Καλύτερα ασφαλής παρά μετανιωμένος

Παρ’ όλα αυτά, η στρατιωτική δράση στην βάση τής R2P είναι βέβαιο ότι θα είναι αμφιλεγόμενη, δεδομένου ότι η Ρωσία πιθανώς θα ασκήσει βέτο σε οποιοδήποτε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Δεν υπάρχει καλή απάντηση στο ερώτημα του τι μπορεί να κάνει η διεθνής κοινότητα όταν τα Ηνωμένα Έθνη αποτυγχάνουν να αντιδράσουν ενόψει επικείμενων μαζικών αγριοτήτων. Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο υποστήριξε τον περασμένο Αύγουστο [9] ότι η χρήση βίας για να σταματήσουν οι επιθέσεις των χημικών όπλων τού καθεστώτος Άσαντ εναντίον αμάχων θα ήταν νόμιμη ακόμη και χωρίς την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας, πολλά κράτη διαφώνησαν έντονα. Ακόμα κι έτσι, το νόμιμο δικαίωμα να χρησιμοποιηθεί βία για να αποτραπεί γενοκτονία και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας αναμφισβήτητα υπάρχει από την παρέμβαση του ΝΑΤΟ το 1999 στο Κοσσυφοπέδιο. Η R2P εξευγένισε το δόγμα τής ανθρωπιστικής παρέμβασης με την επιβολή ενός νομικού πλαισίου που περιορίζει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε εκείνες που θα εστιάζονται στην προστασία των αμάχων. [10]

Βάζοντας την νομιμότητα στην άκρη, μια άλλη ανησυχία είναι ότι η ουδέτερη ζώνη θα μπορούσε να οδηγήσει σε διεύρυνση της Δυτικής αποστολής στην Συρία. Αν και η R2P δεν θα υποχρεώνει νομικά την Δύση να παρέμβει αν το καθεστώς Άσαντ, για παράδειγμα, προχωρήσει σε άλλη μια επίθεση κατά αμάχων με χημικά όπλα, θα το κάνει για την Δύση πολύ πιο δύσκολο να το αγνοήσει. Μια ουδέτερη ζώνη θα αναγκάσει επίσης την Δύση να αντιμετωπίσει την διάλυση της Συρίας, και, κατά κάποιο τρόπο, να αναλάβει την ευθύνη για την τύχη τού λαού της. Η μετά τον Μουαμάρ αλ-Καντάφι αναταραχή στην Λιβύη έχει αφήσει πολλούς απογοητευμένους σχετικά με την ικανότητα της Δύσης να παρεμβαίνει και να σταθεροποιεί τις χώρες τής περιοχής.

Ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, παρά το ανανεωμένο ενδιαφέρον για την δημιουργία μιας ουδέτερης ζώνης, ο απώτερος στόχος παραμένει θολός. Ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, κατά πάσα πιθανότητα την βλέπουν σε μεγάλο βαθμό από ανθρωπιστική άποψη, ως έναν τρόπο για να παρέχουν προστασία και ανακούφιση στους Σύριους που ξεφεύγουν από το ISIS και τον Άσαντ, και για να μπορέσουν οι οργανώσεις βοήθειας να παραδώσουν τα απολύτως απαραίτητα τρόφιμα, νερό και ιατρικά εφόδια. Ωστόσο, άλλοι, όπως η Τουρκία, πιθανόν να θέλουν να χρησιμεύσει επίσης ως σημαντική περιοχή για «μετριοπαθείς» ανταρτικές ομάδες ώστε να εξαπολύσουν επιθέσεις κατά του καθεστώτος Άσαντ. [11] Στην Δαμασκό, μια νεκρή ζώνη είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα θεωρηθεί ως πρόκληση [12]. Αντεπιθέσεις θα μπορούσαν να τραβήξουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους στην χειρότερη σύγκρουση στην περιοχή μέσα σε μια γενιά.

Το αν μια συριακή ουδέτερη ζώνη έχει νόημα στρατιωτικά και πολιτικά, εξαρτάται από το ποιος ερωτάται. Σίγουρα, μια ουδέτερη ζώνη παρουσιάζει σοβαρούς κινδύνους - αλλά το status quo γίνεται γρήγορα ανυπόφορο. Αυτό που έκανε ξεκάθαρο η περίπτωση του Kobani είναι ότι η ανθρωπιστική κρίση στην Συρία γίνεται γρήγορα θέμα εθνικής ασφάλειας τής Τουρκίας. Εάν το ΝΑΤΟ ή ο συνασπισμός με επικεφαλής τις ΗΠΑ αποφάσιζε να βοηθήσει την Τουρκία στην ίδρυση μιας ουδέτερης ζώνης, πολλά κράτη αναμφίβολα θα προέβαλλαν αντιρρήσεις, αλλά η R2P θα μπορούσε να παρέχει μια στέρεη νομική βάση για αυτό.

Ακόμα κι έτσι, η R2P δεν θα παρείχε μια λευκή επιταγή για παρέμβαση στην Συρία˙ Θα επιτρέψει μόνο την χρήση της ανάλογης στρατιωτικής δύναμης που είναι απαραίτητη για την προστασία των αμάχων στην νεκρή ζώνη. Υπό την έννοια αυτή, το νομικό πλαίσιο της R2P θα μπορούσε να περιορίσει τον κίνδυνο της διεύρυνσης της αποστολής, εφ’ όσον το καθεστώς Άσαντ δεν διαπράττει μαζικές θηριωδίες στο μέλλον. Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι η επίκληση της R2P θα στείλει ένα μήνυμα ότι η προστασία των αμάχων τής Συρίας είναι τώρα το καθήκον της Δύσης. Και δεν είναι καθόλου σαφές ότι αυτή είναι μια ευθύνη που οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί της θα καλωσορίσουν.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/142355/j-trevor-ulbrick/better-sa...