Το πρόβλημα της Τουρκίας με την διάχυση από την Συρία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το πρόβλημα της Τουρκίας με την διάχυση από την Συρία

Γιατί ο πόλεμος πέρα από τα σύνορα θα κλονίσει τις εγχώριες πολιτικές
Περίληψη: 

Η επίσημη άποψη της Άγκυρας μπορεί να είναι ηλιόλουστη, αλλά τα σύννεφα που συγκεντρώνονται στα σύνορα προμηνύουν έναν εγχώριο τυφώνα.

Ο MICHAEL J. KOPLOW είναι Διευθυντής Προγράμματος στο Israel Institute. Γράφει στο μπλογκ Ottomans and Zionists. Μπορείτε να τον ακολουθείτε στο Twitter @mkoplow.

Εάν ακούει κανείς τους αξιωματούχους τού κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) της Τουρκίας και αν διαβάζει τον φιλοκυβερνητικό Τύπο τής χώρας είναι σαν να πλέει σε ένα ευτυχισμένο περιβάλλον στο οποίο η Τουρκία δεν ήταν ποτέ καλύτερα. Είναι ένας δημοκρατικός φάρος που ρίχνει το φως του στην υπόλοιπη Μέση Ανατολή, ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου ηγείται της εφόρμησης για να εδραιώσει την δημοκρατία στην Τουρκία και να δημιουργήσει μια νέα περιφερειακή τάξη, η τουρκική οικονομία βουίζει παρά τις προσπάθειες αχρείων οίκων αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας να την καταστρέψουν [1] και οι Τούρκοι όλων των αποχρώσεων έχουν ενωθεί πίσω από τις διάφορες πρωτοβουλίες τής κυβέρνησής τους. Η θέα από την Άγκυρα επισήμως είναι ηλιόλουστη πράγματι - αλλά τα σύννεφα που συγκεντρώνονταν στα σύνορα της χώρας προμηνύουν έναν τυφώνα.

Η διακυβέρνηση του ΑΚΡ έφερε ένα μέτρο σταθερότητας πρωτόγνωρο στην Τουρκία. Σε αυτό συνέβαλαν η αναπτυσσόμενη οικονομία και οι συντονισμένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση των παραπόνων των Κούρδων. Με έναν πιο ενοχλητικό τρόπο, το ίδιο έκανε ο σταδιακός περιορισμός τής ελευθεροτυπίας και των ανοιχτών διαφωνιών. Για καλύτερα ή για χειρότερα, η χώρα έχει γίνει ασφαλώς προβλέψιμη και το ΑΚΡ μπόρεσε να κυβερνήσει χωρίς να αμφισβητηθεί σοβαρά. Ακόμη και εκείνοι που δεν είναι στο στρατόπεδο του ΑΚΡ αναγνωρίζουν ότι η σημερινή Τουρκία φαίνεται αιώνες μακριά από τις ημέρες τής τρομοκρατίας και των δολοφονιών στους δρόμους, των στρατιωτικών πραξικοπημάτων και του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού.

Αλλά, το χάος στα σύνορα της Τουρκίας με την Συρία απειλεί να τα ανατρέψει όλα αυτά. Η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους τού Ιράκ και της al-Sham (ISIS) έχει απειλήσει την εσωτερική ισορροπία τής Τουρκίας με μια σειρά από τρόπους. Όμως, ο κίνδυνος δεν προέρχεται από την ίδια την ISIS. Παρά το γεγονός ότι η οργάνωση έχει αποδείξει την στρατιωτική αξιοπιστία της κατά την διάρκεια της εφόδου της στο Ιράκ και την Συρία, δεν παρουσιάζει σοβαρή εδαφική απειλή για την Τουρκία, η οποία έχει έναν μεγάλο -υποστηριζόμενο από το ΝΑΤΟ- στρατό, μια σύγχρονη αεροπορία, και τους πόρους για να αντεπιτεθεί στην ISIS αν το επιθυμήσει. Αντί γι’ αυτά, είναι οι παρεπόμενες συνέπειες της πορείας τής ISIS μέσα από την περιοχή που μπορούν να σημάνουν μια επιστροφή στις παλιές κακές ημέρες.

