Ο πυρετός για τις σπάνιες γαίες τής Γροιλανδίας

Οι κινεζικές επενδύσεις - και η κινεζική αγορά - θα είναι κρίσιμες για το μέλλον τής Γροιλανδίας ως εξορυκτικό έθνος, αλλά η οικονομική εξάρτηση από την Κίνα φέρνει άλλες ανησυχίες. Η Κίνα έχει ιστορικό ανεξέλεγκτης παραγωγής πυρηνικής ενέργειας - μόνο τρεις από τις 17 πυρηνικές της εγκαταστάσεις λειτουργούν υπό τους όρους ασφαλείας τού Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) - και είναι γνωστή για τις φρικτές συνθήκες που επιφυλάσσει στους εργαζόμενους στον εξορυκτικό τομέα, ιδίως στην Αφρική. Το 2010, για παράδειγμα, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) ανέφερε ότι στα ορυχεία χαλκού στην Ζάμπια, οι εργάτες δούλευαν σε βάρδιες 12-18 ωρών, 365 ημέρες τον χρόνο, σε σήραγγες γεμάτες καπνό, χωρίς πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό ή σε εξοπλισμό ασφαλείας. Και μια πρόσφατη έκθεση του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε λεπτομερώς το πώς το κινεζικό Henan International Cooperation Group στη Μοζαμβίκη είχε τους ντόπιους εργαζόμενους να φορούν κονκάρδες που έγραφαν «escravo» - «σκλάβος» στα Πορτογαλικά.

ΣΚΑΒΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΓΙΓΑΒΑΤ

Παρά τις ανησυχίες αυτές, οι θεμελιώδεις οικονομικές ανάγκες είναι πιθανό να προωθήσουν τα έργα εξόρυξης στην Γροιλανδία. Τα ψάρια αποτελούν το 90% των εξαγωγών τής Γροιλανδίας, και η οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ετήσια επιχορήγηση ύψους 600 εκατομμυρίων δολαρίων που της δίνει η Δανία. Ο Roderick McIllree, διευθύνων σύμβουλος της Greenland Minerals and Energy Ltd., εκτιμά ότι η εξόρυξη θα μπορούσε να αυξήσει το ΑΕΠ τής χώρας που σήμερα φθάνει στο ύψος των 2 δισ. δολαρίων μέχρι και κατά 25%. Η εταιρεία του έχει ήδη επενδύσει 110 εκατομμύρια δολάρια στο Kuannersuit. Είναι ικανοποιημένος να πληρώνει δικαιώματα και αναμένει να παράξει έσοδα για την Γροιλανδία για 50-100 χρόνια στο μέλλον.

Παρ’ όλους τούς κινδύνους και τις εργασίες που πρέπει να γίνουν, οι Γροιλανδοί εξακολουθούν να ελπίζουν ότι ο McIllree και άλλοι σαν κι αυτόν θα τηρήσουν τις υποσχέσεις τους. Αλλά αυτό μπορεί να είναι υπερβολικό. Η χώρα πρέπει να βρει περισσότερους επενδυτές για να υποστηρίξει την υλοποίηση μεγάλης κλίμακας εξορύξεων: για παράδειγμα, μόνον η London Mining απαιτεί επιπλέον χρηματοδότηση 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων πριν καν κάνει την πρώτη τρύπα στο έδαφος.

Ακόμη και αν η Γροιλανδία καταφέρει να οικοδομήσει την ικανότητά της για μεγάλης κλίμακας εξορύξεις, δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ότι η ζήτηση για τις σπάνιες γαίες δεν θα εισέλθει σε ύφεση. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το κινεζικό σχεδόν μονοπώλιο στα χημικά στοιχεία έχει αναγκάσει τους υπολοίπους να επικεντρωθούν στην ανακύκλωση των σπάνιων γαιών και στην έρευνα εναλλακτικών λύσεων, η οποία θα μπορούσε τελικά να προκαλέσει εξαφάνιση αυτής τής αγοράς. Άλλοι συγκρίνουν τις σπάνιες γαίες με το αλουμίνιο, υποστηρίζοντας ότι εάν μπορεί να υπάρξει μια εγγυημένη σταθερή παραγωγή τις επόμενες αρκετές δεκαετίες, η τιμή των στοιχείων θα πέσει.

Οι τιμές τού ουρανίου, επίσης, εξαρτώνται από μια αβέβαιη αγορά. Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, προσπαθούν να απεξαρτηθούν από την πυρηνική ενέργεια. Υπάρχουν, βέβαια, περισσότεροι από 400 πυρηνικοί αντιδραστήρες στον κόσμο. Οι περισσότεροι από αυτούς χτίστηκαν στις δεκαετίες τού 1960 και του 1970 και σύντομα θα χρειαστούν κι άλλο ουράνιο ώστε να συνεχίσουν την παραγωγή ενέργειας. Από την πλευρά της, η Κίνα έχει ήδη ξεκινήσει την κατασκευή 30 αντιδραστήρων, και σχεδιάζει να κατασκευάσει ακόμη 50 τα επόμενα χρόνια. Αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί σε τετραπλασιασμό τής πυρηνικής δυναμικότητας - με τουλάχιστον 58 γιγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2020, 200 γιγαβάτ το 2030 και 400 γιγαβάτ το 2050. Θα ήταν δελεαστικό για την Greenland Minerals and Energy να εξορύξει όσο το δυνατόν περισσότερο ουράνιο από το Kuannersuit, όσο πιο γρήγορα θα μπορούσε, για να τροφοδοτήσει την κινεζική ζήτηση. Από την άλλη πλευρά, μια τέτοια πλημμύρα προσφοράς θα μπορούσε εύκολα να προκαλέσει συντριβή των τιμών.

Για το άμεσο μέλλον, τουλάχιστον, η πολιτική θα μπορούσε ακόμα να αντιταχθεί σε σχέδια εξόρυξης πριν ξεκινήσει οποιοδήποτε εξορυκτικό έργο. Η Γροιλανδία είναι αρκετά μικρή για να παρασυρθεί από μεγάλα όνειρα σε δυνητικά επικίνδυνα σχήματα, αλλά και να αναπροσανατολιστεί από μια ηχηρή αντιπολίτευση. Πρόσφατα, ένα απόγευμα στο Nuuk, ένα πλήθος περισσότερων από 100 ατόμων βγήκαν στους δρόμους τής πρωτεύουσας τραγουδώντας «Naamik uran» - «Όχι στο ουράνιο» στα γροιλανδέζικα. Πολλοί φορούσαν λευκές φόρμες κατά τής χημικής μόλυνσης πάνω από τα χοντρά χειμερινά ρούχα τους, φέροντας σήματα με συνθήματα όπως «Όχι άλλη Φουκουσίμα». Λαμβάνοντας υπόψη τις καιρικές συνθήκες – ψύχος, θύελλες - και τον πληθυσμό τής πόλης - μόνο 16.000 άτομα - η προσέλευση ήταν εντυπωσιακή. Το πλήθος προκάλεσε αρκετή αναταραχή και, μετά την πορεία μέσα στην πόλη προς το Κοινοβούλιο, έγινε δεκτό από μια σειρά πολιτικούς, συμπεριλαμβανομένης τής πρωθυπουργού Hammond. Ο Titsiaat Johansen, 28 ετών, ένας ψηλός Inuit με τατουάζ στο πρόσωπο και πλατιά ζυγωματικά, είπε ότι γνώριζε πως το ουράνιο είναι ένα απαραίτητο μέρος τής διαδικασίας εξόρυξης σπάνιων γαιών, αλλά δεν νομίζει ότι αξίζει το ρίσκο. «Ξέρω ότι τα πυρηνικά προσφέρουν ενέργεια σε μια κοινωνία», είπε ο Johansen. «Αλλά μπορούν επίσης να καταστρέψουν μια κοινωνία».

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/features/letters-from/greenlands-rare-eart...