Τα ζητούμενα της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τα ζητούμενα της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή

Τα αμυντικά προβλήματα, τα οικονομικά συμφέροντα και το ΝΑΤΟ

Η συμμαχική αλληλεγγύη και η ουσιαστική φύση του ΝΑΤΟ ως «το» διατλαντικό φόρουμ έχει τεθεί σε δοκιμασία και πάλι καθώς η κατάσταση κατά μήκος των νοτιο-ανατολικών συνόρων του ΝΑΤΟ είναι εξαιρετικά ασταθής. Η κατάσταση στη Συρία πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, καθώς ο πρόεδρος Άσαντ είναι ανένδοτος στο να εμποδίζει την επιδίωξη των πολιτών του για δημοκρατία, χρησιμοποιώντας καταπιεστικά και βίαια μέσα. Η Τουρκία έχει επωμιστεί ένα τεράστιο βάρος τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Ο αριθμός των Σύρων που βρίσκουν καταφύγιο στη χώρα μας είναι τώρα κοντά στους 150.000 και συνεχίζει να αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό. Το οικονομικό κόστος για τη χώρα μας πλησιάζει στο μισό δισεκατομμύριο δολάρια. Ένας καταυλισμός χτίζεται μέσα σε ένα μήνα, αλλά γεμίζει μόνο σε λίγες μέρες και ξοδεύουμε 10 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα για τη διατροφή και την ευημερία των προσφύγων.

Η ασυδοσία του συριακού καθεστώτος έχει γίνει επίσης μια πηγή σοβαρής ανησυχίας για την Τουρκία καθώς το έδαφός μας έχει κατ' επανάληψη παραβιαστεί από συριακές δυνάμεις. Σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία έχει επικαλεστεί δύο φορές στους τελευταίους έξι μήνες το άρθρο 4 της Συνθήκης της Ουάσινγκτον και ζήτησε να γίνουν διαβουλεύσεις με τους συμμάχους της. Το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, κατέστησε σαφές μετά από τα δύο αιτήματα ότι οι σύμμαχοι στέκονται αλληλέγγυοι με την Τουρκία και είμαστε ευγνώμονες για αυτή την ενωτική υποστήριξη.

Μόλις στις αρχές Δεκεμβρίου, κατά τη συνεδρίασή τους στις Βρυξέλλες, οι υπουργοί Εξωτερικών του ΝΑΤΟ επανέλαβαν την αποφασιστικότητά τους να αποτρέψουν τις απειλές και να υπερασπιστούν την Τουρκία. Σε απάντηση στο αίτημά μας, ως ένα αμυντικό μέτρο, το ΝΑΤΟ αποφάσισε να αυξήσει τις εναέριες αμυντικές δυνατότητες της Τουρκίας. Συστοιχίες πυραύλων Patriot θα μας παρασχεθούν, κάτι που σίγουρα θα συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της κρίσης κατά μήκος των συνόρων της Συμμαχίας.

Η συλλογική ελπίδα μας είναι, φυσικά, να τελειώσουν γρήγορα οι ταραχές στη Συρία, παράγοντας μια ελεύθερη, ενωμένη και δημοκρατική χώρα, σε ειρήνη με τον εαυτό της και τους γείτονές της. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η βία στη Συρία αποτελεί μια σοβαρή απειλή για τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή, όχι μόνο για την Τουρκία αλλά και για την Ελλάδα, η οποία είναι επιφυλακτική όσον αφορά την παράνομη μετανάστευση.

Με την ευκαιρία αυτή, επιτρέψτε μου να αναφερθώ σύντομα στο ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης που συγκεντρώνει δικαίως πολλή προσοχή. Η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν εντατική συνεργασία σε αυτόν τον τομέα. Κατά τα τελευταία 15 χρόνια, σχεδόν 900 χιλιάδες παράνομοι μετανάστες και 12 χιλιάδες διακινητές ανθρώπων συνελήφθησαν από τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας. Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι αριθμοί είναι 200 χιλιάδες και 5 χιλιάδες, αντίστοιχα. Οι προσπάθειες της τουρκικής ακτοφυλακής, μαζί με την ελληνική ακτοφυλακή και την Frontex, έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη μείωση της παράνομης μεταναστευτικής ροής μέσω του Αιγαίου κατά 70%. Σε συνδυασμό με αυτό, ως αποτέλεσμα της εντατικής συνεργασίας μεταξύ των τουρκικών και των ελληνικών αρχών, η ροή των παράνομων μεταναστών από την περιοχή του Έβρου έχει μειωθεί σχεδόν στο μηδέν. Όπως όλοι γνωρίζουμε, η παράνομη μετανάστευση είναι ένα δυναμικό φαινόμενο και οι προσπάθειες των παράνομων μεταναστών έχουν μετατοπιστεί και πάλι στο Αιγαίο. Η τουρκική ακτοφυλακή έχει πληθύνει τις περιπολίες της μετά την πρόσφατη αύξηση. Φυσικά, έχουμε ακόμα κοινή δουλειά να κάνουμε και θα συνεχίσουμε να την κάνουμε.

Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΝΑΤΟ ΚΑΙ Η ΕΕ

Το ΝΑΤΟ έχει μια υπέροχη αρετή: Ξέρει πώς να παραμένει επίκαιρο. Σίγουρα, αυτό δεν είναι ο θεμελιώδης σκοπός του, per se, αλλά οι σύμμαχοι αντλούν εμπιστοσύνη από το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ ήταν και θα είναι εκεί στο μέλλον για να προβάλλει ασφάλεια στους Συμμάχους και, επίσης, να προβάλλει σταθερότητα σε ένα ασταθές περιβάλλον. Με βάση τις κοινές αξίες και αρχές, το ΝΑΤΟ ήταν και εξακολουθεί να είναι το βασικό ευρωατλαντικό φόρουμ διαβούλευσης για θέματα ασφάλειας και άμυνας.

Υπάρχουν προκλήσεις που θα κυριαρχήσουν στην ατζέντα του ΝΑΤΟ κατά τα επόμενα χρόνια. Η Αραβική Άνοιξη και το πώς συνεχίζει να εξελίσσεται είναι κάτι πολύ σημαντικό για το ευρωατλαντικό περιβάλλον ασφαλείας. Η εμπλοκή μας στο Αφγανιστάν ωριμάζει και η μετάβαση πρέπει να είναι επιτυχής. Μετά από χρόνια συμμαχικής παρουσίας και υποστήριξης, χρειαζόμαστε διαρκή σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια, ιδιαίτερα στο Κοσσυφοπέδιο και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής και των μέσων διανομής τους, συνεχίζουν να είναι μια σημαντική ανησυχία σε οποιαδήποτε εκτίμηση των απειλών. Ο μετασχηματισμός των στρατιωτικών μας μέσων και των δυνατοτήτων μας αλλά και η αύξηση της δυνατότητας ανάπτυξης των δυνάμεών μας, εξακολουθούν να αποτελούν σοβαρές προκλήσεις.

Μια ιδιαίτερη πρόκληση την οποία δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει σήμερα από την άποψη της ασφάλειας, είναι η σκληρή οικονομική πραγματικότητα. Αυτό έχει εκτεταμένες συνέπειες για τις αμυντικές ικανότητες και ως εκ τούτου την ικανότητα των εθνών να προβάλλουν ασφάλεια σε απόσταση, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Οι παγκόσμιες και ευρωπαϊκές οικονομίες βρίσκονται σε δυσκολία. Οι αμυντικοί προϋπολογισμοί έχουν συρρικνωθεί σημαντικά κατά την τελευταία δεκαετία και φαίνεται ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί αναπόφευκτα για κάποιο χρονικό διάστημα. Η συλλογική προσπάθεια για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος τα τελευταία δύο χρόνια ονομάζεται «Έξυπνη Άμυνα». Η Τουρκία, κάνει αυτά που της αναλογούν. Έχουμε τις δεύτερες μεγαλύτερες ένοπλες δυνάμεις του ΝΑΤΟ, περίπου 700 χιλιάδες άνδρες, και διαθέτουμε το 1,8% του ΑΕΠ για την άμυνα μας, με περισσότερο από το 20% να διατίθεται για εκσυγχρονισμό. Είμαστε, έτσι, κοντά στα κριτήρια του ΝΑΤΟ.