Εμποδίζοντας τις εκλογές στην Κένυα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Εμποδίζοντας τις εκλογές στην Κένυα

Το καλύτερο και το χειρότερο σενάριο
Περίληψη: 

Καθώς οι Κενυάτες οδεύουν προς τις κάλπες, ο αγώνας για την προεδρία μεταξύ του Ράιλα Οντίνγκα, του σημερινού πρωθυπουργού και του Ουχούρου Κενυάτα, του σημερινού αναπληρωτή πρωθυπουργού ο οποίος κατηγορείται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου, γίνεται στήθος με στήθος. Η αναμέτρηση είναι πιθανό να βγει εκτός ορίων και θα μπορούσε να είναι βίαιη. Ιδού το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να ανταποκριθούν σε κάθε πιθανή έκβαση.

Ο BRONWYN BRUTON είναι αναπληρωτής διευθυντής του Αφρικανικού Κέντρου στο Ατλαντικό Συμβούλιο στην Ουάσινγκτον DC.

Καθώς οι Κενυάτες οδεύουν προς τις κάλπες, οι παρατηρητές προετοιμάζονται για μια επανάληψη των φρικιαστικών προεδρικών εκλογών του 2007 στη χώρα, οι οποίες προκάλεσαν ένα κύμα εθνοτικής βίας που άφησε νεκρούς περισσότερους από χίλιους ανθρώπους και εκτόπισε πάνω από μισό εκατομμύριο άλλους. Η βία ήταν ακόμα πιο τραυματική γιατί στην αρχή τα πράγματα φαινόταν να πηγαίνουν καλά. Οι Κενυάτες ψήφισαν ειρηνικά και σε μεγάλο ποσοστό. Όμως, όταν κατέστη σαφές ότι ο νυν πρόεδρος, Μουάι Κιμπάκι έχανε, νόθευσε την καταμέτρηση και ανακήρυξε τον εαυτό του πρόεδρο. Η δημόσια απογοήτευση ξύπνησε μακροχρόνια λανθάνουσες εθνοτικές εντάσεις. Η σύγκρουση, η οποία διήρκεσε μια εβδομάδα, τελικά οδήγησε την Ανατολική Αφρική σε τέλμα. Θεωρείται ότι κόστισε στην οικονομία της Κένυας πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Οι περισσότεροι από εκείνους που προώθησαν και διέπραξαν τέτοια βία δεν έχουν ακόμη λογοδοτήσει.

Δεν υπάρχουν στοιχεία για το κατά πόσο αυτές οι εκλογές θα έχουν καταστροφικές συνέπειες. Η δημοσκόπηση δείχνει ότι η αναμέτρηση είναι στήθος με στήθος. Κατά πάσα πιθανότητα, ο πρώτος γύρος της ψηφοφορίας θα οδηγήσει σε έναν δεύτερο γύρο, στις 10 Απριλίου, μεταξύ του Ράιλα Οντίνγκα, του σημερινού πρωθυπουργού του βιαστικά οικοδομηθέντος κυβερνητικού συνασπισμού της Κένυας και του Ουχούρου Κενυάτα, του αναπληρωτή πρωθυπουργού και γιου του πρώτου προέδρου της Κένυας. Η μικρή διαφορά είναι ανησυχητική: Είναι απίθανο κάθε πλευρά να είναι σε θέση να επιτύχει μια γρήγορη νίκη και δεν θα χρειαστεί ιδιαίτερη νοθεία για να επηρεάσουν τα αποτελέσματα των εκλογών. Ο ηττηθείς είναι σχεδόν βέβαιο, κατά συνέπεια, ότι θα αμφισβητήσει τα αποτελέσματα. Κάποια μορφή βίας, με άλλα λόγια, φαίνεται εξασφαλισμένη. Το ερώτημα είναι πόσο καιρό θα διαρκέσει, αν θα εξαπλωθεί σε εθνικό επίπεδο και πόσοι άνθρωποι θα εκτοπιστούν, θα τραυματιστούν ή θα σκοτωθούν.
Αυτό που επιτείνει την ένταση είναι το κατηγορητήριο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) εναντίον του Κενυάτα και του σημερινού συντρόφου του, Γουίλιαμ Ρούτο, για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κατά την διάρκεια των ταραχών του 2007. Οι ενέργειες του ΔΠΔ αντιμετωπίστηκαν με οργή στην Κένυα. Οι φυλές Κικούγιου και Καλεντζίν πιστεύουν ότι το δικαστήριο έχει στοχοποιήσει άδικα τους ηγέτες τους, στους οποίους ανήκουν ο Κενυάτα και ο Ρούτο, και αγνόησε το ρόλο που διαδραμάτισαν οι Λούο και οι άλλες φυλές. Πράγματι, ο Κενυάτα και ο Ρούτο, μαζί με δύο συγκατηγορούμενούς τους, είναι οι μόνοι Κενυάτες που έχουν κατηγορηθεί για την βία του 2007. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στην δημοτικότητα του Κενυάτα.

