Το NATO μετά την Κριμαία

Στις 16 Απριλίου, ο Γενικός Γραμματέας τού ΝΑΤΟ, Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, ανακοίνωσε ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να ενισχύσει τις εναέριες περιπολίες του κοντά στις χώρες τής Βαλτικής, να διεξάγει κάποιους επιπλέον ελιγμούς πλοίων και να αναπτύξει στρατιωτικούς εκπαιδευτές στην περιοχή. Η απόφαση να γίνει αυτό ήταν σοφή: η αυξημένη παρουσία τού ΝΑΤΟ θα βοηθήσει τις αναγνωριστικές επιχειρήσεις και θα καθησυχάσει τα κράτη του μετώπου τού ΝΑΤΟ, τα οποία αναμφίβολα αισθάνονται ότι απειλούνται από τις πρόσφατες περιπέτειες του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία. Οι αναπτύξεις αποτελούν επίσης μια λογική και αναλογική απάντηση στην πρόσφατη παρενόχληση ενός αμερικανικού πλοίου από ρωσικέ δυνάμεις στη Μαύρη Θάλασσα.

Οι κινήσεις τού ΝΑΤΟ στην Βαλτική, ωστόσο, δεν λύνουν το πρόβλημα του πώς ο Οργανισμός θα πρέπει να απαντήσει αν η Ρωσία, πράγματι, προχωρήσει στην ανατολική Ουκρανία. Παρ’ όλο που αυτό θα μπορούσε κάποτε να ήταν αδιανόητο, ο Πούτιν έχει κάνει πολλά πράγματα αδιανόητα κατά τους τελευταίους μήνες. Γι’ αυτό αξίζει να γίνει ένας σχετικός προγραμματισμός τώρα.

Σε περίπτωση που η Ρωσία προελάσει στην ανατολική Ουκρανία, ο καλύτερος τρόπος απάντησης θα είναι η δημιουργία μιας μόνιμης ταξιαρχίας ελαφρών αμερικανικών δυνάμεων στα πιο έντονα εκτεθειμένα μέλη τού ΝΑΤΟ, δηλαδή, τις χώρες τής Βαλτικής – την Εσθονία, την Λετονία και την Λιθουανία.

Μια τέτοια ταξιαρχία, μαζί με την επιμελητεία της, θα μπορούσε να περιλαμβάνει από 3.000 ως 7.000 στρατιώτες, ένας αρκετά μεγάλος αριθμός για να διασφαλισθεί ότι η δύναμη θα έχει σημαντικές δυνατότητες προς τα εμπρός. Περίπου ένα τάγμα στρατιωτών, ή περίπου 1.000 πεζικάριοι, θα σταθμεύουν σε κάθε ένα από δύο κράτη τής Βαλτικής. Το υπόλοιπο της ταξιαρχίας - και η έδρα τής ταξιαρχίας - θα εγκατασταθούν στο τρίτο.

Μαζί, αυτά τα στρατεύματα θα διεξάγουν τακτική και συνεχή εκπαίδευση των ενόπλων δυνάμεων της Βαλτικής και επίσης να βοηθήσουν στις περιπολίες των ανατολικών συνόρων τού ΝΑΤΟ, δημιουργώντας μια συνοριοφυλακή κατά μήκος των συνόρων με την Ρωσία. Οι περιπολίες θα επιτρέψουν επίσης στην Ουάσιγκτον και στις Βρυξέλλες να επιβεβαιώσουν στη Μόσχα και στον κόσμο ότι οι όποιες ρωσικές μειονότητες στην περιοχή προστατεύονται και αναγνωρίζονται πλήρως τα πολιτικά δικαιώματά τους, ώστε να μην προσπαθήσει το Κρεμλίνο να υποστηρίξει κάτι διαφορετικό ως πρόσχημα για περαιτέρω επιθετικότητα.

Ο σκοπός τής ταξιαρχίας δεν θα είναι να απειλήσει την Ρωσία – η Ουάσιγκτον και οι Βρυξέλλες δεν θα μπορούσαν να ανακοινώσουν τα σχέδιά τους με νταηλίκι ή περιφρόνηση. Αντίθετα, θα ήταν να αποτρέψει την Ρωσία από μια επίθεση εναντίον ενός μέλους τού ΝΑΤΟ, δήθεν για να προστατεύσει τους Ρώσους και τους Ρωσόφωνους. Το ακριβές μέγεθος της ταξιαρχίας - αρκετά μετριοπαθές σύμφωνα με τα πρότυπα των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή - θα περιορίζει τις επιθετικές δυνατότητες που θα έχει. Το ίδιο θα κάνουν και οι ελλείψεις στον εξοπλισμό της. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ θα κρατήσουν μακριά οποιαδήποτε επιθετική δύναμη αέρος πέρα από επιθετικά ελικόπτερα, κάτι που είναι σύνηθες για μόνιμες βάσεις. Η 10η Ορεινή Μεραρχία από το Fort Drum, στη Νέα Υόρκη, θα ήταν ιδανική για αυτή την δουλειά, γιατί είναι μια ελαφριά δύναμη συνηθισμένη σε συνθήκες ψυχρού καιρού. Εναλλακτικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να συμβάλουν με μια ταξιαρχία Stryker, η οποία συνήθως αναπτύσσεται με ελαφρά οχήματα μεσαίου βάρους.

Ιδανικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα είναι μόνες τους σε αυτή την αποστολή. Μια ή δύο άλλες χώρες τού ΝΑΤΟ θα μπορούσαν να στείλουν έναν αξιόλογο αριθμό δυνάμεων σε κάποια χώρα τής Βαλτικής. Η Γαλλία, για παράδειγμα, θα μπορούσε να στείλει 1.000 στρατιώτες στην Λιθουανία. Οι Κάτω Χώρες θα μπορούσαν να μαζέψουν άλλους 1.000 για να τους προωθήσουν στην Εσθονία. Και κάποιος συνδυασμός των άλλων συμμάχων τού ΝΑΤΟ θα μπορούσε να συγκεντρώσει ακόμα 1.000 να σταθμεύσουν στην Λετονία.

Είναι, βέβαια, δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η Ρωσία θα απειλούσε τις χώρες τής Βαλτικής (ή την Πολωνία), ακόμη και αν έλλειπε μια τέτοια στρατιωτική παρουσία. Αλλά πάλι, λίγοι περίμεναν κάποια από αυτά που διαδραματίστηκαν φέτος στην Ουκρανία. Μια περαιτέρω ρωσική επιθετικότητα είναι μακράν του να θεωρείται απίθανη, και το ΝΑΤΟ και άλλοι θα πρέπει να συνεχίσουν να προσπαθούν να την αποτρέψουν με το να σηματοδοτούν την προθυμία τους να σφίξουν κι άλλο τα οικονομικά χαλινάρια. Αν αυτό συμβεί, όμως, θα ήταν μια ριζοσπαστική πρόκληση που θα αναγκάσει το ΝΑΤΟ να αρχίσει να σκέπτεται με τρόπους που δεν το έκανε πριν.

Το 1997, το ΝΑΤΟ δεσμεύτηκε απέναντι στη Μόσχα ότι δεν θα δημιουργήσει προωθημένες βάσεις μάχιμων μονάδων στα εδάφη των νέων κρατών-μελών. Αλλά η Ρωσία έχει κάνει μια σειρά από πράγματα που δεν θεωρούνταν εύλογα από τότε που δόθηκε η υπόσχεση πριν από 17 χρόνια. Πράγματι, από την άποψη των διεθνών δεσμεύσεων και υποχρεώσεων, το μεγαλύτερο ζήτημα είναι ότι η Ρωσία έχει γελοιοποιήσει το ΝΑΤΟ και τις δικές της δεσμεύσεις (από το 1994) εγγυώμενη την ασφάλεια της Ουκρανίας. Σε αυτό το σημείο, το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να επιτρέψει στον Πούτιν να τρέφει αμφιβολίες σχετικά με τις άλλες δεσμεύσεις (τού ΝΑΤΟ) προς τους συμμάχους του. Τοποθετώντας στρατεύματα στις χώρες τής Βαλτικής, μπορεί να δείξει την δύναμή του με έναν τρόπο που δεν θα προκαλέσει μεγάλο πόλεμο για ένα μη-μέλος τού ΝΑΤΟ.

Θα υπάρξουν κάποιοι στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίοι θα αντιταχθούν σε μια ακόμη αμερικανική στρατιωτική ανάπτυξη, σε μια εποχή που οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι οικονομικά στριμωγμένες και στρατιωτικά υπερεκτεταμένες. Αλλά η μόνιμη στάθμευση δυνάμεων στις χώρες τής Βαλτικής δεν χρειάζεται να αποτελέσει μια σημαντική επιβάρυνση. Λόγω του μικρού μεγέθους των βάσεων, για παράδειγμα, δεν θα απειληθεί η «επανεξισορρόπηση» τής κυβέρνησης Ομπάμα στην Ασία. Σίγουρα, θα υπάρξουν πρόσθετες εφάπαξ δαπάνες που συνδέονται με την δημιουργία νέων και ανθεκτικών βάσεων στις βαλτικές χώρες. Ένα λογικό ποσό για τις δαπάνες αυτές μπορεί να είναι περίπου το ποσό που σχετίζεται με την μετακίνηση ενός συγκρίσιμου αριθμού Αμερικανών πεζοναυτών από την Οκινάουα στις νέες εγκαταστάσεις στο Γκουάμ κατά τα προσεχή έτη, το οποίο εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μπορεί να υπάρχουν λιγότερο ακριβοί τρόποι διαχείρισης στις χώρες τής Βαλτικής. Αλλά ακόμη και αν υποθέσουμε ένα κόστος ύψους 5 δισ. δολαρίων απλωμένο σε διάστημα πέντε ετών, η δαπάνη θα είναι μέτρια για τα δεδομένα τού Πενταγώνου, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι το διακύβευμα – η σταθερότητα στην Ευρώπη - είναι τόσο σημαντικό.

Επιπλέον, με τις περισσότερες αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις ήδη να επιστρέφουν στην πατρίδα τους, πρώτα από το Ιράκ και τώρα από το Αφγανιστάν, η νέα αποστολή πολύ δύσκολα θα αποτελέσει βάρος σε έναν αμερικανικό στρατό που έχει συνηθίσει να διατηρεί 10 έως 20 ταξιαρχίες στο εξωτερικό κατά τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Και, αφότου οι νέες εγκαταστάσεις κατασκευαστούν, δεν υπάρχει λόγος να σκεφθεί κανείς ότι ανάπτυξη στις χώρες τής Βαλτικής θα είναι πιο επαχθής για το αμερικανικό προσωπικό από το να υπηρετήσει στην Γερμανία, την Ιταλία ή το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αξίζει ακόμα να υπάρχει η ελπίδα ότι δεν θα φθάσουμε σε αυτά. Αλλά αν τα πράγματα φθάσουν ως εκεί, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ θα έχουν μια άμεση, ανάλογη και αποτελεσματική στρατιωτική αντίδραση έτοιμη και να περιμένει.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/141227/michael-ohanlon/nato-after...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr