Ο Ζαουάχρι στοχεύει το Ισραήλ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Ζαουάχρι στοχεύει το Ισραήλ

Τι κρύβεται πίσω από την στροφή τής αλ Κάιντα στην Εγγύς Ανατολή

Παρά το γεγονός ότι μέχρι τώρα η ρητορική σπάνια μεταφράστηκε σε πραγματικές επιχειρήσεις εναντίον τού Ισραήλ, υπήρξαν κάποιες εξαιρέσεις. Ο Richard Reid, ο Βρετανός «βομβιστής με το παπούτσι», προετοιμάστηκε για την αποστολή τού 2002, δοκιμάζοντας την ασφάλεια των αεροπορικών εταιρειών παίρνοντας ως παράδειγμα την ισραηλινή αεροπορική εταιρεία El-Al και παρακολουθώντας πιθανούς στόχους στο Ισραήλ και την Αίγυπτο. Ο Khalid Sheikh Mohammed ισχυρίζεται ότι έχει εμπλακεί σε διάφορα σχέδια για επιθέσεις κατά του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένου ενός στο οποίο αεροπλάνα από την Σαουδική Αραβία, θα εισέρχονταν σε ισραηλινό εναέριο χώρο και θα συντρίβονταν σε κτίρια στο Eilat, τη νοτιότερη πόλη τού Ισραήλ. Το ένα μέρος τού σχεδίου του που πέτυχε ήταν η επίθεση το Νοέμβριο του 2002 στο ισραηλινής ιδιοκτησίας Paradise Hotel στην Μομπάσα, στην Κένυα, όπου σκοτώθηκαν τρεις Ισραηλινοί και τραυματίστηκαν άλλοι 20. Ομοίως, πολύ πριν ο Ζαρκάουι γίνει διάσημος ως ο ηγέτης τής αλ Κάιντα, ο ίδιος φέρεται να είχε προσπαθήσει να δημιουργήσει έναν τρομοκρατικό πυρήνα με στόχο το Ισραήλ. Μέχρι το 2001, όπως ανέφερε το Υπουργείο Οικονομικών, ο Ζαρκάουι είχε λάβει περισσότερα από 35.000 δολάρια για εκπαίδευση Ιορδανών και Παλαιστίνιων μαχητών στο Αφγανιστάν και για την διευκόλυνση της μετακίνησής τους στην Εγγύς Ανατολή. Ο Ζαρκάουι «έλαβε διαβεβαιώσεις ότι θα του παρασχεθεί περαιτέρω χρηματοδότηση για τις επιθέσεις κατά τού Ισραήλ», και σύμφωνα με κάποιες αναφορές ενδέχεται να ταξίδεψε ο ίδιος στα παλαιστινιακά εδάφη κατά το 2002. Αλλά τίποτα δεν προέκυψε από αυτό.

Αυτές οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα: οι συνωμοσίες τής αλ Κάιντα κατά του Ισραήλ ποτέ δεν είχαν αντιστοιχία με την αντι-ισραηλινή προπαγάνδα της. Και αυτό παραπέμπει σε διαφωνίες που μαίνονταν μεταξύ των μελλοντικών ηγετών τής ομάδας τις τελευταίες ημέρες τής τζιχάντ κατά της Ρωσίας στο Αφγανιστάν. Μετά την σοβιετική αποχώρηση τον Φεβρουάριο του 1989, ο Μπιν Λάντεν και ο Αμπντουλάχ Αζάμ - ένας Παλαιστίνιος της Δυτικής Όχθης ο οποίος λειτούργησε ως ο κύριος ιδεολόγος τής αφγανικής τζιχάντ - διαφώνησαν για το πού θα πρέπει να πάνε μετά οι μαχητές τής τζιχάντ. Ο Μπιν Λάντεν κατέδειξε τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες υποστήριζαν αραβικές κυβερνήσεις που ήταν ανεπαρκώς ισλαμιστικές και θα έπρεπε να ανατραπούν και να αντικατασταθούν με ένα νέο χαλιφάτο. Στο πλαίσιο αυτό, ακολούθησε τον Ζαουάχρι και τους Αιγύπτιους ισλαμιστές που από καιρό τόνιζαν την επιτακτική ανάγκη τής ανατροπής των μουσουλμανικών καθεστώτων-αποστατών. Έχοντας στραφεί μακριά από την παλαιστινιακή σύγκρουση, διότι κυριαρχείτο από κοσμικές μαχητικές ομάδες, είδε τώρα την ευκαιρία να αναζωογονήσει αυτόν τον αγώνα με ισλαμιστικά ερείσματα, ως το επόμενο μέτωπο τζιχάντ. Ο Αζάμ σκοτώθηκε σε μια μυστηριώδη παγίδευση αυτοκινήτου το1989, και τα υπόλοιπα είναι ιστορία.

