Παίζοντας πόκερ με τον Πούτιν

Μετά τις συνομιλίες την περασμένη εβδομάδα στη Γενεύη, μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρρυ και του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, το δίλημμα των ΗΠΑ στη Συρία έχει αντικατασταθεί από μια συμφωνία. Στην πραγματικότητα, η Ουάσιγκτον αντάλλαξε την απειλή τής επικείμενης επέμβασης (που δεν ήθελε να κάνει) με την υπόσχεση της Μόσχας περί παράδοσης των χημικών όπλων από τη Συρία (για τα οποία η Συρία θα δεχόταν μεγάλες πιέσεις να μην τα χρησιμοποιήσει φανά, έτσι κι αλλιώς). Επιπροσθέτως, η Μόσχα έχει υποσχεθεί να πιέσει την Συρία να συμμετάσχει σε μια ήδη πολύ καθυστερημένη διεθνή διάσκεψη για τον τερματισμό τού πολέμου.

Ακόμη και αν η συμπόρευση της Συρίας και της Ρωσίας είναι μόνο μερική, η συμφωνία εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει πραγματική πρόοδο. Το συριακό καθεστώς παραδέχτηκε τελικά ότι έχει χημικά όπλα. Σύντομα θα κληθεί να υπογράψει τη Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα, στην οποία έχει συμφωνήσει να ενταχθεί, και στη συνέχεια θα ξεκινήσει να διαλύει το θανάσιμο οπλοστάσιό του. Υπό το φως τής τρομακτικής επίθεσης χημικών τον περασμένο μήνα, και της προηγούμενης διπλωματικής παράλυσης, έχει σημασία να τονιστεί πόσο σημαντική αλλαγή στάσης είναι αυτή. Ακόμα κι έτσι, η μερική συμπόρευση είναι το περισσότερο που μπορεί να αποδώσει αυτή η συμφωνία. Τα ρωσικά συμφέροντα απλά δεν ευθυγραμμίζονται αρκετά με εκείνα των Ηνωμένων Πολιτειών ώστε να προκύψει κάτι περισσότερο. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, χρειάζεται κάποια νέα χαρτιά για να παίξει - και θα τα έχει μόλις αντιληφθεί το πραγματικό παιχνίδι των Ρώσων.

Στη συμφωνία τής Γενεύης υπονοείται πως η Μόσχα συμμερίζεται τον φόβο της Ουάσινγκτον ότι τα χημικά όπλα θα μπορούσαν να πέσουν στα χέρια των σουνιτών εξτρεμιστών. Αν αυτό ήταν πραγματικά μια βασική ανησυχία, η Ρωσία θα είχε από πολύ καιρό χρησιμοποιήσει την επιρροή της στη Συρία για να αντιμετωπίσει μια τέτοια σοβαρή απειλή. Αντί της πίεσης, όμως, η Μόσχα υποστήριξε την Συρία μέχρι τέλους, μπλοκάροντας ακόμα και τις μετριοπαθείς αποφάσεις τού Συμβουλίου Ασφαλείας για την χώρα, ενώ παρείχε στο καθεστώς προηγμένους πυραύλους έτσι ώστε να δυσκολέψουν τις αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές.

Στην πραγματικότητα, η Μόσχα πάντα φαινόταν να πιστεύει ότι το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας ήταν τόσο χρήσιμο που άξιζε τον κίνδυνο της διασποράς. Αν η Συρία χάσει τα χημικά όπλα της ολοκληρωτικά, η Δαμασκός θα χάσει την αποτρεπτική της ισχύ έναντι του Ισραήλ. Αυτό θα γείρει την στρατηγική ισορροπία προς τον πιστό σύμμαχο της Αμερικής. Και αυτό, με τη σειρά του, θα βλάψει τον στόχο τού Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν για την ενίσχυση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή.

Η ίδια απαισιόδοξη λογική ισχύει και για την ειρηνευτική διαδικασία. Η κυβέρνηση Ομπάμα, ιδιαίτερα ο Κέρρυ, προσπάθησε σκληρά να συνεργαστεί με τους Ρώσους για τις συνομιλίες. Το συμπέρασμα είναι ότι αμφότερες οι πλευρές αποστρέφονται ένα συνεχές, αποσταθεροποιητικό λουτρό αίματος ή μια νίκη των σουνιτών εξτρεμιστών. Αυτό δεν οδήγησε πουθενά, ακόμη και μετά την παραδοχή τής Ουάσιγκτον, το καλοκαίρι, ότι ο Σύρος ηγέτης Μπασάρ αλ - Άσαντ δεν χρειάζεται να παραιτηθεί ενόψει των ειρηνευτικών συνομιλιών.

Είναι πιθανό η τρέχουσα κρίση σε σχέση από τα χημικά όπλα να ξύπνησε στη Μόσχα την ανάγκη για διπλωματία. Η πρόσφατη εκλογή τού μετριοπαθούς Χασάν Ρουχανί στο Ιράν, επίσης, θα μπορούσε να διαδραματίσει έναν ρόλο: μια από τις σοβαρές διαφορές που χωρίζουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία για την Συρία υπήρξε ο ρόλος τού Ιράν σε οποιαδήποτε διεθνή ειρηνευτική διάσκεψη. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον δεν είναι καθόλου ενθουσιασμένη με μια πιθανή συμμετοχή τού Ιράν, ενώ η Μόσχα έχει πει ότι είναι απαραίτητη. Η εκλογή Ρουχανί μάλλον έκανε τη Μόσχα να προσπαθήσει και πάλι να βρει μια φόρμουλα για να συμπεριλάβει το Ιράν.

Στην πραγματικότητα, δεδομένου του ιστορικού τής σταθερής κωλυσιεργίας τής Ρωσίας, είναι πιθανό οι βασικοί στόχοι της - η διατήρηση του καθεστώτος ή ακόμα και μια ολοκληρωτική νίκη - να παραμένουν οι ίδιοι. Μετά τη σύσκεψη, ο Ρώσος ηγέτης αποφάσισε μετά βεβαιότητας ότι η δυνατότητά του να επηρεάσει την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών στη διαδικασία για τον έλεγχο των χημικών όπλων της Συρίας ήταν μεγαλύτερη από την δυνατότητά του να επηρεάζει τα γεγονότα, εφόσον συνεχιστεί η κρίση και οι Ηνωμένες Πολιτείες προχωρήσουν σε χτύπημα. Στη Γενεύη, ο Λαβρόφ κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να πείσει ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (στο οποίο η Ρωσία έχει δικαίωμα βέτο) θα είναι η μόνη Αρχή που θα αποφασίσει για τα τυχόν μέτρα που θα ληφθούν σε περίπτωση αιτιάσεων για μη συμμόρφωση της Συρίας. Προαναγγέλλοντας τη θέση της Ρωσίας σε περίπτωση που προκύψουν τέτοιες αιτιάσεις ο Λαβρόφ σημείωσε πόσο δύσκολο είναι να αποδειχθούν κι επέμεινε ότι η βία, εν πάση περιπτώσει, είχε αποκλειστεί.

Αν το παιχνίδι ήταν περίπλοκο πριν από αυτό το Σαββατοκύριακο, είναι βέβαιο ότι θα γίνει ακόμη περισσότερο τις επόμενες εβδομάδες καθώς ξεκινούν οι συνομιλίες.