Μια ματιά στο τεύχος Απριλίου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μια ματιά στο τεύχος Απριλίου

Πώς η οικονομία αναδιατάσσει τις διεθνείς σχέσεις – Τι πρέπει να κάνουν Ελλάδα και Κύπρος
Περίληψη: 

Κυκλοφορεί το νέο τεύχος (Απριλίου) της ελληνικής έκδοσης του Foreign Affairs με αναλύσεις για το μέγα ζήτημα της Κύπρου και τις επιπτώσεις που έχει στις διεθνείς ισορροπίες της ευρύτερης περιοχής. Επίσης, σε άλλα δοκίμια εξετάζονται οι πραγματικές δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας, το μέλλον του καπιταλισμού υπό το πρίσμα των ανισοτήτων που φαίνεται πως δημιουργεί, αλλά και η ταυτότητα της ελληνικής κεντροαριστεράς εν μέσω οικονομικής κρίσης.

Ο Λουκάς Γ. Κατσώνης είναι διευθυντής του Foreign Affairs, The Hellenic Edition

Κυκλοφορεί σήμερα το τεύχος Απριλίου του Foreign Affairs, The Hellenic Edition με αναλύσεις για τα «καυτά» ζητήματα που αφορούν την Ελλάδα, την Κύπρο, την ευρύτερη περιοχή μας και τον κόσμο.

Ειδικότερα, ο Κωνσταντίνος Φίλης, επίκουρος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και ερευνητικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ) του ίδιου Πανεπιστημίου, υποστηρίζει ότι η «πτώση» της Κύπρου δημιουργεί νέα δεδομένα όχι μόνο για την ίδια την Κύπρο και τον ελληνισμό, αλλά και για ολόκληρη την περιοχή. Τώρα, οι διεθνείς σχέσεις αναδιατάσσονται και θα πρέπει να αναζητηθούν νέες βάσεις για τις υπάρχουσες συμμαχίες αλλά και καινούργιες. Άλλωστε, παρά τα οικονομικά προβλήματα, η Ελλάδα και η Κύπρος μπορούν πάντοτε να προβάλλουν το ισχυρότερο ατού τους, καθώς είναι οι κύριες δυνάμεις σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σύμφωνα με τον Ηλία Ι. Κουσκουβέλη, καθηγητή στη Θεωρία Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, μέχρι το τέλος του 2011 η Κύπρος εθεωρείτο παράδειγμα ενός επιτυχημένου και αναβαθμισμένου μικρού κράτους της Μεσογείου, που αναγεννήθηκε από τις στάχτες της καταστροφής τού 1974 και το οποίο ενίσχυσε την πολιτική και στρατηγική του θέση με την ανεύρεση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) του. Ακολούθησε η χρηματοπιστωτική κρίση και οι λανθασμένοι χειρισμοί που οδήγησαν στην οικονομική καταστροφή της. Τώρα χρειάζεται πολιτικός και στρατηγικός αναπροσανατολισμός.

Επίσης, ο «Γολγοθάς» των οικονομικών και διπλωματικών διαπραγματεύσεων που βίωσε πρόσφατα η Κύπρος μπορεί να φαντάζει ως πρωτόγνωρος, αλλά δεν είναι. Σημαντικές αναλογίες, όπως καταγράφει ο οικονομολόγος Γιάννης Σιώτος, μπορεί να βρει κανείς στην εποχή του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου σχετικά με την Τσεχοσλοβακία που επίσης βρέθηκε στην πρέσα της λαβίδας των ρωσικών και γερμανικών συμφερόντων, με καταστροφικά αποτελέσματα για την χώρα.
* * * *
Χάρη σε έναν άλλοτε άσημο νόμο, που ψηφίστηκε το 1789, οι ξένοι που γίνονται θύματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από επίσης ξένους καταπατητές τους, μπορούν να προσφεύγουν στα αμερικανικά δικαστήρια για να μηνύουν τους θύτες. Όμως, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ενδέχεται σύντομα να απαγορεύσει αγωγές αυτού του είδους. Μια τέτοια απόφαση θα ήταν όνειδος, σύμφωνα με τον Pierre N. Leval, δικαστή στο Εφετείο Δεύτερου Βαθμού των ΗΠΑ. Αυτές οι προσφυγές προσφέρουν στα θύματα κάποια παρηγοριά και δίνουν υπόσταση στην αδύναμη νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όχι μόνο ο νόμος πρέπει να γίνει σεβαστός, αλλά και άλλες χώρες θα πρέπει ν’ ακολουθήσουν το παράδειγμα των ΗΠΑ.

Άλλωστε, όπως σημειώνει και ο Ιωάννης Χ. Βούλγαρης, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχουν μια αμφίδρομη διαλεκτική σχέση με τις Διεθνείς σχέσεις και ως εκ τούτου παίζουν βαρύνοντα ρόλο στο διεθνές «σταυρόλεξο».
* * * *

Σύμφωνα με μία εξαιρετικά διαδεδομένη άποψη στην ελληνική κοινή γνώμη, η παρούσα κρίση της ελληνικής οικονομίας είναι προϊόν «λανθασμένης» οικονομικής πολιτικής, κυρίως κατά την περίοδο της τελευταίας τριετίας, και θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν είχε εφαρμοσθεί ένα διαφορετικό πλέγμα μέτρων. Το άρθρο του οικονομολόγου Δημήτρη Α. Ιωάννου εξηγεί ότι η κεϋνσιανή πρόσληψη της οικονομίας, που υποτείνει την συγκεκριμένη πεποίθηση, είναι τελείως ακατάλληλη για την συγκεκριμένη περίπτωση. Η οικονομική κρίση της Ελλάδας δεν έχει «συγκυριακό» χαρακτήρα ώστε να είναι δυνατόν να θεραπευθεί βραχυπρόθεσμα με λύσεις του κεϋνσιανού συνταγολογίου. Είναι, δυστυχώς, μια κρίση «διαρθρωτικού» χαρακτήρα που επωάσθηκε επί μακρόν και, ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθεί παρά με μια αντίστοιχα μακρόπνοη πολιτική κλαδικής αναδιάρθρωσης και παραγωγικής ανάταξης.

Παράλληλα, ο Βασίλης Μαγκλάρας, διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών και διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, προχωρά σε μια ιδεολογική ανάλυση της τρέχουσας ελληνικής οικονομικής κρίσης, από τη σκοπιά της κεντροαριστεράς. Ένα συνεκτικό πολιτικό επιχείρημα γύρω από τις αιτίες, τις συνέπειες, αλλά και τις δυνητικές λύσεις σε επιμέρους οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα, που προέκυψαν κατά κύριο λόγο από την οικονομική κρίση.

Ωστόσο, η ανισότητα απλώνεται στον μεταβιομηχανικό καπιταλιστικό κόσμο. Το πρόβλημα δεν προκαλείται από την πολιτική ούτε η πολιτική θα είναι ποτέ σε θέση να το εξαλείψει. Όμως, αγνοώντας την ανισότητα προκαλείς λαϊκή αντίδραση. Οι κυβερνήσεις, σύμφωνα με τον Jerry Z. Muller, καθηγητή Ιστορίας στο Catholic University of America, θα πρέπει να αποδεχθούν ότι σήμερα, όπως ανέκαθεν, η ανισότητα και η ανασφάλεια αποτελούν αναπόφευκτες συνέπειες των λειτουργιών της αγοράς. Το στοίχημα είναι πώς θα βρουν τρόπους για να θωρακίσουν τους πολίτες από τις αρνητικές συνέπειες του καπιταλισμού, ενώ παράλληλα θα διατηρήσουν τον δυναμισμό που πηγάζει από τα τεράστια οικονομικά και πολιτιστικά πλεονεκτήματά του.

* * * *

Ο Jeff Tollefson, Αμερικανός ανταποκριτής του περιοδικού Nature, περιγράφει το πώς, από το 1988, οι Βραζιλιάνοι έχουν εκκαθαρίσει περισσότερα από 153.000 τετραγωνικά μίλια τροπικού δάσους του Αμαζονίου, καταστρέφοντας το περιβάλλον και συμβάλλοντας στην επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής. Πιο πρόσφατα, ωστόσο, η Βραζιλία έχει αλλάξει πορεία, περιορίζοντας τον ρυθμό αποδάσωσης κατά 83% από το 2004. Ταυτόχρονα, η χώρα έχει γίνει πεδίο δοκιμής μιας αμφιλεγόμενης διεθνούς στρατηγικής για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής, που αποτιμά σε χρηματική αξία το διοξείδιο του άνθρακα που αποθηκεύεται στα δάση. Υπάρχει, λοιπόν, ελπίδα!