Τι είναι η Ζώνη Αναγνώρισης Αεράμυνας; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τι είναι η Ζώνη Αναγνώρισης Αεράμυνας;

Γιατί οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Κίνα κάνουν λάθος

Στην περίπτωση των στρατιωτικών πτήσεων, ο κίνδυνος της σύγκρουσης στον αέρα προέρχεται κυρίως από αντικρουόμενες αντιλήψεις για τα δικαιώματα υπερπτήσεων. Οι περισσότερες χώρες επιμένουν ότι ένοπλες δυνάμεις τους έχουν το δικαίωμα να πετάνε ελεύθερα στον διεθνή εναέριο χώρο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες το επιτρέπουν αυτό, ακόμη και μέσα στην ίδια τους την ADIZ, με την επιφύλαξη μιας ενδεχόμενης παρακολούθησης. Αντιθέτως, η Κίνα και ένας μικρός αριθμός από άλλες χώρες με τις ίδιες αντιλήψεις, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας [10], επιμένουν ότι ένα παράκτιο κράτος έχει το δικαίωμα να ρυθμίζει τουλάχιστον κάποια στρατιωτική κυκλοφορία στον εναέριο χώρο πάνω από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) - την θαλάσσια περιοχή που εκτείνεται 200 μίλια από τις ακτές της, επί της οποίας έχει ειδικά δικαιώματα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης πόρων. Αυτή η διαφορά απόψεων οδήγησε απ’ ευθείας στο περιστατικό με το EP-3: ο πιλότος που εγκλώβισε το αμερικανικό αεροπλάνο θεώρησε ως εξαίρεση την παρουσία του στην κινεζική ΑΟΖ και στην διαδικασία τής προσπάθειας να τρομάξει τον Αμερικανό πιλότο χτύπησε τα φτερά τού αεροσκάφους. Καθώς η ανακήρυξη μιας ADIZ θέτει ακόμα μεγαλύτερη πίεση στην Κίνα να παρακολουθεί ξένες στρατιωτικές πτήσεις, στην πραγματικότητα αυξάνει τον κίνδυνο των τέτοιων ατυχημάτων.

Είναι προφανές ότι η κινεζική ADIZ δεν έχει καμία προοπτική να αυξήσει την διαφάνεια, την προβλεψιμότητα ή την στρατηγική σταθερότητας. Οδήγησε σε σύγχυση μεταξύ των εμπορικών αεροπορικών εταιρειών [11] και την επιδεικτική μη συμμόρφωση από τον αμερικανικό, τον ιαπωνικό [12] και τον νοτιοκορεατικό [13] στρατό. Καθώς η κινεζική ADIZ επικαλύπτει εκείνη της Ιαπωνίας, υπάρχει τώρα μια πολύ απτή πιθανότητα ότι ένα αεροπλάνο στην περιοχή θα μπορούσε να λάβει αντικρουόμενες οδηγίες και να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα κινεζικό και ιαπωνικό εγκλωβισμό. Από την άποψη της ασφάλειας και της προστασίας, η ανακοίνωση της Κίνας καθιστά σαφώς τα πράγματα χειρότερα, όχι καλύτερα.

Η κοινή πεποίθηση, που δεν είναι λιγότερο σοφή όταν είναι κοινή, είναι ότι η Κίνα κήρυξε την ADIZ πιστεύοντας ότι αυτό θα την βοηθήσει στην διένεξή της με την Ιαπωνία για τα νησιά Σενκάκου (Ντιαόγιου). Οι Κινέζοι ηγέτες μπορεί να πίστεψαν κάτι τέτοιο για καναδυό λόγους: πρώτον, πίστεψαν ότι μια ανακήρυξη ADIZ σηματοδοτεί ή παρέχει κυριαρχικά δικαιώματα. Ή, δεύτερον, πίστεψαν ότι η κήρυξη μιας ADIZ που θα καλύπτει τα διαμφισβητούμενα νησιά θα ενισχύσει την διαπραγματευτική τους θέση. Το πρώτο είναι αποδεδειγμένα λάθος. Αν αυτό όντως πίστευαν, θα πρέπει να απολύσουν αμέσως τους διεθνείς δικηγόρους τους. Η δεύτερη πεποίθηση θα μπορούσε να δικαιολογηθεί μόνο αν γίνονταν διαπραγματεύσεις και αν η Ουάσιγκτον και το Τόκιο θα μπορούσαν να πτοηθούν. Αυτό έχει επίσης αποδειχθεί καταφανώς λάθος, και αν αυτό είχαν στο μυαλό τους, θα πρέπει να απολύσουν τους πολιτικούς τους αναλυτές.

Είναι προφανές ότι η Κίνα δεν υπολόγισε σωστά. Αλλά η Κίνα δεν είναι η μόνη χώρα που βρίσκεται τώρα σε χειρότερη κατάσταση, ως αποτέλεσμα. Η Ανατολική Ασία έχει γίνει ξαφνικά πιο επικίνδυνο μέρος.

Δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε την Κίνα θα υπαναχωρήσει μονομερώς για την ADIZ της. Αυτό θα ήταν μια μεγάλη ντροπή και για τον κινεζικό στρατό και για το καθεστώς, τόσο διεθνώς όσο και σε εγχώριο επίπεδο. Αλλά η κραυγαλέα μη συμμόρφωση αποτελεί επίσης μια δυσάρεστη απώλεια γοήτρου για το Πεκίνο. Ενισχύει επίσης τις κινεζικές παρανοήσεις σχετικά με τις νομικές συνέπειες μιας ADIZ. Το ίδιο κάνει και η «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» επέκταση της Νοτιοκορεατικής [14] Ζώνη Αναγνώρισης Αεράμυνας, η οποία το μόνο που θα κάνει είναι να αυξήσει περαιτέρω τους κινδύνους τής ακούσιας αντιπαράθεσης. Με το να ακολουθήσουν μια σκληρή γραμμή, οι αντίπαλοι της Κίνας έχουν κάνει το Πεκίνο να δεσμευτεί ακόμη περισσότερο.

Μερικές φορές, όταν κάποιος προχωρά σε κάτι δυσάρεστο δημοσίως, το πιο έξυπνο πράγμα που έχει κάνει είναι να προσποιηθεί ότι δεν το αντιλήφθηκε. Βεβαίως, αυτό είναι πλέον κάπως δύσκολο. Η Σεούλ, το Τόκιο και η Ουάσινγκτον έχουν ήδη αντιδράσει. Αλλά μπορούν να εγκαταλείψουν το θέμα δημοσίως και να αρχίσουν ήσυχα να καθορίζουν κάποιους κανόνες διευθέτησης [15] με το Πεκίνο στο παρασκήνιο, που θα του επιτρέψει την διάσωση του γοήτρου του, ενώ επιχειρησιακά θα επιστρέψει στην προτέρα κατάσταση (status quo ante).

Η Κίνα είναι στο προσκήνιο έχοντας καθιερώσει μια Ζώνη Αναγνώρισης Αεράμυνας στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους είναι στο προσκήνιο γιατί την απέρριψαν. Ας τελειώσει εκεί η δημόσια συζήτηση. Στο τέλος της ημέρας - όσο αφορά την εθνική κυριαρχία - όλα αποτελούν «πολύ κακό για το τίποτα» ούτως ή άλλως.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/140367/david-a-welch/whats-an-adiz