Μεταξύ διαφορετικών δηλητηρίων… | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μεταξύ διαφορετικών δηλητηρίων…

Η Αμερική έχει πολλές επιλογές στη Συρία αλλά καμία δεν είναι καλή
Περίληψη: 

Με το Κογκρέσο να συζητά την παρέμβαση στη Συρία, οι Αμερικανοί μπορεί να συνειδητοποιήσουν σύντομα την τραγική αλήθεια σχετικά με την απόφαση ανά χείρας. Στο βαθμό που κάθε πολιτική έχει στρατηγική λογική, είναι απίθανο να είναι πολιτικά ευχάριστη. Στο βαθμό που μια πολιτική μπορεί να γίνει δεκτή ως πολιτικά θεμιτή, είναι απίθανο να έχει μεγάλη στρατηγική αξία.

Ο RICHARD Κ. BETTS είναι διευθυντής στο Ινστιτούτο Μελετών Πολέμου και Ειρήνης Saltzman στο Πανεπιστήμιο Columbia και επίκουρος βασικός συνεργάτης στο Council on Foreign Relations. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του είναι το American Force: Dangers, Delusions, and Dilemmas in National Security.

Ο λόγος που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα πέταξε το μπαλάκι στο Κογκρέσο για την έγκριση της στρατιωτικής επίθεσης στην Συρία δεν είναι γιατί η έγκριση του Κογκρέσου αποτελεί συνταγματική επιταγή. Πάντα ήταν, αν και διάφοροι πρόεδροι την έχουν συχνά παρακάμψει. Αντίθετα, ο Ομπάμα πέταξε το μπαλάκι στο Κογκρέσο, διότι ήταν η μόνη διέξοδος από το δίλημμα που επέβαλε στον εαυτό του, όταν κατέστησε την χρήση χημικών όπλων «κόκκινη γραμμή», χωρίς να έχει σκεφτεί κατά πόσο θα έπρεπε και με ποιό τρόπο να πάει σε πόλεμο, εάν κάποιος υπερέβαινε τη γραμμή αυτή.

Όταν ξεπεράστηκε η κόκκινη γραμμή, η καθυστερημένη μελέτη των στρατιωτικών επιλογών από την πλευρά της αμερικανικής κυβέρνησης αντιμετώπισε δύο αντιφατικές καταστάσεις. Η πρώτη ήταν μεταξύ των ισχυρών κινήτρων να προβεί σε αντίποινα κατά της κυβέρνησης του Μπασάρ αλ - Άσαντ και της μεγάλης αντίθεσης τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στον έξω κόσμο για αμερικανική στρατιωτική δράση. Η δεύτερη ήταν μεταξύ τής έκτασης τής βίας που θα εφαρμοζόταν ώστε να υπάρχει η πιθανότητα επωφελών στρατηγικών αποτελεσμάτων, και της έκτασης που ήταν πολιτικά ανεκτή. Ακόμη και μεταξύ εκείνων που απαιτούν δράση, η πίεση για την χρήση αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος ήταν μικρότερη από την πίεση να μην χρησιμοποιηθεί υπερβολικά εκτεταμένη ισχύς, από το φόβο μιας εμπλοκής που θα παραπέμπει σαφώς σε πόλεμο.

Μια υπεύθυνη επιλογή για το Κογκρέσο και τον πρόεδρο θα πρέπει να είναι τουλάχιστον κάποια που να μην κάνει τα πράγματα χειρότερα. Εντέλει, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει την υποχώρηση από την απειλή της δράσης, όπως σαφώς εκφράστηκε από τον Ομπάμα πριν από εβδομάδες, έστω κι αν αυτό θα ήταν μια δυσάρεστη υποχώρηση. Με την αποδοχή αυτής της ντροπιαστικής κίνησης, τα μέλη του Κογκρέσου που ψήφισαν ενάντια στην χρήση βίας θα μπορέσουν να επιλύσουν τις δύο αντιφάσεις. Αλλά και τα μέλη που επέλεξαν να στηρίξουν τον πρόεδρο πρέπει επίσης, επί της ουσίας, να προσυπογράψουν την χρήση μικρής έκτασης βίας. Η εν λόγω έγκριση θα πρέπει, κατ’ αρχήν, να στηρίζεται σε μια νηφάλια σύγκριση με αυτό που όλες οι πιθανές στρατηγικές, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έχουν ήδη απορριφθεί, είναι πιθανό να επιτύχουν με βάση ένα αποδεκτό κόστος. Τα αποτελέσματα της κάθε στρατηγικής εξαρτώνται από συνταίριασμα των πολιτικών στόχων και των στρατιωτικών επιχειρήσεων που έχουν σχεδιαστεί για την επίτευξή τους.

Λογικά, υπάρχουν τουλάχιστον έξι πιθανοί στόχοι, μερικοί από τούς οποίους επικαλύπτονται. Αυτοί περιλαμβάνουν μια συμβολική δήλωση εναντίον των εγκλημάτων πολέμου, την τιμωρία τού καθεστώτος Άσαντ για τα εγκλήματά του, τον εξαναγκασμό τού καθεστώτος να αλλάξει την πολιτική του, τον τερματισμό τού πολέμου (τελικά, βοηθώντας στην ήττα του Άσαντ), την επίδειξη αξιοπιστίας στην διεθνή κοινή γνώμη, και την επίδειξη αξιοπιστίας στο εγχώριο ακροατήριο. Και αν θεωρηθεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν καμία πρόθεση να παρελάσουν στη Δαμασκό, το ήμισυ της εξίσωσης της επιχείρησης στηρίζεται ακριβώς στο πόσο περιορισμένες θα είναι οι αεροπορικές επιδρομές. Μια «περιορισμένη» δράση από αέρος μπορεί να κυμαίνεται από μερικά συμβολικά πλήγματα με μικρές υλικές επιπτώσεις, μέχρι μια σοβαρή καταστροφική εκστρατεία εναντίον δεκάδων στόχων, στη διάρκεια αρκετών εβδομάδων.

Ο Ομπάμα έκανε σαφές πριν πετάξει το μπαλάκι στο Κογκρέσο ότι το μόνο που θα ανεχθεί θα είναι κάτι στο μέσο τού φάσματος αυτού. Στην πραγματικότητα, οι αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές οποιασδήποτε κλίμακας, ίσως και να μην εκπληρώσουν ορισμένους από τους στόχους. Αλλά, οι πιο περιορισμένες επιθέσεις είναι πιθανό να είναι λιγότερο αποτελεσματικές για οποιονδήποτε από τους έξι στόχους, εκτός από τον πρώτο και τον τελευταίο – οι οποίοι από άποψη στρατηγικής είναι οι λιγότερο σημαντικοί. Πράγματι, τα ελαφρύτερα πλήγματα θα μπορούσαν να αποδειχθούν όχι μόνο αναποτελεσματικά για την επίτευξη των σημαντικότερων σκοπών, αλλά και αντιπαραγωγικά.

Η συμβολική χρήση βίας μπορεί να επιτευχθεί με πολύ μικρής κλίμακας πλήγματα. Θα καταδείξουν την αμείλικτη αποδοκιμασία των φρικαλεοτήτων τού εχθρού, και μπορεί επίσης να χρησιμεύσουν για τον τελευταίο από τους έξι στόχους, προεξοφλώντας τις επικρίσεις στο εσωτερικό που περιμένουν να στηλιτεύσουν την κυβέρνηση Ομπάμα για την πλήρη ακινησία της. Από στρατηγική άποψη, ωστόσο, δεν θα καταφέρουν τίποτα θετικό σε έναν βάναυσο πόλεμο, όπου οι συμμετέχοντες είναι συνηθισμένοι να πληρώνουν καθημερινά υψηλό κόστος. Τα χειρουργικά πλήγματα, στην ουσία, δείχνουν ότι δεν υπάρχει σοβαρή στόχευση, και αν ένα αδύναμο καθεστώς ανταπεξέλθει σε αυτά θα κερδίσει ένα μετάλλιο τιμής για το ότι αντιμετώπισε μια υπερδύναμη.

Μια ξεκάθαρη και απλή τιμωρία είναι το πιο προφανές και λογικό αντίποινο. Ο Άσαντ πρέπει να υποχρεωθεί να πληρώσει το τίμημα για το ότι ξεπέρασε την κόκκινη γραμμή τού Ομπάμα, ακόμη και αν τα αντίποινα δεν καταφέρουν τίποτα περισσότερο. Έχει σημασία να δηλωθεί ότι, ακόμη και αν οι κυβερνήσεις μπορεί να επιβιώσουν μετά τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου παρά τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ, δεν θα μπορούν να το κάνουν χωρίς αντίτιμο. Αυτό ίσως να αποτρέψει άλλους από μελλοντικές συγκρούσεις. Αλλά για να είναι η τιμωρία εντυπωσιακή σημαίνει ότι οι ζημιές που θα προκληθούν θα είναι σοβαρές. Ακόμη και αν η επιχείρηση είναι ισχυρότερη από ένα χειρουργικό πλήγμα, η καταστροφή από τις αμερικανικές βόμβες θα αποδειχτεί άνευ σημασίας εάν το καθεστώς μπορεί να την απορροφήσει το ίδιο εύκολα όσο και τη ζημία που έχει συσσωρευτεί από μέρα σε μέρα στη διάρκεια του πολέμου. Όσο πιο δραματικό είναι το τίμημα από τα πλήγματα των Ηνωμένων Πολιτειών, τόσο πιο ξεκάθαρο θα είναι το στρατηγικό τους μήνυμα.