Η τζιχάντ έρχεται στην Κένυα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η τζιχάντ έρχεται στην Κένυα

Συνέντευξη με έναν μαχητή

Λίγο μετά αφότου οι ντόπιοι άρχισαν να κινητοποιούνται, ο Αλί ταξίδεψε στη Σομαλία για να αναλάβει τη διοίκηση της δύναμης των μελών της αλ Σαμπάαμπ από την ανατολική Αφρική. Από τη Σομαλία, ο ίδιος συνέχισε να παράγει βίντεο προτρέποντας ανατολικοαφρικανούς και ειδικά Κενυάτες να τον ακολουθήσουν. Σε ένα από τα πιο πρόσφατα, που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2012, ο Αλί ακολούθησε το πρότυπο σενάριο της αλ Κάιντα, παρουσιάζοντας τις δυτικές και αφρικανικές προσπάθειες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας ως πρόσχημα για την εξαφάνιση του Ισλάμ. Αυτή την φορά όμως, εστίασε στην Κένυα, της οποίας ο στρατός από τότε είχε εισέλθει στην Σομαλία για να βοηθήσει στις προσπάθειες της AMISOM για την καταπολέμηση της αλ Σαμπάαμπ. «Τόσοι πολλοί από τους αδελφούς μας υπέφεραν και άλλοι ήταν καταπιεσμένοι από την κυβέρνηση της Κένυας», έλεγε ο Αλί. «Η πρόσφατη εισβολή τους στη Σομαλία αποτελεί σαφή απόδειξη της εχθρότητας προς τους μουσουλμάνους και το Ισλάμ». Πήγε ο ίδιος να κάνει έκκληση για τζιχάντ στην Κένυα.

Η ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ

Οι συνεντεύξεις μου με έξι ιθαγενείς Κενυάτες που είχαν ενταχθεί στην αλ Σαμπάαμπ και στη συνέχεια την εγκατέλειψαν επιβεβαίωσε την περίπλοκη σχέση μεταξύ της ιδεολογίας, της οικονομίας και της στρατολόγησης. Δύο από τους άνδρες ισχυρίστηκαν ότι είχαν ενταχθεί για καθαρά ιδεολογικούς λόγους, αφού πείστηκαν από τον Ρογκό και τον Αλί. Τρεις ισχυρίστηκαν ότι προσχώρησαν κυρίως για οικονομικούς λόγους, Ένας είπε ότι απήχθη.
Από την ιδεολογικά αφοσιωμένη ομάδα, ο «Μοχάμεντ», ένας γεννημένος στο Μαντζένγκο, ήταν ο πρώτος που μου μίλησε. Παρευρέθηκε στο MYC για κάποιο χρονικό διάστημα, ενώ ήταν υπό τον έλεγχο του Αλί και έγινε ένας αφοσιωμένος μαθητής. «Ήταν σαν να μας τάϊζε», μου είπε. «Ήμασταν απόλυτα πεπεισμένοι από αυτόν, δεν μπορώ να πω ψέματα». Μέρα και νύχτα, ο Αλί τους δίδασκε τις αρετές της τζιχάντ – «την μεγαλύτερη διάκριση στο Ισλάμ» - και περιέγραφε με μεγάλη λεπτομέρεια τα δεινά των μουσουλμάνων στη γειτονική Σομαλία στα χέρια των στρατευμάτων της ANISOM που υποστηρίζονται από την Δύση. Βλέποντας και παρακολουθώντας ως αρτιμελής μουσουλμάνος τους αδελφούς και τις αδελφές του να σκοτώνονται, ο Μοχάμεντ ένιωσε ένα βαρύ φορτίο ενοχής.

Μια νύχτα στα τέλη Ιουνίου του 2009, ο Μοχάμεντ έλαβε μια κλήση: Ήταν ο Αλί που του ζητούσε να τον συναντήσει στο MYC. «Μου είπε ότι υπήρχε ένας άνθρωπος κάπου, οποίος στρατολογούσε μέλη καθώς επίσης ότι προσέφερε χρήματα για τις οικογένειές τους». Γεμάτος περιέργεια, ο Μοχάμεντ πήγε. Για να συμφωνήσει να ακολουθήσει αυτόν τον άνθρωπο, του έδωσαν 40.000 σελίνια Κένυας (470 δολάρια) σε μετρητά για την οικογένειά του, ένα τεράστιο χρηματικό ποσό για ένα κάτοικο του Μαντζένγκο. Την επόμενη μέρα, ο ίδιος και μερικοί άλλοι μεταφέρθηκαν στην Μομπάσα και από εκεί στην Κικαμπάλα, η οποία είναι λίγο έξω από την Μομπάσα, όπου παραδόθηκαν στον Ρογκό για μια εβδομάδα ιδεολογικής κατάρτισης. Μετά από αυτό, μεταφέρθηκαν στο νησί Λαμού, ακριβώς έξω από τις ακτές της ηπειρωτικής χώρας για να επιβιβαστούν σε ένα ταχύπλοο με προορισμό την Σομαλία. Το επόμενο πράγμα που είδε ο Μοχάμεντ ήταν ένα στρατόπεδο της αλ Σαμπάαμπ με αμέτρητους νεοσύλλεκτους από όλο τον κόσμο – «άσπροι, μαύροι, καφέ, ακόμη και άνθρωποι σαν εσένα», θυμάται.

