Η ουκρανική πολιτική στο εξωτερικό

Και οι περισσότεροι συμφωνούν πως οι κάτοικοι της ανατολικής και της κεντρικής Ουκρανίας έχουν το δικαίωμα να μιλούν την γλώσσα των προγόνων τους, χωρίς να αμφισβητείται η ουκρανική ταυτότητα κι η ιθαγένειά τους. Η εθνική ταυτότητα και η εθνική πίστη δεν έρχονται ισόπαλες. Οι στατιστικές δείχνουν ότι, ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή την γλώσσα, οι Ουκρανοί δεν εκφράζουν ιδιαίτερη αφοσίωση στην Ρωσία. Η πλειονότητα[15] της δυτικής (89%) και ανατολικής (66%) Ουκρανίας δεν εκφράζει αφοσίωση ή εμπιστοσύνη στον πρόεδρο της Ρωσίας, ενώ πιστεύει ακόμα ότι η Ρωσία αποτελεί κακή επιρροή [16] για την Ουκρανία (87% και 58% των δυτικών και ανατολικών περιοχών, αντίστοιχα).

Επιπλέον, η ουκρανική γλώσσα δεν απειλείται με εξαφάνιση, ούτε απειλείτο στην διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών. Μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ουκρανία έκανε σημαντικά βήματα προς την προώθηση της ουκρανικής ως την μόνη επίσημη γλώσσα της. Παρά την αντίσταση των ρωσόφωνων Ουκρανών σ’ αυτήν την πολιτική, με την πάροδο του χρόνου, τόσο τα σχολικά βιβλία, όσο και οι εθνικές εφημερίδες κι η τηλεόραση, χρησιμοποιούν σχεδόν αποκλειστικά την ουκρανική. Ακόμα και οι ρωσόφωνες τηλεοπτικές εκπομπές ήταν υποχρεωμένες να διαθέτουν ουκρανικούς υπότιτλους (αν και τα λάθη στις μεταφράσεις τους αποτελούσαν συχνά αντικείμενο κοροϊδίας σε όλη την χώρα). Παλαιότερα, λιγότερο μορφωμένοι άνθρωποι που ζούσαν σε αγροτικές περιοχές ήταν πιο απίθανο να μάθουν την ουκρανική. Αλλά σιγά-σιγά, οι περισσότεροι ρωσόφωνοι Ουκρανοί υιοθέτησαν την ουκρανική ως την δεύτερη τους γλώσσα, ενώ πολλά από τα παιδιά τους μιλούσαν την ουκρανική ως την πρώτη τους γλώσσα. Ακόμα κι ο πρώην πρόεδρος, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, έκανε [17] μια προσπάθεια να μάθει την ουκρανική γλώσσα στην ηλικία των προχωρημένων 40.

Η υποτιθέμενη απειλή για την ουκρανική γλώσσα στην ουκρανική διασπορά αναβίωσε τον Απρίλιο του 2012, όταν το κοινοβούλιο ψήφισε νόμο [18] που έδινε στην ρωσική την θέση της βασικής γλώσσας σε ρωσόφωνες περιοχές στα νότια και τα ανατολικά της χώρας. Ο νόμος αυτός θα κρατούσε την ουκρανική ως την επίσημη ομοσπονδιακή γλώσσα, επιτρέποντας, όμως, την χρήση της ρωσικής γλώσσας στα περιφερειακά δικαστήρια, σχολεία κι άλλα κυβερνητικά όργανα.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Svoboda δημοσίευσε κάποιο άρθρο στις 13 Ιουλίου ενός από τους συντάκτες της, του Petro Chasto, με τίτλο «Μαύρη Πέμπτη, [19], 3 Ιουλίου» στο οποίο υποστήριξε ότι ο νέος νόμος απειλεί την ύπαρξη της ουκρανικής γλώσσας και του πολιτισμού, υπονοώντας ότι η επίσημη άδεια χρήσης των περιφερειακών γλωσσών καλούσε για ημέρα πένθους. Η τελευταία φορά που κάποια μέρα στην Ουκρανία ονομάστηκε «μαύρη» ήταν όταν 33 ανθρακωρύχοι σκοτώθηκαν [20] στην έκρηξη του ανθρακωρυχείου στο Ντόνετσκ, στις 4 Μαρτίου του 2015.

