Πού χάθηκαν οι Κινέζοι εργαζόμενοι; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πού χάθηκαν οι Κινέζοι εργαζόμενοι;

Η έλλειψη εργατικού δυναμικού στην Κίνα και το τέλος τού Panda Boom

Οι συνέπειες του μετασχηματισμού τής αγοράς εργασίας τής Κίνας δεν είναι όλες άσχημες. Στην πραγματικότητα, θα βοηθήσουν ώστε η διαχείριση της κινεζικής οικονομίας να γίνει ευκολότερη από πολλές κρίσιμες απόψεις. Μια εισροή αποφοίτων κολεγίου και η ταυτόχρονη έλλειψη ανειδίκευτου νεοεισερχόμενου εργατικού δυναμικού θα μειώσει το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των περισσότερο και λιγότερο μορφωμένων Κινέζων, καθώς και μεταξύ αστικών και αγροτικών νοικοκυριών. Πρέπει να είναι μια ανακούφιση για την κυβέρνηση ότι μια ειρηνική δημογραφική αλλαγή μειώνει την ανισότητα με τρόπο που δεν το έχει κάνει η πολιτική της. Ωστόσο, οι πιέσεις ενός ταχέως μεταβαλλόμενου πληθυσμού επιφέρουν επίσης νέες και άγνωστες περιπλοκές. Η ανάπτυξη επιβραδύνεται όσο η οικονομία τής Κίνας έχει έλλειμμα από υποαπασχολούμενους εργάτες που τροφοδοτούν το μεγαθήριο των εξαγωγών κι εξασφαλίζουν την «κινεζική τιμή προϊόντος» για την οποία η χώρα είναι τόσο γνωστή.

Αυτές οι αλλαγές είναι αρκετά ορατές στις πρόσφατες οικονομικές στατιστικές τής Κίνας. Σε ονομαστικούς όρους, το ΑΕΠ αυξήθηκε 9,8% το 2011 - 2012, αλλά παραδόξως για την Κίνα, τα περισσότερα από τα οφέλη τής ανάπτυξης πήγαν στους εργαζόμενους, χάρη σε μια σφιχτή αγορά εργασίας, και όχι στους ιδιοκτήτες τού κεφαλαίου. Το μέσο αστικό διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε κατά 15%. Τα εταιρικά κέρδη των βιομηχανικών επιχειρήσεων, αντίθετα, αυξήθηκαν μόνο κατά 5%. Οι ταχέως αυξανόμενοι μισθοί επιτάχυναν την στροφή τής χώρας από εξαγωγική σε μια οικονομία εστιασμένη στην εγχώρια ζήτηση. Οι κακές οικονομικές επιδόσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και την Ιαπωνία δεν έβλαψαν την Κίνα.

Ναι , σε κάποιο βαθμό , η δημογραφική επιβράδυνση τής Κίνας και η μετάβαση της χώρας σε μια οικονομία που βασίζεται στην κατανάλωση είναι πραγματικά καλές ειδήσεις. Η υπέρμετρη στήριξη στις επενδύσεις και τις εξαγωγές δεν είναι ακριβώς βιώσιμη. Αλλά η διαδικασία τής μετάβασης θα έχει νικητές και ηττημένους. Επανεξισορρόπηση σημαίνει ότι τα νοικοκυριά που ζουν με το μισθό τους θα πάρουν μεγαλύτερο μερίδιο από την οικονομική πίτα. Οι επιχειρηματίες, οι «κόκκινοι καπιταλιστές», οι πολυεθνικές και οι φοροεισπράκτορες, με ανάλογο τρόπο, είναι πιθανό να μείνουν με λιγότερα.

Εν τω μεταξύ, η διοίκηση και η ενθάρρυνση της οικονομικής ανάπτυξης θα γίνει πολύ πιο δύσκολη. Η οικονομική διαχείριση είναι πολύ πιο εύκολη όταν μια τεράστια δημογραφική ριπή φυσάει στα πανιά μιας κυβέρνησης, ωθώντας την οικονομία της προς τα εμπρός ακόμη και αν οι πολιτικές είναι κατώτερες από τις ιδανικές. Καθώς ο άνεμος σβήνει, οι επιμέρους πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις αρχίζουν να έχουν μεγαλύτερη σημασία. Τώρα, η Κίνα θα πρέπει να γίνει πάρα πολύ πιο έξυπνη και πιο δημιουργική στον σχεδιασμό μιας πολιτικής κινήτρων.

Η αύξηση της παραγωγικότητας (δηλαδή, η αύξηση της παραγωγής ανά εργαζόμενο) είναι πιθανό να επιβραδυνθεί σημαντικά. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο λιγότερο φιλικό προς την παραγωγικότητα μείγμα τής οικονομικής δραστηριότητας. Η επέκταση της ζήτησης για υπηρεσίες σημαίνει ότι ένα μεγαλύτερο ποσοστό τού κινεζικού ΑΕΠ θα παράγεται από τον τομέα των υπηρεσιών. Είναι πολύ πιο δύσκολο να διπλασιαστεί το ΑΕΠ ανά απασχολούμενο σε αυτούς τους τομείς τής οικονομίας από ό, τι στον τομέα τής μεταποίησης. Η βραδύτερη ανάπτυξη, με τη σειρά της, θα αμβλύνει μερικά από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία τής κυβέρνησης στην διαχείριση της υβριδικής οικονομίας τής αγοράς που διαθέτει. Το Πεκίνο υπήρξε εξαιρετικά επιτυχές στο να λύνει τα οικονομικά προβλήματα μέσω της ανάπτυξης. Για παράδειγμα, τα επισφαλή δάνεια που παρέλυσαν τον τραπεζικό τομέα στην αυγή τής εποχής τής υπερ-ανάπτυξης, η οποία ξεκίνησε στις αρχές τής δεκαετίας τού 2000, δεν έχουν πλήρως αποπληρωθεί - απλώς μειώθηκαν σε σχέση με το υπόλοιπο του χρηματοπιστωτικού κλάδου και σταδιακά έπαψαν να αποτελούν έναν συστημικό κίνδυνο για την οικονομία. Η Κίνα έχει ακόμη να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις από την πιστωτική έκρηξη της περιόδου 2009-2010, η οποία θα δημιουργήσει αναπόφευκτα πολλά επισφαλή δάνεια. Η παλιά στρατηγική τής λύσης τού προβλήματος μέσω τής ανάπτυξης μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματική στην εποχή μετά από εκείνην που σημειώνονταν διψήφιες αυξήσεις στο ΑΕΠ .

Υπάρχουν επίσης αρκετές προκλήσεις για τις εταιρείες, ξένες και εγχώριες. Μετακινούν ήδη τα εργοστάσια εγχωρίως και αυξάνουν τους μισθούς ώστε να προσαρμοστούν στη νέα ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των μετακινούμενων εργαζομένων και των εργοδοτών. Αναπόφευκτα, πολλές εταιρείες θα αρχίσουν επίσης να ενσωματώνουν επιχειρηματικές πρακτικές για τη διαχείριση ενός ώριμου εργατικού δυναμικού, ανάλογες με αυτές που έχουν υιοθετηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Ευρώπη.

Γενικότερα, η εταιρική στρατηγική πρέπει να προσαρμοστεί με το τέλος τής φθηνής κινεζικής εργασίας. Η αλλαγή έχει μεγαλύτερη σημασία για τις πολυεθνικές, οι οποίες κατανέμουν τις επενδύσεις, την Έρευνα & Ανάπτυξη και διαχειριστικούς πόρους μεταξύ της Κίνας και άλλων αγορών. Ορισμένες αμερικανικές εταιρείες έχουν εξετάσει το ενδεχόμενο να φέρνουν την παραγωγή πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Μεξικό, ή το Βιετνάμ. Αλλά, μια χαμηλότερη ανάπτυξη και μια πιο ακριβή Κίνα δεν θα διώξουν όλες τις πολυεθνικές. Υπάρχει ακόμα αξία στο να είναι κανείς κοντά στην μεγαλύτερη παγκοσμίως αγορά υψηλής ανάπτυξης, η οποία συμβάλλει τα μέγιστα στην παγκόσμια συνολική ζήτηση κάθε χρόνο. Εκείνοι που θα παραμείνουν, λοιπόν, κατά πάσα πιθανότητα θα επιλέξουν να αυξήσουν την μηχανοποίηση. Καθώς η εργασία γίνεται όλο και πιο ακριβή, τα μηχανήματα γίνονται σχετικά φθηνότερα και αποτελούν μια πιο ελκυστική επιλογή για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας.