Η διαχείριση του νέου Ψυχρού Πολέμου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η διαχείριση του νέου Ψυχρού Πολέμου

Τι μπορούν να μάθουν η Ουάσιγκτον και η Μόσχα από τον προηγούμενο Ψυχρό Πόλεμο

Δείτε την θέση τής Ουάσιγκτον στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, προς την οποία για αρκετά χρόνια είχε την πρόθεση να επανεξισορροπήσει τους διπλωματικούς και στρατιωτικούς πόρους της. Τα πρόσφατα γεγονότα στην Ουκρανία έχουν ήδη κάνει το Τόκιο να φοβάται ότι η νέα εστίαση της Ουάσιγκτον στην Ευρώπη θα μειώσει την δέσμευσή της προς την Ασία - και, πιο συγκεκριμένα, την δέσμευσή της να βοηθήσει την Ιαπωνία να προλάβει μια άνοδο της Κίνας. Οι Ιάπωνες ηγέτες, ανησυχούν ακόμη και για το ότι η σχετικά ήπια αντίδραση του Ομπάμα στην προσάρτηση της Κριμαίας από την Μόσχα ίσως προμηνύει το πώς θα αντιδράσει η Ουάσιγκτον εάν το Πεκίνο καταλάβει τα διαμφισβητούμενα νησιά Σενκάκου (γνωστά στην Κίνα ως νησιά Diaoyu) στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας. Επιπλέον, μια φιλοπόλεμη Ρωσία θα έχει κάθε κίνητρο να εμποδίσει, παρά να βοηθήσει, τις προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών να διαχειριστούν το ευαίσθητο καθήκον τής αποτροπής τής κινεζικής επιθετικότητας, ενώ θα διευρύνεται η σφαίρα της αμερικανο-κινεζικής συνεργασίας. Ομοίως, σε μια εποχή που η Ουάσιγκτον χρειάζεται την ρωσική συνεργασία για να αντιμετωπιστούν οι νέες πηγές τής παγκόσμιας αταξίας, η Μόσχα θα κάνει στην άκρη, αλλοιώνοντας τις προσπάθειες των ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν την τρομοκρατία, την κλιματική αλλαγή, την μη διάδοση των πυρηνικών, και τον κυβερνοπόλεμο.

Η πίεση να αναπροσανατολιστεί ο αμυντικός σχεδιασμός των ΗΠΑ ώστε να ανταποκριθεί σε αυτό που πολλά μέλη τού Κογκρέσου των ΗΠΑ και πολλοί από τους Ανατολικο-ευρωπαίους συμμάχους τής Ουάσιγκτον βλέπουν ως μια αναβίωση της ρωσικής στρατιωτικής απειλής, θα περιπλέξει την προσπάθεια του Πενταγώνου να εξοικονομήσει χρήματα από τον εκσυγχρονισμό και την μείωση των μεγεθών. Ο στρατός των ΗΠΑ, ο οποίος επί του παρόντος επικεντρώνεται στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την εξασφάλιση της πρόσβασης στις θάλασσες γύρω από την Κίνα, θα πρέπει τώρα να ενισχύσει τις δυνατότητές του για να πολεμήσει έναν εδαφικό πόλεμο στην Ευρώπη.

Ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη θα βλάψει την Ρωσία ακόμη περισσότερο, κυρίως επειδή η Μόσχα είναι πολύ πιο εξαρτημένη από την Δύση από ό, τι το αντίστροφο, σε τουλάχιστον μια κρίσιμη πλευρά. Για να διαφοροποιήσει την οικονομία της που εξαρτάται από τους φυσικούς πόρους και να εκσυγχρονίσει την γηράσκουσα υποδομή τής σοβιετικής εποχής, η Ρωσία έχει βασιστεί στην εισροή δυτικού κεφαλαίου και τεχνολογίας. Στο βαθμό που αυτή η επιλογή έχει χαθεί, η Μόσχα θα αναγκαστεί να γίνει πολύ πιο εξαρτημένη είτε από την σχέση της με το Πεκίνο - στην οποία είναι σαφώς ο κατώτερος εταίρος – είτε από διάσπαρτες εταιρικές σχέσεις με χώρες που δεν προσφέρουν κάτι που να μοιάζει με τους πόρους από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.

Μόλις πριν από τέσσερα χρόνια, αφότου η παγκόσμια οικονομική κρίση είχε αναδείξει ξεκάθαρα την αδυναμία τής ρωσικής οικονομίας, ο Ρώσος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ υποστήριξε ότι η χώρα έχει απόλυτη ανάγκη από «ειδικές συμμαχίες για εκσυγχρονισμό» με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις χώρες τής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά τώρα, καθώς η κρίση στις σχέσεις τής Ρωσίας με τις χώρες αυτές βαθαίνει, η Ρωσία ήδη αισθάνεται την συντριβή, καθώς τα κεφάλαια φεύγουν από την χώρα, οι πιστωτικές αγορές συρρικνώνονται και η οικονομία της θα εισέλθει σύντομα σε ύφεση.

Αυτές οι οικονομικές δυσκολίες μπορεί να παρακινήσουν τους Ρώσους ηγέτες να πατάξουν προληπτικά τις εγχώριες διαφωνίες ακόμη πιο σκληρά από όσο ήδη έχουν αποτρέψει δυνητικές κοινωνικές αναταραχές εγχωρίως, κάτι που θα σημαίνει ένα επίπεδο καταστολής που θα μπορούσε να γυρίσει σαν μπούμερανγκ και σε κάποιο σημείο να παράγει ακριβώς το είδος τής αντιπολίτευσης που φοβάται το Κρεμλίνο. Εν τω μεταξύ, οι δηλητηριασμένες σχέσεις τής Ρωσίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους Ευρωπαίους συμμάχους τους θα μπορούσαν κάλλιστα να οδηγήσουν τους εταίρους τής Ρωσίας, την Αρμενία, την Λευκορωσία και το Καζακστάν - χώρες ζωτικής σημασίας για τα σχέδια τής Ρωσίας για μια ευρασιατική οικονομική ένωση και έναν ισχυρότερο Οργανισμό Συλλογικής Ασφάλειας (Collective Security Treaty Organization) - να αποστασιοποιηθούν διακριτικά από την Μόσχα υπό τον φόβο μήπως σπιλωθούν οι δικές τους σχέσεις με τις Δυτικές δυνάμεις.

Η νέα αντιπαράθεση με την Δύση θα αναγκάσει επίσης την Ρωσία να εξαπλώσει τους στρατιωτικούς πόρους της, αδυνατίζοντάς τους. Αυτό θα αφήσει την Μόσχα ανεπαρκώς εξοπλισμένη για να χειριστεί μια σειρά από άλλες προκλήσεις για την ασφάλεια, όπως η βία στον βόρειο Καύκασο και η αστάθεια στην Κεντρική Ασία, η τελευταία εκ των οποίων επιδεινώνεται από το απρόβλεπτο μέλλον που αντιμετωπίζουν το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Η Ρωσία θα πρέπει επίσης να υπερασπιστεί τα τεράστια σύνορά της με την Κίνα και να προετοιμαστεί για μια πιθανή σύγκρουση μεταξύ της Βόρειας και της Νότιας Κορέας.

ΣΗΜΕΙΑ ΠΙΕΣΗΣ

Η κατάρρευση των σχέσεων της Ρωσίας με την Δύση όχι μόνο θα στρεβλώσει την αμερικανική, την ευρωπαϊκή και την ρωσική εξωτερική πολιτική, αλλά και θα προκαλέσει σοβαρή βλάβη σε ένα ευρύ φάσμα διεθνών ζητημάτων. Αυτό που απομένει από το καθεστώς ελέγχου των εξοπλισμών και που η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάστηκαν χρόνια για να χτίσουν τώρα σε μεγάλο βαθμό, θα αναιρεθεί. Ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος έχει εξαλείψει κάθε πιθανότητα η Μόσχα και η Ουάσινγκτον να λύσουν τις διαφορές τους σχετικά με την πυραυλική άμυνα, μια ρωσική προϋπόθεση για περαιτέρω στρατηγικές συμφωνίες ελέγχου των εξοπλισμών. Αντ’ αυτού, οι δύο πλευρές πιθανόν να αρχίσουν την ανάπτυξη νέων και δυνητικά αποσταθεροποιητικών τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων των προηγμένων συμβατικών όπλων ακριβείας και των εργαλείων κυβερνοπολέμου.