Για δύο εβδομάδες, υποβλήθηκε και σε άλλη ιδεολογική κατάρτιση, την οποία ακολούθησαν το τζούντο, το καράτε και η σκοποβολή. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, άρχισε να παρατηρεί φορτηγά που έφευγαν το πρωί με μαχητές και επέστρεφαν το βράδυ σχεδόν άδεια. Οι ανώτεροί του τού είπαν να μείνει σιωπηλός, αλλά εκείνος μίλησε με τους μαχητές που επέστρεψαν. Η αλ Σαμπάαμπ ήταν απασχολημένη με την εδραίωση της εξουσίας της στη Σομαλία και το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων της επικεντρωνόταν στις επιδρομές σε χωριά και στην τρομοκρατία του τοπικού πληθυσμού. Ο Μοχάμεντ συγκλονίστηκε όταν έμαθε από τους μαχητές ότι οι περισσότεροι από τα θύματα της αλ Σαμπάαμπ ήταν μουσουλμάνοι - συμπεριλαμβανομένων πολλών μαχητών της ίδιας της αλ Σαμπάαμπ.

Καθώς πλησίαζε ο χρόνος για να μπει στην μάχη, ο Μοχάμεντ αποφάσισε να δραπετεύσει. Αυτός και τέσσερις από τους Κενυάτες, με τους οποίους είχε φτάσει στο στρατόπεδο έφυγαν ένα βράδυ, συναντώντας έναν συμπαθητικό οδηγό φορτηγού που τους βοήθησε στο μακρύ ταξίδι της επιστροφής τους στο Ναϊρόμπι. Ο Μοχάμεντ είναι ένας από τους τυχερούς. Πολλοί άλλοι προσπάθησαν να κάνουν το ίδιο, είπε, αλλά πιάστηκαν και εκτελέστηκαν σχεδόν αμέσως.

Τώρα, πίσω στην πατρίδα τους, όλα τα άτομα από τα οποία πήρα συνέντευξη βρίσκονται σε μια τρομακτική αβεβαιότητα. Η αλ Σαμπάαμπ έχει εκδώσει επικήρυξη με την οποία απαιτεί την δολοφονία των λιποτακτών και ορισμένοι από αυτούς που πυροβολήθηκαν και σκοτώθηκαν στην παραγκούπολη Μαντζένγκο.

ΟΠΛΑ, ΧΕΙΡΟΒΟΜΒΙΔΕΣ ΚΑΙ ΙΔΕΕΣ

Οι αρχές της Κένυας άρχισαν τελικά να λαμβάνουν σοβαρά υπ΄ όψιν τους την απειλή των μαχητών. Η απάντησή τους ήταν σκληρή: οι δυνάμεις ασφαλείας κατηγορήθηκαν ότι βασίζονται σε βασανιστήρια και εκτελέσεις χωρίς δίκη. Τον Μάιο του 2012, άνδρες ντυμένοι αστυνομικοί συνέλαβαν τον Σαμίρ Καν, τον γνωστό υπαρχηγό του Ρογκό και το ακρωτηριασμένο σώμα του βρέθηκε πολλές μέρες αργότερα σε ένα εθνικό πάρκο. Ο Ρογκό είχε παρόμοια κατάληξη τον Αύγουστο, όταν άγνωστοι δράστες τον σκότωσαν πυροβολώντας τον. Όλοι οι άνδρες με τους οποίους μίλησα ήταν τόσο φοβισμένοι από την κυβέρνηση, όσο και από την αλ Σαμπάαμπ. «Όποιος έχει διατελέσει μέλος της αλ Σαμπάαμπ», είπε ένας με θλιμμένο ύφος παραίτησης, «είναι κυνηγημένος και από τις δύο πλευρές».