Η ανώτερη ηγεσία τής αλ Κάιντα γενικά δεν έχει επικεντρώσει τις επιχειρήσεις της στο Ισραήλ, ούτε ήταν ιδιαίτερα δεκτική στις ομάδες με βάση την Γάζα που ζήτησαν να συνδεθούν με αυτήν ή εμπνέονται από την αλ Κάιντα. Κατά την διάρκεια του πολέμου στην Γάζα την περίοδο μεταξύ Δεκεμβρίου 2008 - Ιανουαρίου 2009, η αλ Κάιντα εξέφρασε την υποστήριξή της στους Παλαιστίνιους μαχητές και κατήγγειλε τα αραβικά κράτη για την αποτυχία τους να τους βοηθήσουν, αλλά σταμάτησε πριν υποστηρίξει τα λόγια της με πράξεις. Λίγους μήνες αργότερα, τον Αύγουστο του 2009, όταν μια επιδρομή τής Χαμάς σε ένα τζαμί σαλαφιστών τζιχαντιστών στην Γάζα κατέληξε σε μια μάχη που άφησε περίπου 24 νεκρούς και 130 τραυματίες, οι ηγέτες τής αλ Κάιντα κατήγγειλαν την Χαμάς και κάλεσαν τον Αλλάχ «να εκδικηθεί το αίμα των δολοφονημένων ανδρών και να καταστρέψει το κράτος τής Χαμάς». Ο Μπιν Λάντεν και ο Ζαουάχρι κάλεσαν επίσης για τζιχάντ στην Γάζα, αλλά η αλ Κάιντα εξακολούθησε να μην αναγνωρίζει καμία από τις παλαιστινιακές ομάδες που ανέλαβαν την εντολή της.

ΝΙΚΗ, ΗΤΤΑ Ή ΙΣΟΠΑΛΙΑ

Οπότε, γιατί αυτή η ξαφνική αλλαγή κατεύθυνσης;

Όπως ο Μπιν Λάντεν, ο Ζαουάχρι που είναι τώρα ο ηγέτης τής αλ Κάιντα, έχει από καιρό τοποθετήσει την στόχευση του Ισραήλ αρκετά χαμηλά στην επιχειρησιακή ιεράρχηση έναντι πιο άμεσων στόχων. Στην δεκαετία τού 1990, ο Ζαουάχρι διατήρησε το ότι «ο δρόμος προς την Ιερουσαλήμ περνά μέσα από το Κάιρο». Με άλλα λόγια, η Παλαιστίνη θα μπορούσε να απελευθερωθεί μόνο όταν είχε κανονίσει τα «παράνομα» και «ανεπαρκώς ισλαμικά» καθεστώτα σε μέρη όπως η Αίγυπτος. Χρόνια αργότερα, σε επιστολή του προς τον Αμπού Μουσάμπ αλ-Ζαρκάουι στο Ιράκ, ο Ζαουάχρι θα εξηγούσε ότι η στόχευση του Ισραήλ ήταν ένας στόχος τής «τέταρτης φάσης» που θα ακολουθούσε (ή θα ερχόταν ταυτόχρονα με) την απομάκρυνση των Αμερικανών από το Ιράκ, την εγκαθίδρυση ενός ισλαμικού εμιράτου εκεί, και την επέκταση της τζιχάντ στις κοσμικές χώρες που γειτονεύουν με το Ιράκ.

Ωστόσο, ο πόλεμος της αλ Κάιντα στο Ιράκ, που κάποτε πίστεψε ότι τον έχει χάσει, τώρα ανακάμπτει, χάρη στις προσπάθειες της ομάδας στην Συρία. Κατά μια έννοια, λοιπόν, η απόφαση να στοχεύουν το Ισραήλ θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ότι ο Ζαουάχρι βγάζει από το συρτάρι την από παλιά προγραμματισμένη στρατηγική του.