Η κύρια κινητήρια δύναμη της επιτυχίας τού ΑΚΡ και της τουρκικής πολιτικής σταθερότητας ήταν η οικονομία. Η οικονομική στρατηγική τού ΑΚΡ έχει βασιστεί στην εύκολη πρόσβαση σε φθηνά ξένα δάνεια που χρηματοδότησαν κατασκευές και έργα υποδομής αντί για επενδύσεις στην βιομηχανία ή σε εξαγώγιμα προϊόντα [2]. Τα δάνεια αυτά είναι όλο και πιο δύσκολο να εξασφαλιστούν λόγω της αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής τής Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και μια αντίληψη (που τροφοδοτήθηκε από τις διαδηλώσεις στο πάρκο Gezi, την μάχη τής κυβέρνησης ενάντια στο κίνημα τού Gulen, που περιέλαβε το σκόπιμο σαμποτάρισμα της Bank Asya και την συνοριακή πολιτική της που επιτρέπει την ελεύθερη μετακίνηση των τζιχαντιστών μαχητών από την Συρία στην Τουρκία) ότι η Τουρκία έχει γίνει πάρα πολύ χαοτική για να παραμείνει τόπος αξιόπιστων επενδύσεων. Καθώς τα μετρητά στερεύουν, η οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας θα εξελιχθεί ανάλογα.

Πάνω απ’ όλα, ο εμφύλιος πόλεμος στην Συρία και η άνοδος της ISIS έχουν προκαλέσει μια μαζική έξοδο προσφύγων προς την Τουρκία, που δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης. Προς μεγάλη τιμή τής κυβέρνησης, έχει εργαστεί σκληρά για να απορροφήσει τους πρόσφυγες που φεύγουν από την Συρία για να σώσουν την ζωή τους. Έχει κατασκευάσει ίσως τα καλύτερα στρατόπεδα προσφύγων που έχει δει ποτέ ο κόσμος [3]. Όμως, η στέγαση και η φροντίδα περίπου 1,3 με 1,5 εκατομμύρια προσφύγων δεν είναι μια φθηνή υπόθεση. Και καθώς αυτοί οι πρόσφυγες παίρνουν τον δρόμο τους προς τις πόλεις τής Τουρκίας, η πίεση στην οικονομία τής Τουρκίας πρόκειται μόνο να αυξηθεί. Και κάθε ταλάντευση στην οικονομία πρόκειται να απεικονίζεται στην λαϊκή υποστήριξη προς το AKP και να εκθέτει τα πολιτικά προβλήματα που, μέχρι σήμερα, έχουν συγκαλυφθεί από το ρεύμα τής τουρκικής λίρας. Αυτό θα δημιουργήσει ένα άνοιγμα για τα κόμματα της αντιπολίτευσης ώστε να χτυπήσουν το ΑΚΡ σε αυτό που ήταν κάποτε το δυνατό του σημείο.

Ένας άλλος λόγος για την πρόσφατη εσωτερική σταθερότητα της Τουρκίας είναι η σχετική ησυχία στο κουρδικό μέτωπο. Σίγουρα, οι Κούρδοι τής Τουρκίας εξακολουθούν να τρέφουν πολλά παράπονα για την καταστολή τού κουρδικού πολιτισμού και των παραδόσεων, και ο τουρκικός στρατός έχει συχνά συγκρουστεί με τους αντάρτες τού ΡΚΚ, μέχρι που απομόνωσε την περιοχή Semdinli πρόσφατα, το καλοκαίρι τού 2012, με στόχο να πολεμήσει πιο αποτελεσματικά το PKK. Μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες τού ΑΚΡ, ωστόσο, είναι η σημαντική μείωση της οξύτητας στα κουρδικά ζητήματα μέσω του κυβερνητικού «Δημοκρατικού Ανοίγματος» του 2009-2011 και της πιο πρόσφατης ειρηνευτικής διαδικασίας στο Ιμραλί που περιλαμβάνει συνομιλίες με τον φυλακισμένο ηγέτη τού ΡΚΚ, Αμπντουλάχ Οτσαλάν. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα μέχρι οι Κούρδοι τής Τουρκίας να αισθανθούν ως πλήρως αποδεκτοί από το τουρκικό κράτος, η σχετική ησυχία συνέβαλε στην συνολική αίσθηση της σταθερότητας στην Τουρκία.