Αλλά πέρα από την δημοτικότητα, όπως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Κένυας και η κοινωνία των πολιτών έχουν επισημάνει, η εκλογή ενός προσώπου στο οποίο έχουν απαγγελθεί κατηγορίες από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο θα περιορίσει αναπόφευκτα τις ξένες επενδύσεις, θα μειώσει την ικανότητα των χορηγών των εθνών για συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, θα εμποδίσει μια σειρά από ξένα προγράμματα βοήθειας και θα βάλλει τους πολίτες της Κένυας υπό την διοίκηση ενός αποσταθεροποιημένου ή περιθωριοποιημένου προέδρου. Επιπλέον, θα μπορούσε να φέρει τις σχέσεις ΗΠΑ-Κένυας σε αδιέξοδο. Αυτό θα ήταν κρίμα: Η Κένυα είναι ένα ζωτικής σημασίας περιφερειακό κέντρο για την εξωτερική βοήθεια και το εμπόριο, και γίνεται όλο και πιο σημαντικός εταίρος των ΗΠΑ στις αντιτρομοκρατικές προσπάθειες, παρά τις ανησυχίες ότι τα στρατεύματα της Κένυας, που έχουν χρηματοδοτηθεί από τις ΗΠΑ, δεν έλαβαν επαρκή μέτρα για την προστασία των αμάχων στην Σομαλία κατά τη διάρκεια των εκεί στρατιωτικών επιχειρήσεών τους.

Φυσικά, όλα αυτά τα θέματα θα πρέπει να αφεθούν στη διακριτική ευχέρεια των ψηφοφόρων της Κένυας. Δεν είναι προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών να προσπαθούν να επηρεάσουν τις εκλογές. Ο πρέσβης των ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι συνάδελφοί του, έχουν ως επί το πλείστον αποφύγει να στηρίξουν ή να αντιταχθούν στους συγκεκριμένους υποψηφίους – κάτι το οποίο είναι καλό. Εν τω μεταξύ, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζουν την κατάλληλη αντίδραση σε κάθε ένα από τα τρία σενάρια που θα μπορούσαν να προκύψουν από την ψηφοφορία.

ΜΙΑ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΟΝΤΙΝΓΚΑ

Δεδομένου του μικρού προβαδίσματος του Οντίνγκα στις δημοσκοπήσεις, είναι μάλλον απίθανο να μπορέσει να κερδίσει μια αξιόπιστη νίκη στον πρώτο γύρο ή να θριαμβεύσει στο τέλος. Αν και δεν το δηλώνουν, αυτή θα ήταν η προτιμητέα επιλογή των Ηνωμένων Πολιτειών και θα επέτρεπε στην Ουάσιγκτον να συνεχίσει την συνεργασία με το Ναϊρόμπι, όπως συνήθως.

Σε περίπτωση νίκης του Οντίνγκα, όμως, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να είναι προσεκτικές ώστε να μην το γιορτάσουν πολύ γρήγορα. Κατά την διάρκεια της εκλογικής κρίσης του 2007, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ συνεχάρη πρόωρα τον Κιμπάκι για την εκλογική του νίκη, παρά τους ευρέως διαδεδομένους ισχυρισμούς ότι είχε νοθεύσει την ψηφοφορία. Η θεώρηση της νίκη του Κιμπάκι από το Υπ. Εξωτερικών ως τετελεσμένο γεγονός - σε συνδυασμό με την άρνηση του Διεθνούς Ρεπουμπλικανικού Ινστιτούτου (μια αμερικανική ομάδα παρακολούθησης των εκλογών) να δημοσιεύσει τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων που έδειχναν νίκη του Οντίνγκα, όπως λέγεται ύστερα από την επιμονή της αμερικανικής πρεσβείας - ερμηνεύτηκαν στην Κένυα ως ένα μήνυμα ότι η Δύση πρόκειται να αγνοήσει τα τυχόν εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τον υποψήφιο που προτιμά. Αυτό έθρεψε στους Κενυάτες τα συναισθήματα του πανικού και της αδυναμίας.