Με την ίδια δραματική διάθεση, η ουκρανική κοινότητα της Αυστραλίας εξέδωσε επιστολή προς τον Γιανουκόβιτς [21] για να εμποδίσει την υπογραφή του νόμου. Η επιστολή απαιτούσε επίσης όλοι οι πολιτικοί «που αδυνατούν να φέρονται σαν Ουκρανοί πολιτικοί στο ουκρανικό κράτος ... να παραιτηθούν αμέσως».

Στην Ουκρανία, η γενική αντίδραση στην νομοθεσία ήταν λιγότερο ακραία. Οι πολέμιοι του νομοσχεδίου [22] έκαναν πορείες στους δρόμους, αλλά κυρίως στις πόλεις της Δυτικής περιφέρειας με μόνο χίλια περίπου άτομα στο Κίεβο, που μειώθηκαν σε μερικές εκατοντάδες από την τέταρτη ημέρα των διαδηλώσεων. Στα ανατολικά, υπήρχαν ακόμα μικρότερες σε μέγεθος διαδηλώσεις από 25 έως 200 άτομα περίπου. Ουκρανοί μελετητές [23] πιθανολογούν ότι η νομοθεσία αυτή αποτέλεσε απλά ένα πολιτικό όπλο –ο κύριος στόχος του Γιανουκόβιτς με την ώθηση αυτού του νομοσχεδίου ήταν να συγκεντρώσει υποστήριξη για το κόμμα [του] των Περιφερειών στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές του 2012. Αλλά τελικά, ο νόμος για την γλώσσα ούτε κινητοποίησε την αντιπολίτευση ούτε ενίσχυσε την υποστήριξη στον Γιανουκόβιτς από τις ανατολικές περιοχές της χώρας. Τουλάχιστον για τον λαό της Ουκρανίας, η γλώσσα δεν αποτελούσε [23] ένα τόσο μεγάλο ζήτημα.

Αλλά ο δήμαρχος της Lviv [24] (της ουκρανόφωνης «πολιτιστικής πρωτεύουσας» στα δυτικά της χώρας), έκανε μια δημόσια ομιλία στην ρωσική γλώσσα, υπερασπίζοντας το δικαίωμα των ρωσόφωνων Ουκρανών να χρησιμοποιούν την γλώσσα τους. Πολλοί ακαδημαϊκοί, πολιτικοί και δημοσιογράφοι από την ανατολική και την δυτική Ουκρανία προέβησαν [24] για μια ημέρα σε αλλαγή γλώσσας ˑ πολλοί ουκρανόφωνοι δημοσιογράφοι έκαναν τα ρεπορτάζ τους στην κρατική τηλεόραση στην ρωσική γλώσσα για να υποστηρίξουν τον νέο νόμο, και το αντίστροφο.

Στις 23 Φεβρουαρίου του 2014, στο αποκορύφωμα της επανάστασης του Μαϊντάν και την δεύτερη ημέρα αφότου ο Γιανουκόβιτς εγκατέλειψε την χώρα, το ουκρανικό κοινοβούλιο ψήφισε νομοσχέδιο για την κατάργηση του νόμου του 2012 [25], καθιστώντας την ουκρανική την μόνη επίσημη γλώσσα. Η κατάργηση αυτή ήταν και πάλι πολιτική [26]. Επιδίωκε να ενώσει τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης σε μια χώρα που είχε φτάσει σε μια χαοτική κατάσταση μετά την απόδρασή του Γιανουκόβιτς. Ωστόσο, η κίνηση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην Κριμαία και σε ορισμένες περιοχές της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας, ενώ έδωσε στις εν λόγω περιοχές έναν ακόμα λόγο να αισθανθούν περιθωριοποιημένες από την νέα κυβέρνηση.