Ποιος πρέπει να πάει στην Fed;

Υπό αυτή την έννοια, τα τελευταία χρόνια έχουν ανατρέψει την κατανόηση που έχουμε για τον ρόλο των κεντρικών τραπεζών και την αιτία για την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών. Πριν από την κρίση, κατά τη διάρκεια των ετών που οι χώρες είχαν αρχίσει να παίρνουν πιο σοβαρά την ιδέα τής αυτονομίας τής κεντρικής τράπεζας, πολλοί άνθρωποι ρωτούσαν πώς θα μπορούσε να δικαιολογηθεί σε μια δημοκρατική κοινωνία. Η απάντηση από ορισμένους υποστηρικτές τής ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών ήταν απλή. Οι τράπεζες είχαν έναν απλό στόχο - την σταθερότητα των τιμών - και καλά καθιερωμένες τεχνικές για την επίτευξη αυτού του στόχου. Δεν συμμετέχουν ιδιαίτερα σε καινοτόμες πολιτικές και, πάνω απ’ όλα, δεν ήταν δουλειά τους να κάνουν επιλογή μεταξύ νικητών και ηττημένων στην οικονομία. Με άλλα λόγια, η εξουσία που δινόταν στις κεντρικές τράπεζες ήταν περιορισμένη, έτσι ώστε η απειλή για τις δημοκρατικές αρχές δεν ήταν ουσιαστική.

Αλλά το παιχνίδι έχει αλλάξει. Οι στόχοι της χάραξης πολιτικής τής κεντρικής τράπεζας δεν είναι πλέον τόσο απλοί: για παράδειγμα, υπάρχει ένα ενεργός διάλογος μεταξύ κεντρικών τραπεζιτών για την σχετική σημασία μεταξύ δημιουργίας θέσεων εργασίας και ελέγχου τού πληθωρισμού. Την ίδια στιγμή, οι τεχνικές για την επίτευξη των στόχων αυτών είναι λιγότερο σίγουρες. Τέλος, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες εμπλέκονται πλέον χωρίς αμφιβολία στην επιλογή νικητών και ηττημένων στην οικονομία. Πρόσφατες μελέτες κατέδειξαν τον βαθμό στον οποίο οι πολιτικές των κεντρικών τραπεζών όπως η «ποσοτική χαλάρωση» έχουν προσδώσει μέγα πλούτο σε ορισμένες ομάδες, ενώ τιμώρησαν άλλες. Μια μελέτη από την Τράπεζα της Αγγλίας το 2012 παραδέχτηκε ότι τα οφέλη τού προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης «δεν μοιράστηκαν ισομερώς» [1], με τα πλούσια νοικοκυριά να επωφελούνται δυσανάλογα πολύ.

Αλλά το κρίσιμο σημείο είναι το εξής: αν και έχει καταρρεύσει η λογική με βάση την οποία οι Αμερικανοί πολιτικοί και το κοινό δέχθηκαν αρχικά την εκχώρηση εξουσιών στις ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες, αυτή η εκχώρηση επιμένει. Στην πράξη, η δύναμη των κεντρικών τραπεζών έχει διευρυνθεί, ενώ η νομοθετική εξουσία έχει ατροφήσει. Και τούτο ισχύει επίσης και σε άλλες χώρες. Πρόκειται για μια ανησυχητική μεταβολή, και δεν έχει πάρει την προσοχή που της αξίζει. Οι άνθρωποι που υποστήριξαν την ανεξαρτησία τής κεντρικής τράπεζας στην δεκαετία τού 1980 και του 1990 έκαναν το επιχείρημά τους ξεκάθαρο, δεδομένου ότι, σε πολλές χώρες, ζητούσαν νομοθετική αλλαγή. Όμως, η σημερινή μετατόπιση συνέβη με έναν τρόπο ad hoc, υπό την πίεση της στιγμής, χωρίς μια συγκλίνουσα εξήγηση για το πώς μπορεί να ταιριάξει με τις δημοκρατικές αρχές.

Ίσως αυτό να είναι ένα μεταβατικό φαινόμενο - κάτι που θα επιβιώσει μόνο όσο η χώρα καταλαβαίνει ότι είναι στη μέση μιας οικονομικής κρίσης, και η Ουάσιγκτον υποφέρει από πολιτικό αδιέξοδο. Ή ίσως όχι. Μια πιο μακροπρόθεσμη σκοπιά υποδηλώνει ότι η επιρροή τείνει να ρέει προς την Federal Reserve και άλλες κεντρικές τράπεζες από τότε που ο Ρήγκαν ξεκίνησε την απελευθέρωση στις Ηνωμένες Πολιτείες, και η Μάργκαρετ Θάτσερ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από την άποψη αυτή, οι εξελίξεις από τότε που ξεκίνησε η οικονομική κρίση είναι απλώς ένα βήμα πιο πέρα σε ένα γνώριμο μονοπάτι. Ένα αποτέλεσμα αυτής της τάσης είναι πιο η έντονη συζήτηση σχετικά με το ποιος θα ηγηθεί της Federal Reserve. Σήμερα, οι Αμερικανοί επιχειρηματολογούν έντονα για αυτόν τον διορισμό με τον ίδιο τρόπο που ανέκαθεν επιχειρηματολογούσαν σχετικά με τους υποψηφίους για αρχιδικαστές τού Ανωτάτου Δικαστηρίου, και για τον ίδιο λόγο: επειδή εκεί είναι όπου βρίσκεται η εξουσία.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/139947/alasdair-roberts/who-shoul...

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.bankofengland.co.uk/publications/Pages/news/2012/073.aspx

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr