Σώζοντας τον OPEC

Για να πάρουν μεγαλύτερα κέρδη από τις πετρελαιοπηγές τους χωρίς να καταφύγουν σε ποσοστώσεις ή πολέμους τιμών, οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες μπορούν να προσπαθήσουν για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην παραγωγή πετρελαίου, κάτι που θα μειώσει το κόστος παραγωγής ανά βαρέλι. Ένα τυπικό δοχείο πετρελαίου έχει ποσοστό ανάκτησης 35%, αλλά μια εφαρμογή των λεγόμενων βελτιωμένων τεχνικών αξιοποίησης του πετρελαίου μπορεί να αυξήσει το ποσοστό αυτό. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας εκτιμά ότι η εφαρμογή αυτών των τεχνικών σε ευρεία έκταση σε όλο τον κόσμο θα «ξεκλειδώσει» επιπλέον 300 δισεκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου -περισσότερο από ό, τι τα συνολικά αποθέματα της Σαουδικής Αραβίας. Αλλά για να αποκτήσουν πρόσβαση σε τεχνολογίες αιχμής, οι παραγωγοί πετρελαίου πρέπει να γίνουν πιο ανοικτοί σε ξένες επενδύσεις. Τα περισσότερα κράτη που παράγουν πετρέλαιο σήμερα βασίζονται σε εθνικές πετρελαϊκές εταιρείες, οι οποίες είναι συνήθως λιγότερο αποτελεσματικές από τις ξένες επιχειρήσεις.

Οι εξαγωγείς πετρελαίου μπορούν επίσης να αποκομίσουν μεγαλύτερα κέρδη με την μείωση της εγχώριας χρήσης πετρελαίου [2], απελευθερώνοντας έτσι περισσότερο πετρέλαιο για εξαγωγή. Για να μειωθεί η χρήση των καυσίμων, οι χώρες μπορούν να κατασκευάσουν περισσότερα συστήματα φυσικού αερίου και να εξαλείψουν τις εγχώριες επιδοτήσεις στην βενζίνη και το ντίζελ, οι οποίες είναι δαπανηρές και ενθαρρύνουν την άσκοπη κατανάλωση. Οι πολιτικές αυτές θα έχουν ως πρόσθετο πλεονέκτημα για τα πετρελαιοπαραγωγικά κράτη ότι θα μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου τού άνθρακα και θα καταστήσουν πιο ανταγωνιστικές τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ, ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ, ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ

Αν οι παραπάνω στρατηγικές αποτύχουν, μια τέταρτη έχει καλές πιθανότητες επιτυχίας: Οι παραγωγοί πετρελαίου μπορούν να διαφοροποιήσουν τις οικονομίες τους για να προετοιμαστούν για ένα μέλλον στο οποίο η αγορά πετρελαίου θα έχει συρρικνωθεί σημαντικά. Σύμφωνα με έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι χώρες που διαφοροποιούν τις εξαγωγές τους απολαμβάνουν υψηλότερη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, ενώ εκείνες που βασίζονται σε περιορισμένο αριθμό προϊόντων τα πηγαίνουν λιγότερο καλά.

Αλλά λίγοι εξαγωγείς πετρελαίου έχουν καταφέρει να ξεφύγουν από την εξάρτησή τους από την παραγωγή πετρελαίου. Η Ινδονησία και η Μαλαισία έχουν διαφοροποιηθεί με επιτυχία ως μεταποιητές, αλλά ποτέ δεν παρήγαγαν τόσο πολύ πετρέλαιο ή φυσικό αέριο κατά κεφαλήν όσο τα βασικά μέλη τού ΟΠΕΚ. Το Ντουμπάι έχει προσελκύσει ξένες επενδύσεις σε υποδομές, υπηρεσίες και επιχειρήσεις, αλλά η μεγάλη εξάρτηση της χώρας από εκπατρισμένο εργατικό δυναμικό και δεξιότητες, την κάνει ένα μοναδικό αναπτυξιακό μοντέλο που ίσως είναι δύσκολο να το μιμηθεί κάποιος.

Πλούσιες σε πετρέλαιο χώρες που παράγουν λιγότερο πετρέλαιο, αντισταθμίζοντας έτσι τις εκπομπές διοξειδίου τού άνθρακα, θα μπορούσαν επίσης να ζητήσουν αποζημίωση σύμφωνα με την Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (United Nations Framework Convention on Climate Change, UNFCCC) και το Πρωτόκολλο του Κιότο. Το άρθρο 4.8 της UNFCCC και τα άρθρα 2.3 και 3.14 στο Πρωτόκολλο του Κυότο απαιτούν από τα μέρη των Συνθηκών να λάβουν μέτρα για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων των μέτρων μείωσης των εκπομπών στον τομέα τής ενέργειας στις χώρες-εξαγωγείς. Οι χώρες τού ΟΠΕΚ υποστηρίζουν ότι αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει χρηματική αποζημίωση για την απώλεια εσόδων από το πετρέλαιο, και την παροχή βοήθειας για την οικονομική διαφοροποίηση. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, οι εκκλήσεις τους έχουν αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό.

Όποια μορφή και αν πάρει, η αποστασιοποίηση από το πετρέλαιο θα πρέπει να υποστηριχθεί, κυρίως επειδή είναι όλο και πιο σαφές, όσον αφορά στο περιβάλλον, ότι η μερίδα τού λέοντος των ορυκτών καυσίμων -συμπεριλαμβανομένου ενός αρκετά μεγάλου κομματιού πετρελαϊκών αποθεμάτων- θα πρέπει να αφεθεί στο έδαφος. Οι χώρες τού ΟΠΕΚ αντιμετωπίζουν σοβαρή οικονομική απειλή, αλλά αν διαφοροποιήσουν τις οικονομίες τους, θα μπορούσαν να βγουν όλες ισχυρότερες.

Copyright © 2002-2014 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/142715/thijs-van-de-graaf-and-avi...

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.economist.com/news/leaders/21635472-economics-oil-have-change...
[2] http://www.foreignaffairs.com/articles/142692/jim-krane/guzzling-in-the-...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr