Χαμένοι στους ουρανούς

Υπάρχουν ακόμα χειρότερα νέα. Μεγάλο μέρος τής σύγχυσης και της αβεβαιότητας θα μπορούσε εύκολα να είχε αποτραπεί. Είναι σχεδόν αδιανόητο [11] ότι, σχεδόν 13 χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου, οι πιλότοι εξακολουθούν να απενεργοποιούν από μόνοι τους τούς αναμεταδότες. (Σε αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις, όταν μπορεί να είναι επιθυμητό [12] για έναν πιλότο να απενεργοποιήσει έναν αναμεταδότη, δεν υπάρχει κανένα τεχνικό εμπόδιο να απαιτείται ένα πρόσθετο επίγειο σήμα για να το κάνει). Επιπλέον, υπάρχει μια διαθέσιμη τεχνολογία εδώ και οκτώ χρόνια (η Αυτόματη Εξαρτώμενη Επιτήρηση-Μετάδοση, Automatic Dependent Surveillance-Broadcast ή ADS-B) που παρέχει περισσότερες και πιο αξιόπιστες πληροφορίες για την πτήση και την θέση τού αεροσκάφους από όσο ένας τυποποιημένος αναμεταδότης. Παρά το γεγονός ότι το MH370 είχε ADS-B, και παρ’όλο που ερασιτέχνες στο έδαφος συνέλαβαν το σήμα του, οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας δεν το έκαναν. Σε όλο τον κόσμο, οι χώρες άργησαν να το υιοθετήσουν λόγω γραφειοκρατικής αδράνειας και άστοχων ανησυχιών για την ασφάλεια. (Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η FAA σκοπεύει να το υιοθετήσει σε εθνικό επίπεδο, αλλά όχι πριν από το 2020).

Αν το ADS-B δεν είναι του στυλ σας, η συνεχής μετάδοση GPS είναι μια άλλη άμεσα διαθέσιμη τεχνολογία που οι αεροπορικές εταιρείες μπορούν να χρησιμοποιούν για να παρακολουθούν τους στόλους τους. Αλλά, όπως παραπονέθηκε ο Peter Parrish [13], εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Latitude Technologies, η οποία παράγει ένα τέτοιο σύστημα, «Για κάποιο λόγο, οι μεγάλες αεροπορικές εταιρείες εξακολουθούν να βασίζονται αποκλειστικά σε παλιά τεχνολογία για να παρακολουθούν τα αεροσκάφη τους, όταν ένα από τα δικά μας κουτιά θα μπορούσε να μπαίνει σε ένα αδιάφορο σημείο στο αεροσκάφος και να αναφέρει την θέση του διαρκώς, συμπεριλαμβανομένης μιας ταχείας διαδικασίας ακριβώς στο σημείο της πρόσκρουσης σε περίπτωση ατυχήματος». Κατά ειρωνικό τρόπο, ενώ η περιφερειακή θυγατρική τής Malaysia Airlines, MASwings, έχει υιοθετήσει αυτή την τεχνολογία, η μητρική εταιρεία δεν το έχει κάνει.

Κατά μια έννοια, οι άσχημες ειδήσεις δεν αποτελούν έκπληξη. Παρά το γεγονός ότι η τεχνολογία εξελίσσεται αλματωδώς, η βελτίωση στον τομέα τής ψυχικής ικανότητάς μας να αντιλαμβανόμαστε και να αναλύουμε τον κόσμο, πραγματοποιείται με ένα εξελικτικό χρονοδιάγραμμα. Γνωστικά, γραφειοκρατικά, κοινωνικά και πολιτιστικά εμπόδια στη μάθηση είναι πανταχού παρόντα. Έχω περάσει το μεγαλύτερο μέρος τής επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας προσπαθώντας να καταλάβω γιατί οι εθνικοί ηγέτες - που είναι σχεδόν πάντα πολύ έξυπνοι άνθρωποι - κάνουν τόσα πολλά λάθη, και η απάντηση είναι απλά ότι είναι άνθρωποι. Όπως μου είπε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Dean Rusk προς το τέλος τής ζωής του, «Έχω γνωρίσει και συνεργαστεί με αρκετούς ανθρώπους των οποίων τα ονόματα είναι στα βιβλία τής ιστορίας ή στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Δεν έχω συναντήσει ποτέ ημίθεο ή υπεράνθρωπο. Έχω δει μόνο σχετικά απλούς άνδρες και γυναίκες να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν».

Έχουμε καταλήξει να εκτιμούμε ότι η ταχέως αυξανόμενη τεχνολογική εξειδίκευσή μας - η οποία μάς έχει προσφέρει ωφελήματα όπως τα ασφαλή, άνετα αεροπορικά ταξίδια - φέρνει μαζί της μεγάλο δυνητικό κόστος. Μας δίνει, βεβαίως, μια μεγαλύτερη ικανότητα καταστροφής. Αλλά, όπως επεσήμανε ο συνάδελφός μου Thomas Homer-Dixon [14], επικεφαλής τού CIGI (Centre for International Governance Innovation) για τα Παγκόσμια Συστήματα στην Σχολή Διεθνών Υποθέσεων Balsillie, μπορεί επίσης να οδηγήσει στην δημιουργία ευάλωτων, υπερβολικά στενά συνδεδεμένων, και ανεπαρκώς ανθεκτικών συστημάτων αν δεν δοθεί ιδιαίτερη προσοχή. Έχουμε μεγάλη δυσκολία, προφανώς, να εκτιμήσουμε ότι τα άτομα και οι οργανώσεις είναι συχνά οι πιο αδύναμοι κρίκοι σε αυτά τα συστήματα. Οι εθνικοί ηγέτες δεν θεωρούν τους εαυτούς τους ή τους ομολόγους τους σε άλλα μέρη ως άσχημα πληροφορημένους, σε σύγχυση, συναισθηματικούς, επιρρεπείς σε σφάλματα, και ίσως ακόμη και λίγο τρελούς μετά από κάποιο διάστημα. Ούτε σκέφτονται τις πολύπλοκες υπηρεσίες, τα υπουργεία, τους οργανισμούς και τους στρατούς επί των οποίων έχουν εξουσία και κατ’ όνομα έλεγχο, ως οριακά μέχρι σοβαρά δυσλειτουργικές δομές σχεδόν στο 100% του χρόνου. Αλλά έτσι είναι όντως.

Σε μια τεταμένη, βαριά οπλισμένη περιοχή, όπως η Ανατολική και Νοτιοανατολική Ασία, θα ήταν μια καλή ιδέα για τους ηγέτες να προβληματιστούν σχετικά με τις περιορισμένες ικανότητες των ατόμων και των οργανώσεων και με το ότι αναπόφευκτα θα κάνουν λάθη. Και σε καμία άλλη περίπτωση, τα λάθη δεν είναι πιο πιθανά παρά σε περιόδους κρίσης. Η παράξενη ιστορία τού MH370 πρέπει να κάνει την σημασία αυτής της αντίληψης οδυνηρά σαφή.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/141045/david-a-welch/lost-in-airs...