιμετωπίζει μία από τις πιο επισφαλείς γεωπολιτικές καταστάσεις. Ωστόσο, οι πολίτες φαίνονται αρκετά απαθείς σε αυτές τις πιθανές απειλές. Όταν η Βόρεια Κορέα δοκίμασε ένα βαλλιστικό πύραυλο το 2009, το κοινό αρχικά είχε «πετρώσει», αλλά γρήγορα έχασε το ενδιαφέρον του. Εκείνη την εποχή ο πρώην επικεφαλής της άμυνας Shigeru Ishiba εξέφρασε τη βαθειά του ανησυχία για το ότι τόσο το κοινό όσο και οι πολιτικοί είχαν συνηθίσει αυτές τις απειλές, δείχνοντας σημάδια «κόπωσης της Βόρειας Κορέας».

Καθώς η Ιαπωνία παραμένει κουρασμένη και δεν δείχνει προσοχή, όλο και περισσότεροι ισχυροί αντίπαλοι καθορίζουν την ατζέντα ασφαλείας στην Ασία. Η Κίνα και η Ρωσία έχουν ξεκινήσει ένα σαφές και συνεπές σχέδιο για να επεκτείνουν την επιρροή τους. Η Μόσχα, που ανακάμπτει μετά το λήθαργο του Ψυχρού Πολέμου θέλει να αποκαταστήσει τον έλεγχο πάνω από τη Θάλασσα του Okhotsk και τα ύδατα γύρω από τη βόρεια Ιαπωνία, ώστε να επιτραπεί στα πλοία της η ελεύθερη πρόσβαση στον Ειρηνικό Ωκεανό. Για την υποστήριξη αυτού του στόχου της, η Ρωσία ανακοίνωσε τα σχέδιά της για ενίσχυση της άμυνας των βόρειων εδαφών με πυραύλους κατά στόχων επιφανείας και χερσαία στρατεύματα, αύξηση των περιπολιών στη θάλασσα και τον αέρα της περιοχής, καθώς και την ανανέωση του στόλου του Ειρηνικού. Τα νέα ρωσικά πυρηνικά υποβρύχια κλάσης Borei–οπλισμένα με πολλαπλές κεφαλές βαλλιστικών πυραύλων – θα ελλιμενίζονται στην ανακαινισμένη βάση υποβρυχίων Vilyuchinsk στη χερσόνησο Καμτσάτκα, βορειανατολικά της Ιαπωνίας. Δύο ανακαινισμένα πολεμικά πλοία από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, το πυρηνικό καταδρομικό Ναύαρχος Nakhimov και το καταδρομικό πυραύλων Στρατάρχης Ustinov, θα μετακινηθούν σε άλλη βάση της Άπω Ανατολής, στο Βλαδιβοστόκ. Και έχει προγραμματιστεί να εγκατασταθούν νέα ρωσικά άρματα μάχης, μαχητικά ελικόπτερα, πύραυλοι κατά στόχων επιφανείας και αντιαεροπορικά βλήματα στις νότιες νήσους Κουρίλες, τις οποίες οι Ιάπωνες θεωρούν ως δική τους επικράτεια.

Στη συνέχεια, βέβαια, υπάρχει η Κίνα, η οποία έχει ενισχύσει τις ετήσιες αμυντικές δαπάνες με διψήφια ποσοστά και έχει εντείνει τις εδαφικές διεκδικήσεις της στην Νότια και Ανατολική Θάλασσα της Κίνας. Εκτός από την πρόσφατη ανάπτυξη του πρώτου αεροπλανοφόρου του, Liaoning, το Πεκίνο εξελίσσει έναν μεγάλου βεληνεκούς πύραυλο κατά στόχων επιφανείας (ASBM) με στόχο αεροπλανοφόρα των ΗΠΑ. Ο ASBM είναι ο πρώτος στο είδος του και ναυτικοί αναλυτές, όπως ο Άντριου Σ. Έρικσον της Ναυτικής Σχολής Πολέμου των ΗΠΑ, φοβούνται ότι θα οδηγήσει στην ανατροπή του παιχνιδιού. Ο πύραυλος απειλεί να απωθήσει τις αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ από τον δυτικό Ειρηνικό και να αναγκάσει τους Ιάπωνες να περιοριστούν στα εδάφη τους.