Το φρικτό παιχνίδι τής ISIS

Το «Ισλαμικό Κράτος τού Ιράκ και της al-Sham» (ISIS), που ονομάζεται επίσης «Ισλαμικό Κράτος», προελαύνει. Δύο μήνες μετά την πρώτη επέλαση στο βόρειο και κεντρικό Ιράκ, έχει αρχίσει να προχωρεί προς το Ερμπίλ, την έδρα τής Κουρδικής Περιφερειακής Κυβέρνησης. Προχωρώντας, προκάλεσε μια σοβαρή ανθρωπιστική κρίση στους Yezidi και την χριστιανική μειονότητα του Ιράκ και προκάλεσε μαζικό πανικό σε όλη την κουρδική αυτόνομη περιοχή, η οποία ανάγκασε τις απρόθυμες Ηνωμένες Πολιτείες να παρέμβουν. Η ISIS έχει επίσης χρησιμοποιήσει την δυναμική της για να συνεχίσει την επέκτασή της στην Συρία και, για μερικές ημέρες κατάφερε να κρατήσει τμήματα της συνοριακής πόλης τού Λιβάνου, Arsal. Πιο σίγουρη από ποτέ, η ISIS επιτίθεται σε μια ευρεία ποικιλία εχθρών, συμπεριλαμβανομένων του ιρακινού, του συριακού και του λιβανικού στρατού• Των σιιτών μαχητών τού Ιράκ και του Λιβάνου• Των Κούρδων από το Ιράκ, την Συρία και την Τουρκία• Και των ισλαμιστικών και κοσμικών δυνάμεων της αντιπολίτευσης της Συρίας. Τώρα, μέχρι και η αεροπορία των ΗΠΑ συμμετέχει στην συμπλοκή.

Από στρατιωτική άποψη, η προθυμία τής ISIS να πολεμήσει τόσες πολλές ομάδες σε τόσα πολλά μέτωπα είναι εντυπωσιακή. Εν μέρει, η τόλμη της κατέστη δυνατή λόγω της αδυναμίας πολλών από τους αντιπάλους της. Βοήθησε επίσης το τεράστιο απόθεμα θανατηφόρων, υψηλής ποιότητας όπλων που η οργάνωση πήρε στην πορεία της μέσα από το Ιράκ. Τέλος, η ISIS έχει επίσης επιδείξει μια εκπληκτική ικανότητα να αναδιατάσσει και να επαναπτύσσει δυνάμεις καθώς αλλάζουν οι επιχειρησιακές ανάγκες της. Η φήμη της για στρατιωτική ανδρεία (και βαρβαρότητα) έχει μόνο αυξηθεί, κάτι που με την σειρά του έχει εξασθενήσει περαιτέρω την αντίσταση στις κινήσεις της και έκανε τους πολίτες να τρέχουν [να σωθούν] όποτε πλησιάζουν οι δυνάμεις τής ISIS.

Η σχετικά απρόσκοπτη πορεία τής ISIS προς το Ερμπίλ εξέπληξε τον Λευκό Οίκο και πολλούς άλλους παρατηρητές. Οι περισσότεροι περίμεναν ότι η τζιχαντιστική ομάδα θα επικεντρώσει τις προσπάθειές της στο Ιράκ, στην Βαγδάτη, πρωτεύουσα και μια ιστορική έδρα τού χαλιφάτου των Αββασιδών, όπου κατοικούν πολλοί σουνίτες. Πίστευαν επίσης ότι οι κουρδικές δυνάμεις peshmerga ήταν αρκετά ισχυρές για να αποτρέψουν τις επιθέσεις τής ISIS και θα ήταν σε θέση να εμποδίσουν την προέλαση της, αν αποτύγχανε η αποτροπή. Αυτό αποδείχθηκε λάθος, ένας λάθος υπολογισμός που εξανάγκασε την κυβέρνηση Ομπάμα. Παρ’ όλα αυτά, επειδή η κίνηση της ISIS προκάλεσε έναν βομβαρδισμό από τις ΗΠΑ, ορισμένοι πιστεύουν ότι θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η καταστροφή της.

