Ποιες διεξόδους έχει πλέον η Κύπρος

Τέλος, ως ενδιαφέρον της Γερμανίας για τους ενεργειακούς πόρους και την ευρύτερη περιοχή ερμηνεύθηκε και η πρώτη στην ιστορία των δύο κρατών επίσκεψη καγκελαρίου στη Λευκωσία, στις 11 Ιανουαρίου 2011. Πιθανολογήθηκε επίσης ότι, καθώς η Γερμανία ικανοποιεί το μεγαλύτερο ποσοστό των αναγκών της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία, η προοπτική διοχέτευσης του φυσικού αερίου προς τη Δυτική Ευρώπη δεν την αφήνει αδιάφορη. Τελικά, ίσως αυτά να μην ήταν τα μόνα ενδιαφέροντα της καγκελαρίου.

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Τα αίτια της κρίσης που έπληξε την Κύπρο είναι πολλαπλά. Ασφαλώς, όπως σήμερα επίμονα επαναλαμβάνουν ορισμένα ισχυρά οικονομικώς κράτη της ΕΕ, ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου ήταν μεγάλος αναλογικά με το ΑΕΠ της. Τούτο μπορεί να απασχόλησε τα όργανα της ΕΕ και ορισμένα κράτη μέλη από την εποχή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, εντούτοις δεν φάνηκε να τα προβληματίζει για όσο καιρό η Κύπρος δεν ζητούσε οικονομική βοήθεια και για όσο καιρό η οικονομική κρίση δεν μάστιζε την ίδια την ΕΕ. Άλλωστε, το ποιος και με ποια εκ των προτέρων γνωστά κριτήρια μπορεί να αποφανθεί ότι ο τραπεζικός τομέας του ενός ή του άλλου κράτους της ευρωζώνης ή της ΕΕ είναι λανθασμένα διογκωμένος δεν έχει θεσπισθεί.

Εκτιμώ ότι τρία κυρίως γεγονότα βρίσκονται στη ρίζα της παρούσας τεράστιας κρίσης. Το πρώτο είναι διαχρονικό και αφορά όλες τις κατά την τελευταία εικοσαετία κυβερνήσεις της Δημοκρατίας και τις διοικήσεις των Τραπεζών, οι οποίες τοποθέτησαν τα πλεονάζοντα κεφάλαια στην οικοδομική ανάπτυξη ή σε επενδύσεις υψηλού κινδύνου και χρηματοδότησαν την αύξηση της κατανάλωσης μέσω δανείων. Και πάλι όμως, ο αντίλογος είναι ότι το εν λόγω μοντέλο ανάπτυξης δεν αμφισβητήθηκε για όσο δεν υπήρχαν δανειακές ανάγκες της Δημοκρατίας και των τραπεζών.

Το δεύτερο είναι η χρηματοδότηση της διόγκωσης του δημόσιου τομέα και του κοινωνικού κράτους που επιχείρησε η κυβέρνηση Χριστόφια, σε συνδυασμό με ένα τυχαίο εξ όσων γνωρίζουμε συμβάν, την έκρηξη στο Μαρί. Το εν λόγω γεγονός διέλυσε εν μέσω της τουριστικής περιόδου του θέρους 2011 την ενεργειακή βάση τής Κύπρου και οδήγησε στην εκτόξευση του δημοσιονομικού ελλείμματος και την εξ αυτού αύξηση των δανειακών αναγκών του δημόσιου τομέα.

Το τρίτο είναι η οικονομική κρίση της Ελλάδας και το «κούρεμα» των ομολόγων του Ελληνικού δημοσίου στα οποία ήταν εκτεθειμένες οι κυπριακές τράπεζες. Τούτο είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν περί τα 4 με 5 δισ. ευρώ, χωρίς η κυβέρνηση της Κύπρου να διεκδικήσει μέτρα προστασίας για τις τράπεζές της αντίστοιχα με εκείνα που υιοθετήθηκαν για τις ελληνικές.

Στα παραπάνω μπορεί να προστεθεί ένα ακόμη συγκυριακής φύσης αίτιο: η μεγάλης διάρκειας προεκλογική εκστρατεία, η πολιτική αδυναμία διεκδίκησης μιας νέας προεδρικής θητείας από τον πρόεδρο Χριστόφια και το κόμμα του, και η διαφαινόμενη κυβερνητική αλλαγή. Έτσι, η προοπτική απώλειας της εξουσίας από το ΑΚΕΛ, η αποχώρηση του ΔΗ.ΚΟ από την κυβερνητική πλειοψηφία, η έντονη κριτική τής προεκλογικής περιόδου, η ιδεολογική αντίθεση του ΑΚΕΛ στην υιοθέτηση αποφασιστικών και αντιλαϊκών μέτρων, καθώς και η έλλειψη πολιτικής νομιμοποίησης για υιοθέτηση τέτοιων αντιλαϊκών μέτρων κατά τη λήξη της θητείας Χριστόφια, οδήγησαν στην αδράνεια αντιμετώπισης των όποιων πρώιμων αλλά ξεκάθαρων για τον επερχόμενο κίνδυνο προειδοποιήσεων.

Στα αίτια που αφορούν την κυπριακή πλευρά, μπορεί να αναφερθεί και ένα τελευταίο που αφορά την οικονομική ηγεσία και τα ισχυρά κράτη της Ευρωζώνης. Και τούτο είναι η διαμορφωθείσα κατάσταση υπεροχής των πλούσιων κρατών του βορρά της ΕΕ, οι ενδεχόμενοι φόβοι τους για τυχόν διάδοση της κρίσης σε άλλα κράτη, αλλά κυρίως οι υπό αδικαιολόγητες και ενίοτε αλαζονικά αυστηρές προϋποθέσεις δανειοδότηση των σε οικονομική ανάγκη εταίρων τους. Η αντιμετώπιση των δανειακών αναγκών τής Κύπρου δεν λαμβάνει χώρα σε ένα ιστορικό κενό, καθώς έχει προηγηθεί αφενός η με διαφορετικά κριτήρια διαχείριση αντιστοίχων αναγκών άλλων κρατών, αφετέρου η επαναλαμβανόμενη πολιτική ανάμειξη των κρατών του βορρά στις εσωτερικές και δη πολιτικές εξελίξεις κρατών, όπως της Ελλάδας και πιο πρόσφατα της Ιταλίας.

Η συγκεκριμένη συμπεριφορά των οικονομικά ισχυρών κρατών απέναντι σε ένα από τα μικρότερα κράτη της ΕΕ καθίσταται πολιτικά αναιτιολόγητη και αποτυγχάνει κατά την αξιολόγησή της υπό το φως του κριτηρίου της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Περαιτέρω δε ενισχύει τις δυνάμεις του ευρωσκεπτικισμού, αναλαμβάνει τον κίνδυνο χρεοκοπίας ενός λαού, αλλά και εξόδου έστω και μιας μικρής χώρας από το ευρώ με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται. Επιπλέον, τροφοδοτεί τα επιχειρήματα περί ηγεμονικών επιδιώξεων ορισμένων κρατών εντός της ΕΕ, αλλά και το ενδιαφέρον να ελεγχθούν προοδευτικά τα κοιτάσματα της κυπριακής ΑΟΖ.

Σε αυτό το σκηνικό των αιτίων της κυπριακής κρίσης ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις στην συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, την Παρασκευή 15 Μαρτίου 2013, με θέμα τη σύναψη δανειακής σύμβασης μεταξύ της τριμερούς και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα λάθη που κατεγράφησαν οδήγησαν στην κρίση και στην με ανυπολόγιστες συνέπειες για τον κυπριακό λαό έκβασή της.

Η ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