Για το λόγο αυτό, η στρατηγική τής ISIS μπορεί να φαίνεται σαν εκπληκτικά υπερεκτεταμένη. Ωστόσο, είναι απολύτως συνεπής με την πορεία που η οργάνωση χαρτογράφησε αρχικά, η οποία έτεινε προς το τολμηρό και το ριψοκίνδυνο. Στην πραγματικότητα, οι πρόσφατες κινήσεις τής ISIS είναι απλά μια συνέχεια προηγούμενων προσπαθειών να επεκτείνει τον έλεγχό της σε νέα εδάφη και φυσικούς πόρους (κυρίως στους τομείς τού πετρελαίου και των φραγμάτων που μπορεί να χρησιμοποιήσει για εισόδημα και ως εργαλεία πολέμου), να επιβάλλει την σκληρή ιδεολογία της και να ενισχύσει την δική της υπεροχή στο πλαίσιο του τζιχαντιστικού στρατοπέδου.

Προς το παρόν, είναι αδύνατο να πούμε αν η ISIS είχε πρόθεση να προκαλέσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να παρέμβουν ή απλά υπολόγισε λάθος. Αλλά είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι η ISIS δεν κατάλαβε ότι το να απειλεί την πρωτεύουσα του ιρακινού Κουρδιστάν θα σήμαινε ότι αμφισβητεί ευθέως την συμμαχία των ΗΠΑ με τους Κούρδους και δυνητικά τις προκαλεί να πολεμήσουν. Πράγματι, είναι πιθανό ότι η ISIS είδε αυτή την πρόκληση ως μια κατάσταση win-win.

Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτύγχαναν να προστατεύσουν τους συμμάχους τους, οι δυνάμεις τής ISIS θα ήταν σε θέση να προχωρήσουν βαθιά στο κουρδικό έδαφος και οι μάζες των «ανεπιθύμητων» μη σουνιτών κατοίκων θα είχαν φύγει. Η επίδειξη της δειλίας των ΗΠΑ θα είχε επίσης δώσει μια ώθηση στην ISIS, η οποία αρχίζει να βλέπει προς την Ιορδανία, έναν άλλο αγχωμένο σύμμαχο των ΗΠΑ που έχει ανάγκη την άμυνα της Ουάσιγκτον.

Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσιζαν να παρέμβουν για λογαριασμό των συμμάχων τους - όπως έπραξαν - τότε η ISIS θα πρέπει να πίστευε ότι θα ενίσχυε την θέση της στο πλαίσιο του τζιχαντιστικού στρατοπέδου. Η ISIS θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις βομβιστικές επιθέσεις ως απόδειξη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διεξάγουν έναν πόλεμο κατά του Ισλάμ, και η ίδια να παρουσιάζεται ως υπερασπιστής των μουσουλμάνων από την «σταυροφορική» επιθετικότητα. Με άλλα λόγια, η ISIS θα έκλεβε μια σελίδα ακριβώς μέσα από το σενάριο της αλ Κάιντα. Και τούτο δημιουργεί μεγαλύτερη πίεση στην αλ Κάιντα. Στο κάτω-κάτω, αν η ISIS κερδίζει τεράστιες περιοχές στην καρδιά τής Μέσης Ανατολής, υλοποιεί την ισλαμική διακυβέρνηση και μάχεται καθεστώτα «αποστατών» και τους υποστηρικτές τους, η αλ Κάιντα - μετά την άρνησή της να το πράξει – θα πρέπει να δώσει την πλήρη υποστήριξή της στην ISIS. Ήδη, οι υποστηρικτές τής ISIS κάνουν έκκληση σε όλες τις τζιχαντιστικές δυνάμεις να υποστηρίξουν τον Ομάρ αλ-Μπαγκντάντι, ηγέτη τής ISIS. Ως αποτέλεσμα, η ροή αγωνιστών που εγκαταλείπουν τις θυγατρικές τής αλ Κάιντα για να ενταχθούν στην ISIS, ροή την οποία έχουν ήδη παρατηρήσει οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, είναι πιθανό να αυξηθεί. Επιπλέον, οι ηγέτες των θυγατρικών τής αλ Κάιντα θα βρεθούν υπό μεγαλύτερη πίεση για να μετατοπίσουν την υποταγή τους από την αλ Κάιντα στην ISIS.